blaðið - 24.08.2005, Blaðsíða 14

blaði
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson.
Ritstjóri: Karl Garðarsson.
UNDARLEGAR REIKNI-
KÚNSTIR RÁÐUNEYTIS
Islendingar eru bílaþjóð. Um það verður varla deilt enda bíla-
eign hér á landi almennari en víðast hvar í þeim ríkjum sem
við miðum okkur við. Rekstrarkostnaður þessara fáka skiptir
okkur sem þjóð því verulegu máli. Það er kunnara en frá þurfi að
segja að rekstrarkostnaður hefur rokið upp að undanförnu í tengsl-
um við gríðarlega hækkun á eldsneytisverði á heimsmarkaði og
nú er svo komið að bensínlítrinn kostar hvergi undir 110 krónum.
Þegar sú staðreynd er höfð til hliðsjónar að innkaupaverð á hvern
bensínlítra er í dag um 30 krónur, hljóta neytendur að spyrja af
hverju stjórnvöld grípa ekki til aðgerða og lækki álögur á þennan
vöruflokk.
Félag íslenskra bifreiðaeigenda fór einmitt fram á þetta fyrir
nokkru og í kjölfarið hefur landinn orðið vitni að ótrúlegum skrípa-
leik fjármálaráðuneytisins. f staðinn fyrir að koma hreint fram og
segja að álögur verði ekki lækkaðar virðast menn þar á bæ hafa
ákveðið að láta reiknimeistara sína búa til afsökun fyrir því að ekki
verði brugðist við vandanum.
Fjármálaráðuneytið birti á dögunum útreikninga þar sem fullyrt
var að bensínverð hafi oft verið hærra en það er í dag. Þar var mið-
að við vísitölu launakostnaðar sem hagfræðingar segja að sé ákaf-
lega undarlegur mælikvarði. FÍB bendir hinsvegar á að ef verðið sé
borið saman við vísitölu neysluverðs komi í ljós að það nú í sögu-
legu hámarki hér á landi - og undir þá niðurstöðu taka flestir hag-
fræðingar.
Það sem útreikningar ráðuneytisins sýna er að meðal íslend-
ingurinn á fleiri krónur til að kaupa hinn dýra bensínlítra í
dag en hann hefur átt áður. Það er hinsvegar allt annar hlut-
ur en að bensínverð hafi oft verið hærra og gagnast lítið þeim
tekjulægstu sem eru að sligast undan háum eldsneytiskostnaði.
Það hlýtur að vera réttmæt krafa að stjórnvöld komi hreint fram
við íbúa þessa lands. Ef óvinsælar ákvarðanir eru teknar ber að
gera það með reisn, í staðinn fyrir að beita ómerkilegum brögðum
og reyna að villa um fyrir almenningi.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn & auglýsingar. Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur.
Aðalsími: 510 3700. Símbréf á fréttadeild: 510.3701. Símbréf á auglýsingadeild: 510.3711.
Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar@vbl.is.
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: íslandspóstur.
-H 6vO ■*W*JJÍ!S£
’”7kshra8irúmir70km/Wst.
Tómstundahúsið
Nethyl 2,
s(mi 5870600,
www.tomstundahusid.is
Bankablöffið
Um daginn var
frétt um íbúðalán.
Fram kom að við-
skiptabankarnir
hafi náð um helm-
ingshlutdeild í nýj-
um lánum. Ibúða-
lánasjóður er svo
með hinn helming-
inn. Það hefur ekki
farið fram hjá neinum að bankarnir
vilja Ibúðalánasjóð út af markað-
inum og ætla sér að sitja einir að kö-
kunni.
Kristinn H.
Gunnarsson
Sannarlega er eftir miklu að slægj-
ast, íbúðalán eru líklega um 800
milljarðar króna. Hvert prósent
umfram verðtryggingu gefur 8
milljarða króna í gróða á hverju ári.
Bankarnir hafa ekki átt neitt frum-
kvæði í breyttum lánveitingum við-
skiptavinum sínum til góða heldur
hafa þeir aðeins elt fbúðalánasjóð.
Hækkuðu lánshlutfall og buðu lægri
vexti þegar fyrir lá pólitísk samstaða
stjórnarflokkanna um þau atriði.
Einhverra hluta vegna eru við-
skiptabankarnir svo aumir að þeir
vilja losna við samkeppnina við
íbúðalánasjóð og beita nú ítökum
sínum í stjórnmálaheiminum til
þess að sitja einir að lánveitingun-
um og til þess að kóróna slappleik-
ann þá á hinn opinberi sjóður að
skaffa bönkunum peningana til
útlána og taka áhættuna. Til forna
hefði verið sagt að þetta væri létt
verk og löðurmannlegt eða að lít-
ið legðist nú fyrir einkaframtakið.
Þegar bankarnir hófu sókn sína í
íbúðalánin buðu þeir 90% eins og
fyrir lá að íbúðalánasjóður myndi
gera. En sumir fóru reyndar lengra
og buðu 100% lán sem var ábyrgðar-
leysi eins og bankarnir komust að
raun um og hættu þvi fljótlega. Kapp
er best með forsjá og nýlega frétti
ég af einum íbúðarkaupanda sem
komst að því að bankinn hans vill
ekki lána meira en um 80% af kaup-
verðinu. Þannig að eitthvað er farið
að rifa seglin á útlánasiglingunni.
En það er fróðlegt að skoða kjörin
á lánunum sem bankarnir eru að
bjóða. Þar er ekki allt sem sýnist.
Ein útgáfan er að boðnir eru 4,15%
eða 4,2% vextir, en þegar á reynir
er skuldabréfið með 5,1% vöxtum.
Lántakandanum er svo boðinn
vaxtaafsláttur niður í lægri töluna
en með skilyrðum. Hann verður
að færa öll sín viðskipti í bankann
og hærri vaxtatölunni er þinglýst
í skuldabréfinu. Annað skilyrði
er svo um 2% uppgreiðslugjald.
Þetta þýðir að þegar lántakandinn
selur íbúðina og flytur ekki lánið
með sér þá stendur kaupandanum
aðeins til boða 5,1% vextir. Vilji kaup-
andinn fá lægri vextina verður hann
að flytja öll sín viðskipti í bankann.
Seljandinn getur af þessum sökum
þurft að greiða upp lánið og þá kost-
ar það 2% af skuldinni, sem er auðvit-
að ekkert annað en viðbótarvextir.
99...........................
Geturþað verið að
markaðsvæðingin
kalli bara fram vilja
og jafnvel samráð til
að græða sem mest á
lántakandanum en kæfi
allan vilja til að þjóna
viðskiptavininum með
hagsmuni hans í huga?
Önnur útgáfa er að boðnir eru 4,2%
vextir. En þarna er heldur ekki
allt sem sýnist. Vextir skiptast í
almenna vexti, sem eru 3,5% og
vaxtaálag sem er 0,7%. Almenni
vaxtahlutinn er breytilegur á 5 ára
fresti sem þýðir að lánveitandi getur
þá hækkað vextina að eigin höfði.
Vaxtaálagið er líka breytilegt og
það hvenær sem er, eftir því sem
ég fæ best séð. Svo er uppgreiðslu-
gjaldið 2% eins og í fyrra tilvikinu.
Þessi dæmi staðfesta að tilboð bank-
anna um vexti upp á 4,15% eða 4,2%
eru mjög svo villandi. Vextirnir
eru hærri og lántakendurnir munu
greiða þá þegar upp verður staðið
að loknum lánstímanum. Ég giska
á að í raun verði vextirnir 6-8% og
að innan fárra ára verði það tölurn-
ar sem margir lántakendur munu
sjá á gíróseðlum sínum. Árið 2009
verður líklega mörgum erfitt en þá
reynir fyrst á 5 ára endurskoðun al-
menna vaxtahlutans. Aðrir munu
verða fyrir vaxtahækkun við eig-
endaskipti eða vanskil á lánunum.
Það er nefninlega blöff að bank-
arnir bjóði 4,15% eða 4,2% vexti.
Viðskiptaaðferðin virðist mér sú
að jafna boð fbúðalánasjóð um
vexti í orði en setja ýmis skilyrði
sem plokka milljarða króna árlega
upp úr vösum íbúðakaupenda.
Getur það verið að markaðsvæðingin
kalli bara fram vilja og jafnvel samráð
til að græða sem mest á lántakand-
anum en kæfi allan vilja til að þjóna
viðskiptavininum með hagsmuni
hans í huga? Hvað gerist þegar bank-
arnir fara að tapa fé á erlendum íjár-
festingum eða loftfimleikum sínum
á hlutabréfamarkaðinum? Verður
tapið sótt í vasa íbúðaeigenda með
vaxtahækkun við fyrsta tækifæri?
Ég get ekki varist þessari hugsun og
ef svo er, þá þýðir það að samkeppn-
in sem á að verja viðskiptavinina
einmitt fyrir þessari stöðu er ekki
til staðar í nægilegu mæli. Að taka
íbúðalánsjóð út af útlánamarkaði
við þessar aðstæður væri ekkert ann-
að en að skaða almenning í landinu.
Gleymum því ekki að almenningi
stendur í íbúðalánsjóði til boða lán á
lægstu vöxtum eftir almennum regl-
um og skilmálum sem standa út láns-
tímann og að það sem kannski skiptir
mestu máli er að viðskiptavinurinn er
frjáls maður, þarf ekki að sæta hinum
ogþessumskilyrðumogerekkibeittur
vaxtasektum ef út af þeim er brugðið.
Verkefni stjórnvalda er að lækka
vextina enn frekar. Það má ekki
gleymast að hér á landi eru vextir
af húsnæðislánum mjög háir í sam-
anburði við það sem gerist víða er-
lendis, þegar verðtryggingin er tek-
in með í reikninginn. Það er stóra
málið.
Kristinn H. Gunnarsson, alþingis-
maður - www.kristinn.is
1/eícfRART
■SrWjrVK I
S Æ v/7.c4í ( 'hJaUu r/tk t
Stórhöfða 17. v. Gullinbrú
577 5555 & 577 55S6
www.veggsport.is