Bændablaðið - 15.04.2008, Blaðsíða 14

Bændablaðið | Þriðjudagur 15. apríl 200814
Sverrir Heiðar Júlíusson, sem er
búsettur á Hvanneyri og starfs-
maður Landbúnaðarháskóla
Íslands, er líklegast yngsti karl-
maður á Íslandi sem greinst hefur
með blöðruhálskirtilskrabba-
mein. Krabbameinið greindist síð-
asta sumar og hefur Sverrir verið
í meðferð síðan. Sverrir Heiðar
samþykkti að segja sögu sína í til-
efni af átaki Krabbameinsfélags
Íslands, Karlmenn og krabba-
mein, því honum finnst nauðsyn-
legt að koma skilaboðum til kyn-
bræðra sína þegar krabbamein er
annars vegar.
Alltaf haft gaman af því að kenna
Sverrir Heiðar er fæddur í Skógum
á Þelamörk í Hörgárdal þann 1. maí
1967 og var þar fyrstu æviárin, en
er að mestu grunnskólagenginn í
Hafnarfirði. Hann var þó öll sumur
hjá ömmu sinni og afa í Skógum og
eftir að hann lauk grunnskólanámi
dreif hann sig norður í heimahag-
ana og fór í MA. Strax eftir stúd-
entspróf fór Sverrir í Bændaskólann
á Hvanneyri, enda ætlaði hann
að verða næsti bóndi í Skógum.
Eftir búfræðiprófið ákvað hann
að læra ögn meira um búskapinn
og tók þriggja ára háskólanám við
Búvísindadeildina á Hvanneyri. Á
því tímabili eignaðist hann konu og
sitt fyrra barn, þannig að aðstæður
breyttust og framtíðaráformin með.
Eftir kandídatspróf var honum
boðin staða við skólann, sem hann
tók. „Það var mikið stökk að setjast
hinum megin við kennaraborðið og
mikil vinna, ekki síst fyrstu árin.
Með kennslu tók ég svo próf frá
Kennaraháskólanum og náði mér
þannig í kennararéttindi í grunn- og
framhaldsskóla. Ég hef lengst af
verið í stjórnunarstöðu við búfræði-
brautina á Hvanneyri og einna
helst kennt búfjárrækt, fóðurverk-
un og nautgriparækt, en núna er ég
námsbrautarstjóri búfræðibrautar.
Það er mikill heiður og spennandi
að eiga samskipti við það unga
fólk á Íslandi, sem vill mennta sig
í landbúnaði. Þetta er allt saman
fólk með brennandi áhuga á sömu
hlutum og ég, þannig að ég hef allt-
af haft gaman af því að kenna, en
þetta er 18. árið sem ég kenni hér
á Hvanneyri,“ segir Sverrir Heiðar
þegar hann er beðinn að segja frá
uppruna sínum, menntun og því,
hvað hann hefur verið að fást við
um dagana. Eiginkona Sverris er
Emma Heiðrún Birgisdóttir og eiga
þau tvö börn, Álfheiði, fædda 1989,
sem er nemi við FVA á Akranesi og
Birgi Þór, fæddan 1993, sem er í 9.
bekk á Kleppjárnsreykjum.
Krabbamein í blöðruhálskirtli
„Krabbameinið kom eins og þruma
úr heiðskíru lofti. Ég hafði verið
með einhverja „kjallaraverki“, eins
og konurnar hefðu líklega orðað
það, og var farinn að þurfa að vakna
á nóttunni til að kasta þvagi, sem-
sagt, pláss fyrir þvagblöðruna var
minna og það gekk líka illa að tæma
hana alveg. Ég er bara eins og aðrir
karlmenn, það er aldrei neitt að mér
og ég dró að fara til læknis þar til
þetta var orðið eiginlega óbærilegt.
Greiningin gekk fljótt og úrskurð-
urinn var skelfilegur; krabbamein í
blöðruhálskirtli sem hafði dreift sér
út fyrir kirtilinn í nærliggjandi eitla.
Læknirinn sagði þetta mjög alvar-
legt og ólæknandi, þannig að maður
var nú ekkert sérlega bjartsýnn á
þessum tíma. Ég var settur í svæsna
hormónameðferð strax í júní sl. til
að reyna að svelta meinið og má
segja að hún hafi vegið verulega að
karlmennsku minni, svo ekki sé nú
meira sagt. Sem dæmi um það má
nefna, að einn sunnudagsmorgun í
desember vaknaði ég snemma og
bjó til tvær ostakökur um leið og ég
hlustaði á nýja diskinn með James
Blunt.
Hormónameðferðin virkaði
ágætlega í hálft ár, en þá fór meinið
að fá mátt eftir öðrum leiðum en frá
karlkynshormónum. Í janúar byrj-
aði ég svo í lyfjameðferð, fyrst á
þriggja vikna fresti, en undanfarið
hef ég verið í lyfjagjöf á viku fresti
og því miður virðist ekki ganga
nógu vel að svæfa þennan fjanda,
en það á eftir að breytast, ég trúi
því, enda er ég bjartsýnn að eðl-
isfari! Það er nefnilega talsvert
óþolandi að láta dæla í sig baneitr-
uðum lyfjum svo mánuðum skiptir,
sem gera kannski fátt annað en að
eyðileggja það sem heilt er í manni
á meðan helv. krabbinn heldur áfram
að skríða um beinin,“ segir Sverrir
Heiðar þegar hann rifjar upp ferlið í
kringum krabbameinið.
Íþróttir og heilbrigt líferni
Sverrir Heiðar er því næst spurð-
ur hvernig það hafi verið að fá þær
fréttir að hann væri með krabba-
mein.
„Þetta var auðvitað mikið áfall
fyrir alla fjölskylduna. Það eiga
flestir í kringum mann bágt í þessu
ástandi, en líklegast hef ég það einna
best af okkur fjórum í fjölskyldunni.
Ég er þó í ákveðnu ferli, en það
sama verður ekki sagt um konuna
og börnin. Ég sakna þess mikið að
hafa ekki fulla starfsorku og geta
gert þá hluti sem ég gerði; verið með
allar mínar námsgreinar, þjálfað
fótbolta hjá Skallagrími, klippt trén
í garðinum og djöflast eitthvað með
krökkunum. Það er auðvitað meira
ólánið á manni að vera að fá þennan
krabba svona ungur, eitthvað hefur
maður verið að gera rangt í gegnum
tíðina, það er alveg ljóst. Ég hef þó
alltaf reynt að lifa heilbrigðu lífi,
hef aldrei reykt og áfengi hef ég
lítið brúkað. Þá hef ég alltaf stund-
að íþróttir og reynt að passa hvað ég
læt ofan í mig af mat og aldrei hef
ég orðið of þungur.
Ég veit samt að margir hafa
það miklu verra en ég, það þekki
ég vel í gegnum mömmu, Önnu
Soffíu Sverrisdóttur, en hún hefur
unnið sem sjúkraliði á Barnaspítala
Hringsins um árabil og mikið með
krabbameinsveikum börnum. Þar
er á ferðinni átakanleg ósanngirni
lífsins, en svona er þetta bara og við
sem lendum í þessari stöðu verð-
um að taka á málum með léttleika
og bjartsýni að vopni, það hef ég
allavega reynt að gera og það hjálp-
ar mikið.“
Mikill og góður stuðningur
„Ég hef verið í um það bil hálfu
starfi á þessari önn og það hefur
sloppið til. Ég er oft mjög þreyttur í
nokkra daga eftir lyfjagjöf og af því
að krabbinn er kominn í beinin valda
beinverkirnir því, að ég hvílist oft
ekki nægjanlega vel. Sá stuðningur
og skilningur, sem við höfum fengið
hjá yfirstjórn Landbúnaðarháskólans
og samstarfsfólki, hefur verið okkur
ómetanlegur. Þá hafa nemendur
mínir verið mér afar skilningsríkir,
svo ekki sé nú meira sagt. Einnig
á ég sterka fjölskyldu og yndislega
vini hér á Hvanneyri sem styðja
okkur alla daga, en án þeirra væri
þetta tífalt erfiðara, alltsaman.“
Með gítarinn í hönd
Sverrir Heiðar segir að sér hafi
aldrei verið lagið að tala um tilfinn-
ingar sínar, hvorki sálrænar né lík-
amlegar. Hann er þó viss um að það
sé öllum nauðsynlegt að geta tjáð
sig við aðra um sína líðan, þar geti
hann ennþá bætt sig.
„Eftir á að hyggja hef ég
kannski ekki verið nógu góður í
því að slappa af og taka það rólega.
Til dæmis horfi ég mjög sjaldan á
heilar bíómyndir í sjónvarpi, mér
hefur fundist það of langur tími
aðgerðaleysis í einu. Eðlileg sum-
arfrí hef ég aldrei tekið, fyrir utan
tvær sólarlandaferðir, enda hef
ég notað sumrin til knattspyrnu-
þjálfunar meðfram hefðbundnum
verkum. Þar átti ég því láni að
fagna að fylgja árgangi 1993 hjá
Skallagrími um árabil, en það er
gríðarlega efnilegur hópur sem
varð m.a. Faxaflóameistari 2005,
algjörir snilldarkrakkar. Þessar
vikurnar reyni ég að nota í það
minnsta hálftíma á dag með gít-
arinn í hönd, en mig hefur alltaf
langað til að geta spilað á hann.
Ég hef stundum verið veislustjóri,
einnig flutt rugl eftir sjálfan mig á
þorrablótum og söng bragina mína
á seinasta blóti í Brún í Bæjarsveit
án undirleiks, en á næsta blóti væri
nú ekki leiðinlegt að geta gutlað
með sjálfur á gítarinn.
Framhaldið verður að legg-
jast vel í mig og það gerir það.
Ég veit að þetta er brekka, en ég
hef margar brekkurnar labbað eftir
Skógakúnum og á inni þrek og þol
í fleiri brekkur. Ég skal sigra þenn-
an fjanda og vænti þess að lækn-
irinn minn finni þær bestu leiðir
sem völ er á, því ég er svo ungur
og á eftir að gera svo ótal margt í
lífinu.“
Karlmenn og krabbamein
„Það er verst hvað rannsóknir
á blöðruhálskirtilskrabbameini
eru skammt á veg komnar, í raun
skemmra en rannsóknir á öðrum
tegundum krabbameins. Líklegast er
um að kenna lítilli athygli sem þetta
krabbamein hefur fengið, þetta hefur
verið feimniskrabbamein til þessa,
en átakinu Karlmenn og krabbamein
er að takast að breyta því, það finnst
mér a.m.k., og átakið er aldeilis frá-
bært. Þá hef ég notið starfsins sem
unnið er í Ljósinu, en þar er verið að
hjálpa fólki eins og mér að takast á
við daglegt líf í skugga krabbameins,
aldeilis frábært starf.
Að meðaltali greinast árlega um
630 íslenskir karlar með krabba-
mein, þar af 190 með krabbamein
í blöðruhálskirtli, 64 með lungna-
krabbamein og 51 með ristilkrabba-
mein. Horfur þeirra sem greinast
með krabbamein á Íslandi eru
almennt góðar, en þegar menn eru
komnir yfir fertugt aukast líkurnar á
því að fá krabbamein. Slóðin inn á
átak Krabbameinsfélagsins er www.
karlmennogkrabbamein.is og hjá
Ljósinu er slóðin www.ljosid.org.
Tilhlökkunarefni að fara í lyfjagjöf
Þegar talið berst að heilbrigðiskerf-
inu og hvernig það hafi reynst Sverri
Heiðari í baráttu hans lifnar vel yfir
honum, enda gefur hann kerfinu
góða einkunn:
„Ég trúi því að læknarnir séu að
gera allt sem þeir geta fyrir mig. Ég
veit hins vegar að það er hægt að
gera betur, t.d. með samspili hefð-
bundinna læknavísinda og þeirra
óhefðbundnu. Það væri óskandi, að
meiri samhljómur næðist milli slíkra
aðila hérlendis í framtíðinni, því það
er svo margt sem getur hjálpað og
það þarf að nýta allt sem gagnast
getur.
Í raun má segja að síðan ég fékk
minn krabbameinslækni hafi allt
staðið, sem um hefur verið rætt,
og það er hreinlega stórkostlegt
starfsfólk á krabbameinsdeild 11B
á Landspítalanum. Það er tilhlökk-
unarefni að fara þangað í lyfjagjöf-
ina, svo ótrúlegt sem það kann nú
að hljóma. Þar hittir maður fólk í
svipaðri stöðu og maður er sjálfur,
finnur til samkenndar og svo eru
hjúkkurnar svo áhugasamar um
velferð manns að manni líður bara
strax betur þegar maður gengur í
salinn og sest í stólinn með útréttan
arminn, tilbúinn að veita aðgengi
að æðakerfinu. Ég trúi því að hver
dropi sem ég fæ sé skref í átt til sig-
urs gegn þessum fjandans andstæð-
ingi, sem krabbameinið er í mínum
huga.“
Leitið aðstoðar
„Ég hef mjög einföld skilaboð til
kynbræðra minna. Ef þið kennið
ykkur meins, sem varir nokkurn
tíma, segjum tvær til þrjár vikur,
hvort sem það er í óbyggðum lík-
amans eða á „jaðarsvæðum“, leitið
þá aðstoðar heilsugæslunnar. Það
kostar lítið að ganga úr skugga um
að ekkert alvarlegt sé á ferðinni, en
því fyrr sem upp kemst um eitthvert
rugl í kroppnum, sem krabbamein
vissulega er, því meiri líkur eru á
því að hægt sé að halda því í skefj-
um, jafnvel hrinda því á braut,“
segir Sverrir Heiðar að lokum.
Magnús Hlynur Hreiðarsson
„Krabbameinið kom
eins og þruma úr heiðskíru lofti“
Sverrir hefur stundað skotveiðar nokkra dagparta á hverju ári. Þessa tófu felldi hann um árið til heiðurs Snorra
frænda sínum á Augastöðum í Hálsasveit.