blaðið - 11.01.2006, Side 20

28 I SAMSKIPTI KYNJANNA
MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 2006 blaöid
Sambönd verða styttri og hjónabönd endast sjaldan:
Em hjónabönd í nútimanum einnota?
Margir hafa gert þaS að þráhyggju að finna einhvern ímyndaðan maka sem getur full
nægt öllum þeirra tilfinninga-, andlegu og kynferðislegum þörfum.
Fyrir suma er hjónabandið því frekar persónulegur ávinningur heldur en samstarf
tveggja einstaklinga.
Það er eitthvað í loftinu. Ein-
hvern veginn virðast fæst
hjónabönd endast, sérstaklega
hjá yngri kynslóðinni. Sambönd
og hjónabönd virðast mörg hver
aldrei ná yfir fimm ára markið.
Er það fimm ára kláðinn sem
hrjáir sambönd eða eitthvað allt
annað? Þetta virðist ekki bara
eiga við um okkur „venjulega"
fólkið heldur virðast stjörnurnar
eiga við sama vanda að glíma.
Fyrir áratug eða tveimur voru
skilnaðir ekki svo algengir og
hjónabönd voru gerð til að endast.
En þessa dagana virðast fleiri og
fleiri hjónabönd einungis endast
í nokkur ár. Svanhvít Ljósbjörg
Guðmundsdóttir rýnir í mögu-
legar ástæður fyrir þessari miklu
skilnaðaröldu.
Veikur grunnur
Einu sinni var það þannig að fólk
giftist vegna annars en ástar, og eins
ótrúlega og það hljómar, þá entust
þau hjónabönd töluvert lengur. Það
var ekki auðvelt fyrir konur að hafa
eigin starfsframa og þær þurftu,
margar hverjar, að treysta á eigin-
mann sinn með fjárhagslegt öryggi.
Þá var algengt að konur eignuðust
börn snemma, urðu heimavinnandi
húsmæður og það batt líka eigin-
mann og konu saman, sama hvað
gekk á. Það hefur svo sannarlega
margt breyst. Konur eru stór hluti
vinnuaflsins núna og þær eignast
börn seinna en áður. Þrátt fyrir að
fæstir vilji snúa aftur klukkunni þá
er það staðreynd að fyrst konur eru
ekki eins háðar karlmönnum þá eru
sumar af þeim ástæðum sem héldu
ungum pörum saman horfnar. Á
vissan hátt segir það sig sjálft að
vitanlega endast hjónabönd ekki
eins lengi og þau gerðu en spurning
er hvort þetta sé samt sem áður ekki
einum of langt gengið? Á íslandi
endar um helmingur hjónabanda
með skilnaði og þá eru sambúðir
og alvarleg sambönd ekki meðtalin.
Gæti verið að sambúð fyrir hjóna-
band hafi eitthvað með skilnaðar-
tiðnina að gera? Flestir búa saman
í einhvern tíma áður en gengið er í
hjónaband og það er svo sannarlega
ekkert að því. Erlendar rannsóknir
hafa þó sýnt að það séu helmings
líkur á að þeir sem búi saman fyrir
hjónaband skilji frekar en þeir sem
geri það ekki. Þegar fólk hefur verið
í sambúð í ákveðinn tíma þá virð-
ist það vera rökrétt skref að ganga
í hjónaband. Sambúðarfólk deilir
ekki einungis heimili heldur banka-
reikningum, gæludýrum, bílum,
lánum og jafnvel börnum. Líf þeirra
er orðið svo samtvinnað að þau gætu
allt eins gengið í hjónaband því það
er hentugt en ekki endilega vegna
þess að fólk er yfir sig ástfangið af
hvort öðru.
99.......................
En sannleikurinn er
að hvert og eitt okkar
passar prýðilega við
marga einstaklinga
og enginn þeirra er
fullkominn. Efþú hefur
gert þér ákveðnar
hugmyndir um hvernig
maki þinn á að vera þá
eru meiri líkur á að þú
verðir fyrir vonbrigðum.
Ást við fyrstu sýn
Aðrar nútímahugmyndir um sam-
bönd grafa líka undan hjónaböndum.
Flestir ganga um í svefni og vöku leit-
andi að hinni sönnu ást, hvort heldur
er á skemmtistöðum, Internetinu
eða í vinnunni. Margir hafa gert
það að þráhyggju að finna einhvern
ímyndaðan maka sem getur full-
nægt öllum þeirra andlegu, tilfinn-
inga- og kynferðislegu þörfum. Þeir
álíta að giftast þessari einu persónu
sé þeirra lykill að eilífri ást. En sann-
leikurinn er að hvert og eitt okkar
passar prýðilega við marga einstak-
linga og enginn þeirra er fullkom-
inn. Ef þú hefur gert þér ákveðnar
hugmyndir um hvernig maki þinn
á að vera þá eru meiri líkur á að þú
verðir fyrir vonbrigðum. Fjölmiðlar
ýta einungis undir þessa óraunveru-
legu sýn. Blöðin fjalla um ýkt stjörnu-
brúðkaup og raunveruleikaþætti
eins og Bachelor, Bachelorette og
Djúpu laugina þar sem samböndum
og hjónaböndum er breytt í ómerki-
lega samkeppni. Þegar komið er út í
raunveruleikann bregðast flestir illa
við og kjósa jafnvel að flýja. Að sama
skapi hefur fólk orðið svo háð spenn-
unni og vímunni sem fylgir nýlegu
ástarsambandi að um leið og það
dvínar þá leitar fólk að öðru eins.
Skipt út
Sú hugmynd að það beri að laga það
sem er bilað er á undanhaldi í neyt-
endasamfélagi okkar. Viðhorfið
virðist vera að það sé tilgangslaust
að gera við eitthvað þegar hægt er
að kaupa sér glænýtt og flottara.
Þennan hugsunarhátt má sömu-
leiðis yfirfæra á sambönd. Af hverju
að laga ófullkomið samband þegar
hægt er að fara í nýtt? Það mætti
halda að trúlofun og hjónaband hafi
orðið að þróun í sambandi, eitthvað
sem öll sambönd þurfa að ganga í
gegnum áður en þeim lýkur. Hjóna-
bandið er orðið einnota, notast í
einhvern tíma en síðan losar fólk sig
við það. Fyrir suma er hjónabandið
því frekar persónulegur ávinningur
heldur en samstarf tveggja einstak-
linga. Kaldhæðnin í þessu öllu
saman er sú að þó að par gæti haldið
að það væri að gera sitt allra besta
þarf það ekki að vera rétt. Fullt af
pörum kunna ekki að vinna í sam-
böndum því þau hafa engar fyrir-
myndir, það eru engin lukkuleg
sambönd í kringum þau. Þess vegna
er einblínt á galla makans í stað
þess að hugsa: Hvað getum við gert
til að laga sambandið? Svona hugs-
unarháttur minnkar eigin ábyrgð
og gerir það auðveldara að hætta i
sambandinu og geyma það í reynslu-
bankanum. Vitanlega fylgir skilnaði
alltaf einhver skömm og sjálfsgagn-
rýni en það er auðveldara að rétt-
læta það þegar stór hluti jafningja er
að gera nákvæmlega það sama.
Ég vil giftast þér, í bili
Getur verið að fólk sé hreinlega ekki
tilbúið til að vera í langtímasam-
böndum? Á sama tíma og skilnaðir
virðast vera landlægir þá endast sam-
böndin að sama skapi skemur. Sögur
heyrast um hjónabönd sem endast
einungis í ío mánuði eða því um líkt.
Þegar horft er til Hollywood-stjarna
heyrast enn lægri tölur. Nú voru
Renée Zellweger og Kenny Chesney
ásamt Sophia Bush og Chad Micheal
Murray einungis gift í nokkra mán-
uði. Við lifum í menningu sem veg-
samar frjálsan vilja, sem segir okkur
að gera tilraunir og halda mögu-
leikum okkar opnum. Við trúum
því að við höfum rétt til þess að vera
fullkomlega hamingjusöm með val
okkar og ef við erum það ekki þá
megum við velja eitthvað annað.
Þetta viðhorf stuðlar ekki að löngu
og hamingjusömu hjónabandi.
svanhvit@bladid.net
Baráttan við Bakkus
Þegar makinnfer í meðferð er mikilvœgt að standa með honum
,Þegar annar aðilinn í samband-
inu ákveður að fara í meðferð eru
yfirleitt búnir að vera erfiðleikar á
heimilinu í langan tíma,“ segir Páll
Einarsson, sérfræðingur á persona.
is. Hann segir allt ferlið geta verið
sársaukafullt áður en annar aðilinn
ákveður að fara í meðferð.
„Þegar að meðferð kemur er það
oftast léttir fyrir makann en þessi
áfangi kallar líka á nýja hluti. Það
er mikilvægt fyrir þann sem heima
situr að einbeita sér ekki að mak-
anum sem er í meðferð heldur fara
að vinna með sjálfan sig og þá getur
verið gott að leita sér aðstoðar. Viðtal
við fagaðila eða fundur hjá hjálpar-
samtökum eins og Al-anon getur
hjálpað makanum að einbeita sér að
sjálfum sér.“
Páll segir það oft verða tilhlökk-
unarefni að fá makann úr meðferð
þó svo að sá aðili sem eftir situr sé
oft ekki viss um hvernig hann á að
haga sér. „Þegar annar aðilinn fer í
meðferð stendur hinn oft eftir með
mikinn sársauka. Alkinn fær með-
ferð við sínum vandamálum en það
er enginn sem bankar upp á hjá mak-
anum sem þarf sjálfur að leita sér
aðstoðar."
Páll segir konum sem eiga við
áfengisvandamál að stríða fari fjölg-
andi og að það fylgi því ekki eins
mikil skömm og áður að leita sér
meðferðar. „Þær konur sem áður
földu sig bak við gluggatjöld með
sín vandamál eru nú komnar fram
í dagsljósið.
Þegar makinn kemur úr meðferð
er ekki nauðsynlegt að tipla á tánum
í kringum hann heldur er mikilvægt
að tala saman. Alkohólistar eru oft
ómeðvitaðir um tilfinningar sínar
og þurfa að kynnast sjálfum sér.“
Páll segir að allt ferlið gangi misjafn-
lega hratt hjá hverjum og einum og
að báðir aðilar þroskist á ferlinu.
„Það er nauðsynlegt að ræða um
gamla mynstrið sem var í gangi án
þess að það vekji upp sársauka."
Páll segir að önnur lögmál gildi
þegar makinn hefur farið ítrekað í
meðferð án þess að breyting verði á
og að þá þurfi hinn aðilinn að ihuga
hvort það sé þess virði að vera kyrr í
sambandinu.
F J ÖLSKYLDURÁÐG J ÖF
Einstaklings-, hjóna og fjölskylduráðgjöf. Sérstök meðferð
fyrir fólk sem orðið hefur fyrir kynferðisofbeldi á
barnsaldri
Gréta Jónsdóttir
Tímapantanir í síma 896 9568 Fjölskyldiu’áðgjafi
hugrun@bladid.net