blaðið - 16.11.2005, Blaðsíða 14

blaðið____
Útgáfufélag: Árog dagurehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson.
Ritstjóri: Karl Garðarsson.
ÁTÖK MENNINGARHEIMA
Undanfarna daga hafa fréttir borist af víðtækum óeirðum í Frakklandi.
Eins og oft vill verða kviknuðu eldarnir af litlum neista, en fyrr en varði
breiddust óeirðirnar út til meira en 300 bæja og borga í Frakklandi. í
framhaldinu brutust út óeirðir af sama toga víðar í álfunni og jafnvel í
höfuðvígi rólegheitanna, Rosenhoj í Árósum í Danmörku kveikti múgur
í bilum, lagði verslunarmiðstöð í rúst og lagði eld að leikskóla.
Frönsk stjórnvöld segja að óeirðirnar séu á undanhaldi og byggja það á
því að nú sé „aðeins“ kveikt í 300 bílum á dag, en fyrir nokkrum dögum
voru ríflega 500 bílar eyðilagðir með þeim hætti. Þar og víðar í álfunni
hefur tiltrú manna á ríkisvaldinu veikst verulega, enda hefur nær ekk-
ert gengið við að kveða óeirðirnar niður.
Hið merkilega er að framan af reyndu vel flestir að gera lítið úr óeirðun-
um. Allra síst mátti þó nefna þá staðreynd að ribbaldarnir væru múslim-
ar, sem eru stór og stækkandi minnihlutahópur í löndunum. Ekki svo
að skilja að allir múslimar hafi tekið þátt í óeirðunum, því fer fjarri, en
nær allir óeirðaseggirnir voru múslimar.
Sumir hafa rætt um óeirðirnar sem ósigur fjölmenningarsamfélagsins,
viðkomandi ríki hafi brugðist innflytjendum. Sá dómur stenst ekki skoð-
un, því innflytjendur frá Haítí, Kongó eða Kambódíu hafa ekki gripið til
slíkra óeirða, þó þeim vegni fráleitt öllum vel. Munurinn er kannski sá
að þeir eru tiltölulega fáir og hafa reynt að samlagast hinum nýju heima-
löndum sínum eftir fremsta megni.
Hið sama á ekki við um stóran hluta múslima í Evrópu, sem þvert á
móti hafa einangrað sig, meðal annars vegna þess að þeir hafa ímugust
á þeirri lausung, kvenfrelsi og guðleysi, sem þeir telja að einkenni lýð-
ræðisríki Evrópu.
Það er því ekki við fjölmenninguna að sakast, heldur er nær að gera
athugasemdir við tvímenninguna. Þarna takast nefnilega á tveir menn-
ingarheimar og tveir aðeins, hinn vestræni og hinn íslamski. Engum
blandast hugur um að hinn vestræni muni hafa betur í þessari lotu, en
miðað við mannfjöldaþróun í mörgum ríkjum meginlandsins er óvíst
að svo fari eftir nokkra áratugi. í því samhengi er full ástæða til þess
að hafa í huga að þjóðernisdeilurnar verða jafnan ákafastar - og stund-
um skelfilegastar - þar sem aðeins tvær þjóðir eða þjóðabrot deila sama
landsvæði.
í Blaðinu í gær vakti Gissur Pétursson, forstjóri Vinnumálastofnunar,
máls á því að aukið atvinnuleysi innflytjenda á Islandi væri áhyggjuefni,
en þar réðu tungumálaörðugleikar mestu. Engin ástæða er til þess að
bera ástandið hér saman við atburðina á meginlandinu, en þeir mega
vel vera mönnum áminning um nauðsyn þess að á Islandi búi ein þjóð,
hvaðan sem menn eru upprunnir.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn & auglýsingar: Bæjarlínd 14-16,201 Kópavogur.
AÖalsími: 510 3700. Símbréf á fréttadeild: 510.3701. Símbréf áauglýsingadeild: 510.3711.
Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar@vbl.is.
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: íslandspóstur.
14 I ÁLIT
MIÐVIKUDAGUR 16. NÓVEMBER 2005 blaðiö
YÍ f-ruM VfÐ LOKS 5UiN Ab ***
LEVSA TfáStftLFGU ORVúGltmM
SHM TÍA'FA VrRÍ-Ð fíp URW oKICuiK
fcg 0& Gtruw >Vr SÝNt VíPTaí
Vit> cJóM ÓLATSS°H
Varnir íslands
Nokkur tvísýna er nú um viðræður Is-
lands og Bandaríkjannaum endurskoð-
un varnarsamningsins. Þetta er mikið
alvörumál og gekk Halldór Ásgríms-
son, forsætisráðherra, harla langt í yfir-
lýsingum sinum, þar sem hann gaf til
kynna að hugsanlega yrðu íslendingar
að leita til Evrópuþjóða ef Bandaríkja-
menn reyndust ekki samningsfúsir.
Hér skal þegar dregið i efa að þessi
samningatækni beri tilætlaðan ár-
angur. Bandaríkjamenn hafa hálfrar
aldar reynslu af óbilgirni Islendinga í
samningum þar sem varnarsamstarf-
ið hefur verið lagt að veði. Það gekk
meðan Islendingar voru fátæk, herlaus
þjóð á lykilstað í kalda stríðinu. Staða
ríkjanna er hins vegar engan veginn
með sama hætti og fyrr og það er kom-
inn tími til að Islendingar semji sig að
breyttum aðstæðum og nýrri heims-
mynd. I því samhengi er rétt að hafa í
huga að varnarsamningurinn snýr að
gagnkvæmum varnarþörfum íslands
og Bandaríkjanna.
Hafi Bandaríkjamenn í raun áhuga
á því að slíta varnarsamstarfinu - sem
alls ekkert bendir til á þessari stundu
- er það hins vegar hárrétt athugað hjá
forsætisráðherra, að huga þarf að því
hvernig tryggja megi varnir landsins
með öðrum hætti.
Er þörfávörnum?
Áður en það er gert er þó kannski
ástæða til þess að staldra við og meta
varnarþarfir landsins, hugsanlegar
aðsteðjandi hættur og hvernig megi
bægja þeim frá. Það er fjarskalega auð-
velt að benda á að engin augljós hern-
aðarhætta vofi yfir Islandi hér og nú,
og segja sem svo að það þurfi því ekki
að ræða um neina varnarhagsmuni
landsins. En það er um leið einstaklega
grunnhyggið og skammsýnt.
Hafi sagan kennt okkur eitthvað, þá
er það að allt er í heiminum hverfult
og þegar ófriðarskýin hafa hrannast
upp gerist það ávallt skjótar en nokk-
ur hugði. Síðustu ár hafa svo leitt í ljós
nýja tegund hernaðar, þar sem óvinur-
inn er alls staðar og hvergi, og enginn
veit hvar hann lætur til skarar skríða
næst. Þeir, sem ímynda sér að einhver
Andrés Magnússon
staður á jarðríki sé stikkfrí, ættu að
bregða sér til Balí og ræða það við
heimamenn.
Punkturinn við landvarnir er nefni-
lega sá, að þú tryggir ekki eítir á, og
barnaleg óskhyggja um að ekkert eigi
eftir að koma fýrir okkur getur reynst
dýrkeyptari en hugsa má til enda. Eða
segir einhver góður heimilisfaðir upp
tryggingunni og hefur útidyrahurð-
ina ólæsta af því að hann veit ekki af
neinum þjófum í hverfinu og þar fyrir
utan gætu þeir alltaf brotist inn um
gluggann?
Reynist ósemjandi við Bandaríkja-
menn er nærtækast að leita til Evrópu
eftir liðsinni. Þar koma Bretar einir til
greina, vilji menn verja landið með
öðru en herlúðrasveitum. Hitt er morg-
unljóst að Bretar munu ekki - frekar
en nokkur önnur þjóð í Evrópu - kjósa
að borga fyrir ánægjuna af því að sinna
landvörnum einnar auðugustu þjóðar
álfunnar. Ekkert bendir því til þess að
Islendingar nái íjárhagslega hagfelld-
ari samningum við evrópska banda-
menn okkar en vinaþjóðina í vestri.
Öxlum byrðarnar
Hins vegar liggur fyrir að ekkert ríki
getur tryggt öryggi Islands með viðlíka
hætti og Bandaríkin, langöflugasta
ríki heims á hvaða mælikvarða sem er.
I því viðfangi er rétt að hafa í huga að
margvíslegar vísbendingar eru uppi
um að veldi meginlandsþjóða Evrópu
fari mjög hnignandi næstu áratugi og
þessa dagana sjáum við raunar dæmi
þess að þeim er mörgum ókleift að
halda uppi lögum og reglu innanlands.
Það er afar mikilvægt að íslending-
ar komi fram af fullum heilindum við
okkar tryggustu bandamenn í þessum
viðkvæmu viðræðum. Hér ræðir um
öryggi okkar og landvarnir og við eig-
um ekki að skorast undan því að axla
byrðar af þeim. Bandaríkjamenn bjóð-
ast til þess að leggja til mannafla, hern-
aðartækni, kunnáttu og tryggingu
voldugasta ríkis heims. Islendingar
hafa vel efni á því að standa straum af
öðrum kostnaði við varnir landsins og
okkur ætti að vera það metnaðarmál
að leggja það af mörkum.
Höfundur er blaðamaður.
Klippt & skoríð
WWinn
H ritstj
A Aiona:
aldni
ritstjóri DV,
Uónas Krist-
jánsson, skrifar leiðara í
gær undir fyrirsögninni
Homsteinn hraesninnar.
Þar vegur hann mjög
að Morgunblaðinusem
hann segir enn vera flokksmálgagn Sjálfstæðis-
flokksins á þeirri forsendu að skoðanir blaðsins og
flokksins fari oftast saman. Tekur hann þar undir
samskonar athugasemdir Ingibjargar Sólnínar
Gísladóttur og vaknar þá sú spurning hvort DV sé
þá ekki flokksmálgagn Samfylkingarinnar, fyrst
stefna hennar og DV fara jafnoft saman og raun
bervitni.
Iþessum leiðara hræsninnar víkur Jónas Krist-
jánsson eilítið að öðrum miðlum, sem hann
segir í eðli sínu lamaða „af því þeir lifa bara af
auglýsingum." Nú er það hverjum lesanda DV Ijóst
að blaðið lifirekki af auglýsingum, en tímasetning
Jónasar til þessarar yfirlýsingar er samt eilítið skrýt-
in, því DV var einmitt að
breyta leiðaraopnunni
fremst ( blaðinu. Þar
máttuskoðanirog þjóðfé-
lagsumræðaþokaafsíðu
3 fyrir auglýsingum og
varfundinnstaðuránæst
öftustu síðu blaðsins.
rgunblaðið breiddi út leiðarann í
fyrradag, þegar Styrmir Gunnarsson
Italdi ástæðu til þess að svara ummæl-
klipptogskond@vbl.is
um Ingibjargar Sólrúnar
um blaðið, sem vikið er
að að ofan. Mestur hluti
forystugreinarinnar fór
þó í sögulega upprifjun
á hreyfingu jafnaðar-
manna á fslandi á síðustu
öld, upprifjun, sem var
skrifuð fýrir einn lesanda - téða Ingibjörgu Sólrúnu.
(lok leiðarans var svo að því vikiö að Samfýlkingin
hefði ekki átt samleið með Morgunblaðinu í bar-
áttunni gegn auðhringjum, en spurt hvort búast
mætti við betri tíð. í Staksteinum í gær var sama
stef tekið upp og klykkt út með því að blaðið gæti
ekki „búizt við því, að Ingibjörg Sólrún taki upp
stuðning við þá baráttu - eða hvað?" Klippari spáir
því að Styrmir eigi eftir að spyrja svo lengi enn, en
að það muni standa á svömnum enn lengur.