blaðið - 28.07.2005, Blaðsíða 16

16 I HEILSA
FIMMTUDAGUR 28. JÚLÍ 2005 blaöiö
„Hœttum Pollýönnuleiknum'
-viðurkennum skaðsemi áfengis
„Hvað með allt heimilisofbeldið, kynferðisofbeldið, morðin og dauðsföllin í umferðinni af völdum áfengis"
Áður fyrr þóttu reykingar fínar og
flottar en með vaxandi vitneskju
um skaðsemi þeirra og meðvituðum
áróðri gegn þeim hafa þær minnkað
síðustu ár. Nú er komið í lög á flest-
um stöðum á heimsvísu að merkja
skuli sígarettupakka þannig að skað-
semi þeirra sé öllum ljós, auk þess
sem bann við reykingum á skemmti-
stöðum er víða gengið í garð.
Skaðsemi áfengis er flestum ljós
en þrátt fyrir það hafa stjórnvöld
ekki séð sérstaka ástæðu til þess
að setja viðvaranir á áfengisumbúð-
ir. Margir kynnu að mæla gegn því
með þeim rökum að flestir kunni
með áfengi að fara án þess að það
skapi vandamál. Þá væri allt eins
hægt að nota þessi rök gegn merk-
ingum á sígarettupökkum - ekki fá
allir sem reykja krabbamein.
Gunnar Kristinn Þórðarson áfeng-
isráðgjafi og guðfræðinemi vakti at-
hygli á þessu nýlega í pistli sínum á
vefmiðlinum deiglan.com.
Áróður gegn reykingum ^ a
,Reykingar þóttu ( eina / /
tíð mikið menningarfyrir-
bæri og var það markaðs-
sett sem slíkt. Sú mark-
aðssetning kostaði ótal
mannslífa fyrir utan ótal-
inn kostnað fyrir samfé-
lagið, allt þar til fólk áttaði
sig á afleiðingum tóbaks-
fíknarinnar og horfðist i
augu við þær. Það gerði
sér grein fyrir að bregðast
þurfti við á einhvern hátt
til að stemma stigum við
reykingum og ótímabær-
um dauðsföllum. Þessi
viðbrögð einkenndust
af áróðri og fræðslu um
skaðsemi reykinga," segir
Gunnar sem starfar sem áfengisráð-
gjafi á meðferðarheimilinu Vík á
Kjalarnesi.
Gunnar Kristinn Þórðarson,
áfengisráðgjafi
Vantarsvör
Út frá þessari staðreynd veltir Gunn-
ar fyrir sér spurningunni um það
hvers vegna samfélagið er ekki enn
búið að viðurkenna
skaðsemi áfengis þó
að neysla þess fari enn
aftar í aldir en neysla
tóbaks.
„Að minnsta kosti
fer lítið fyrir kennslu í
grunnskólum um skað-
semi áfengis. Hvað þá í
sjónvarpsauglýsingum
eða í hvers kyns fræðslu-
efni fyrir fullorðna.
Hvað með allt það fólk
sem lætur lífið af völd-
um áfengis? Hvað með
allt heimilisofbeldið,
kynferðisofbeldið,
morðin og dauðsföllin
í umferðinni af völd-
um áfengis? Hvað með
fjölskyldur þeirra sem
alast upp við áfengissýki? Hvað með
ómælanlegar þjáningar áfengissjúk-
linganna sjálfra? Hvað um almenna
skaðsemi áfengisneyslu, hvort sem
er um áfengissýki að ræða eða
ekki?“, spyr Gunnar og undrast það
mjög að þessum spurningum sé enn
ósvarað þó að áfengisvandi hafi ver-
ið til staðar svo öldum skipti.
Skaðsemi áfengis
Umræða hefur verið í gangi um að
prenta á alla sígarettupakka myndir
af afskræmdum líffærum og líkams-
hlutum til að fólk sem kaupir sér tób-
ak geri sér grein fyrir hvað það er að
gera heilsu sinni og lífi.
„Af hverju er ekki sama upp á ten-
ingnum með áfengið? Því ekki að
lima á allar seldar áfengisflöskur
miða þar sem greint er frá skaðsemi
áfengis? Þá færi vel að prenta á flösk-
urnar myndir af heimilisofbeldi og
alvarlegum umferðarslysum. Eða
jafnvel mynd sem lýsti tilfinninga-
legu, líkamlegu og félagslegu gjald-
þroti áfengissjúklingsins,“ segir
Gunnar.
Drekkum af brunnum
andlegrariðkunar
Auglýsingar sem teljast áróður gegn
ölvunarakstri og afleiðingum hans
hafa færst í aukana að undanförnu
og gerir Gunnar sér fulla grein fyrir
því.
„ Af hverju fræðum við ekki fólk al-
mennt um skaðsemi áfengisdrykkju
og á þá augljósu staðreynd að líf
okkar, hamingja og heilsa muni
eflast og batna við það eitt að láta
þetta efni vera. Frekar ættum við
að drekka af brunnum menningar
og trúarbragða, heilsuræktar og and-
legra iðkana,“ segir Gunnar.
Lygi er ekki sannleikur
Gunnar segir það auðvelt verða
hræsnari í þessari umfjöllun en mik-
ilvægt sé að gera sér grein fyrir því
að umræða um almenna skaðsemi
áfengis verði að lita dagsins ljós.
„Ljós er ekki myrkur og lygi er
ekki sannleikur. Staðreyndirnar
tala sínu máli og hvort sem við er-
um bindindismenn eða drekkum
eins og flestir Islendingar getum við
þó viðurkennt þessar staðreyndir og
brugðist við þeim á viðeigandi hátt.
Hættum að vera í tilgangslausum
Pollýönnuleik.” ■
Égdregþóí
efa að virkur
áfengissjúk-
lingur í stjórn-
leysisínu taki
mikið tillit til
slíks áróðurs
þegarhann
hefurþegar
stigið inn í
hömluleysi
áfengisvím-
unnar.
Fleiri
ungir í
meðferð
í fyrra voru 1726 einstaklingar
skráðir í meðferð á Vogi. Alls
voru innritanir 2352 þannig að
einhverjir einstaklingar hafa
komið oftar en einu sinni til
meðferðar. Meðalaldur var um
36 ár.
Einstaklingar undir 25 ára aldri
voru 767 talsins en yfir 55 ára
aldri voru 200.
Það vekur athygli að 15% af öll-
um sem skráðir voru í meðferð
voru undir 19 ára aldri og hefur
einstaklingum í þeim aldurs-
flokki verið að fjölga síðustu
ár.
Af þeim sem fóru í meðferð í
fyrra höfðu 13 % karla farið oft-
ar en tíu sinnum í meðferð og
10% kvenna. Taka skal þó fram
að hér er ekki einungis átt við
áfengismeðferð heldur meðferð
við hvers kyns vímuefnavanda.
Áhrif áfengis
á lifrina
Sú vitneskja að áfengi hefur slæm
áhrif á lifrina er ekki ný af nálinni.
Það eru meira en 200 ár síðan mönn-
um varð það Ijóst að áfengi skemmir
lifrina en hún er eitt af okkar mik-
ilvægustu líffærum og gegnir mörg
hundruð hlutverkum.
Hægt er að lifa þó að
aðeins lítill hluti
lifrarinnar sé
starfandi. Hún
hefur líka hæfi-
leikatilaðbæta
úr skemmdum
sem verða á
líffærinu. Þess-
ir eiginleikar
lifrarinnar gera
það að verkum að
skemmdir koma
ekki fram fyrr
en hún er orð-
in stórskemmd
- þá er ekki aftur
snúið.
Sett hefur verið hófdrykkjumark til
viðmiðunar. Ef drukknir eru fimm
til sex tvöfaldir drykkir á dag að
meðaltali í tuttugu ár er hættan á
skorpulifur margföld.
Skorpulifur er lokastig á alvarleg-
um lifrarsjúkdómi
sem getur auðveld-
lega dregið menn
til dauða ef ekki er
brugðist við í tæka
tíð. Hún myndast
hægt og þess vegna
verður fólk ekki vart
við sjúkdóminn fyrr en á
lokastigi. Það sem ger-
ist er að lifrin, sem er
tveggja kílóa fituríkt,
rauðleitt líffæri, breyt-
ist í fitusnauðan brúnan
klump sem aðeins vegur
eitt kíló. ■
Ert þú alkóhólisti?
Á heimasíðu SÁÁ eru nokkur sjálfs-
próf fyrir fólk sem grunar að það
eigi við áfengisvanda að stríða. Hér
eru nokkur atriði úr einu þeirra sem
fólk getur notað til viðmiðunar vilji
það ganga úr skugga um að það sé
haldið áfengissýki.
• Viðhorf til áfengis skiptir
miklu máli. Fylgir samviskubit
og sektarkennd drykkjunni?
• Hafa ástvinir lýst yfir áhyggj-
um af drykkjunni?
• Áttu erfitt með að hætta að
drekka þegar þú veist að þú hef-
ur fengið nóg?
• Hefur drykkjan haft rifrildi
eða ósætti í för með sér?
• Hefur drykkjan áhrif á vinnu,
skóla eða eðlileg samskipti við
fólk?
• Hefurdrykkjanleitttillögreglu-
afskipta?
• Drekkur þú til þess að gleyma?

$
www.sumarferdir.is
575 1515ÞBÓKAÐU ALLAN SÓLARHRINGINN
Tenerife
Loksins fyrir íslendinga
//

surriAí!
Stíri).n|r) ALLTAF

A RÉTTU VERÐI