blaðið - 10.07.2007, Qupperneq 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 10. JÚLÍ 2007
blaðiö

i. fc
KOLLAOGKÚLTÚRINN
kolbrun@bladid.net
sgggg Ég finn ekkert sameiginlegt í
fari þeirra sem ég kann vel við
eða dáist að en allir sem ég elska
geta komið mér til að hlæja. w.h. Auden
Gallerý
Víðátta
Víðáttaóoi Gallerý var form-
lega opnað í Eyjafjarðarsveit
um heigina. Af því tilefni
sýndu Þorsteinn Gíslason og
Helgi Þórsson verk sín Ó nátt-
úra/Ónáttúra og Útþrá/Heim-
þrá í Eyjafjarðará við Kristnes.
Víðáttaóoi Gallerý hefur ekki
yfir eiginlegum húsakynnum
að ráða heldur er öll Eyjafjarð-
arsveit og víðátta hennar sýn-
ingarstaður listamannanna.
Á myndinni er Helgi Þórsson,
Gamli Elgur, sem hluti af lista-
verki sínu, Ó náttúra/Ónáttúra
í Eyjafjarðará.
Gengið um
Viðey
í kvöld, þriðjudagskvöld, mun
séra Þórir Stephensen, fyrr-
verandi staðarhaldari í Viðey
og dómkirkjuprestur, stýra
þriðjudagsgöngu í Viðey.
Aðaláherslan í göngunni
verður á vestureyjuna en þar
er ýmislegt að sjá og nægir þar
að nefna listaverkið Áfanga
eftir Richard Serra og „Ástar-
steininn“. Séra Þórir starfaði
i eyjunni um árabil og er með
fróðustu mönnum um allt sem
viðkemur eyjunni.
Gangan hefst með siglingu úr
Sundahöfn kl. 19:15 og tekur
um tvær klukkustundir. Leið-
sögnin er ókeypis fyrir utan
ferjutoll sem er 800 kr. fyrir
fullorðna og 400 kr. fyrir börn.
AFMÆLII DAG
Alice Munro rithöfundur, 1931
John Calvin guðfræðingur, 1509
Marcel Proust rithöfundur, 1871
falfe hPlheilsa
y jfi -haföu þaö gott
Gunnar Helgason gerir víðreist
Gunnar Helgason „Þetta var mikil
barátta og erfið og ég var stöðugt að
reyna að brjóta niður múra“
Gunnar Helgason leik-
stýrði söngleiknum Spin
í Rússlandi. Æfingaferlið
var sannarlega enginn
dans á rósum en uppsker-
an varð ríkuleg.
Eftir Kolbrúnu Bergþórsdóttur
kolbrun@bladid.net
Gunnar Helgason, leikari og leik-
stjóri, er nýkominn heim frá borg-
inni Yaroslavl í Rússlandi þar sem
hann leikstýrði söngleiknum Spin
eftir Kanadamanninn Douglas Pas-
hley. Spin er spennu- og gamansöng-
leikur um ungan blaðamann á gulu
pressunni sem leitar að einhverju
slæmu um unga söngstjörnu. Hann
finnur ekkert misjafnt og býr þá
til sögu um að tónlistarmenn sem
hafa látist um aldur fram hafi verið
myrtir af leynisamtökum Hann
reynist hafa rétt fyrir sér og bæði
hann og söngstjarnan komast í
lífshættu.
Söngleikurinn var fyrst frum-
sýndur í Svenska Teatern í Helsinki
árið 2004 í leikstjórn Gunnars og
fyrr á þessu ári leikstýrði Gunnar
verkinu í Katowice í Póllandi.
Gunnar hefur gert samning um að
fylgja verkinu allt til ársins 2009 en
það mun verða sýnt í fleiri borgum
í Rússlandi og leikhússtjórar í Skot-
landi, írlandi og á Englandi eru að
skoða skoða verkið með sýningar í
huga.
Virðulegur túlkur
í Póllandi og Rússlandi varð
Gunnar að við notast við túlk til
að koma skilaboðum og leiðbein-
ingum til léikara og starfsmanna.
Hann segir það hafa tekið á og lengt
ferlið til muna. „Það hjálpaði mér
að í Póllandi töluðu flestir einhverja
ensku og síðustu vikuna gat ég farið
að tjá mig á barnapólsku við leikar-
ana. í Rússlandi fékk ég túlk sem er
vanur að túlka fyrir opinberar stofn-
anir. Þegar ég fór að skilja örlítið í
rússnesku komst ég að því að hann
túlkaði ekki alltaf rétt. Ef ég sagði
við leikara: „Þessi sena var ömur-
leg hjá þér“ þá sagði túlkurinn við
leikarann: „Leikstjórinn ætlar að
tala við yður. Honum finnst þér yf-
irhöfuð mjög góður leikari. Eg tek
fram að það eru alls ekki mínar
skoðanir sem ég er að fara að segja
núna heldur eru þetta skoðanir leik-
stjórans...“. Þá stoppaði ég túlkinn
og sagði: „Segðu honum bara að
þetta hafi verið ömurlegt“. Þá sagði
túlkurinn við leikarann: „Þetta var
ekki mjög gott hjá yður.“
Mikill viðsnúningur
Gunnar segir mikinn mun hafa
verið á pólska og rússneska leikara-
hópnum. „í Póllandi var verkið sett
upp í söngleikjahúsi þar sem margir
vinsælustu söngleikir samtímans
hafa verið sýndir. Helmingur leik-
arahópsins var leikarar og hinn
helmingurinn söngvarar. Leikar-
arnir sungu mjög vel en söngvar-
arnir voru ekki endilega sterkustu
leikararnir en þó með mikla reynslu.
Móttökurnar voru ótrúlegar, staðið
var upp á frumsýningu og klappað
endalaust. Ég hef aldrei séð önnur
eins fagnaðarlæti í leikhúsi.
Reynslan í Rússlandi gat ekki
verið ólíkari en hún var í Póllandi.
í Yaroslavl var sýnt í klassísku leik-
húsi þar sem engin hefð er fyrir því
að setja upp söngleiki. Stór hluti af
starfsfólki leikhússins var andvígur
því að söngleikurinn yrði settur þar
upp, þar á meðal listrænir stjórn-
endur. Leikhússtjórinn hafði tekið
ákvörðun um uppsetningu í óþökk
þeirra eftir að hann hafði séð sýn-

Sl* -*
------------ i-------—
I
Atriði úr rússnesku sýningunni. „Á frum-
sýningu var klappað eftir hvert einasta lag
og í miðjum atrióum. Stöðugt var verið að
klappa og hrópa og blístra."
MAÐURINN
Gunnar Helgason lauk námi
frá Leiklistarskóla íslands
árið 1991.
► Vorið 1995 stofnaði hann
ásamt öðrum Hafnarfjarð-
arleikhúsið og var þar við
störf til ársins 2002.
► Auk þess að vinna sem leik-
ari og leikstjóri hefur hann
skrifað þrjár barnabækur.
inguna í Finnlandi. Þetta var mikil
barátta og erfið og ég var stöðugt
að reyna að brjóta niður múra. Við-
mótið var gríðarlega neikvætt en ég
hafði þó yngri leikarana með mér.
Þeir voru orðnir leiðir á að fá ekki
annað að gera en að leika í Tsjekhov-
leikritum en nú fengu þeir að dansa
og syngja og leika á allt öðru orku-
stigi en vaninn er.
Mér var sagt að á leiksýningum
í Rússlandi væri aldrei klappað
í miðri sýningu, einungis væri
klappað þegar hlé kæmi og þegar
sýningin væri búin. Ég sagði að það
hlyti að verða klappað eftir flutning
á hverju söngatriði. „Nei, það eru
ekki rússnesku viðbrögðin“ var sagt
við mig. Ég svaraði: „Fólk vill alltaf
klappa fyrir góðum söngatriðum,
það eru mannlegu viðbrögðin".
Á frumsýningu var klappað eftir
hvert einasta lag og í miðjum at-
riðum. Stöðugt var verið að klappa
og hrópa og blístra. I frumsýning-
arboðinu kom til mín leikhúsfólk
og bað mig annað hvort afsökunar
eða sagði að það hefði allan tímann
vitað að þetta yrði frábær sýning.
Þetta var gríðarlega mikill og góður
viðsnúningur sem gerði alla erfið-
leikana vel þess virði.“
MENNINGARMOLINN
Scopes-réttarhöldin hefjast
Á þessum degi árið 1925 hófust
í Dayton í Tennesse réttarhöld í
máli kennarans John Scopes sem
sakaður var um að hafa kennt þró-
unarkenningu Darwins en það
var bannað samkvæmt lögum
ríkisins. Réttarhöldin vöktu gríð-
arlega athygli og voru þau fyrstu
sem útvarpað var um Bandaríkin.
Fréttamenn víðs vegar að úr heim-
inum fylgdust með gangi mála.
Einn frægasti lögfræðingur Banda-
ríkjanna, Clarence Darrow, varði
Scopes og tókst þar á við lögfræð-
inginn William Jennings Bryan.
Eftir átta daga réttarhöld tók það
kviðdóm einungis níu mínútur að
komast að niðurstöðu. Scopes var
dæmdur sekur og gert að greiða
hundrað dollara sekt.
Málið er með þeim frægari í rétt-
arsögu Bandaríkjanna. Eftirþví var
gert árið 1955 leikritið Inherit the
Wind sem síðar var kvikmyndað
og þrjár sjónvarpskvikmyndir hafa
verið gerðar eftir þessu sama verki.
í dómshúsinu í Tennessee er nú
safn og íbúar setja í júlímánuði ár
hvert á svið atriði úr þessum frægu
réttarhöldum.
Clarence Darrow og
William Jennings Bryan
Spjalla saman í réttarsalnum