Bændablaðið - 13.10.2011, Qupperneq 30

30 Bændablaðið | fimmtudagur 13. október 2011
Á markaði
Enn af verðbólgu
og matvöruverði
0,0
50,0
100,0
150,0
200,0
250,0
300,0
350,0
400,0
V
ís
it
al
a
FAO - Vísitölur matvælaverðs
frá ársbyrjun 2009
Vísitala matvælaverðs, alls
Vísitala kjötverðs
Vísitala mjólkurvöruverðs
Vísitala kornverðs
Vísitala jurtaolíuverðs
Vísitala sykurverðs
www.buvis.is
V e r i ð v e l k o m i n á v e f s í ð u o k k a r
HD 10/120
• Hámarksflr‡stingur 135 bar
• Vinnuflr‡stingur 10-120 bar
• Vatnsmagn 10 l/min
• 220 volt, 2,5 kw
QUATRO 1000TST
• Hámarksflr‡stingur 250 bar
• Vinnuflr‡stingur 30-220 bar
• Vatnsmagn 15,5 l/min
• Vatnstankur 16 l
• 400 volt, 5,5 kw
H Á G Æ Ð A Þ Ý S K A R H Á Þ R Ý S T I D Æ L U R
279.000,-
PROFI T-195 TST
• Hámarksflr‡stingur 195 bar
• Vinnuflr‡stingur 10-170 bar
• Vatnsmagn 8 l/min
• 220 volt, 3,2 kw
1151T
• Hámarksflr‡stingur 150 bar
• Vinnuflr‡stingur 10 -130 bar
• Vatnsmagn 10 l/min
• 220 volt, 2,8 kw
Umræða um matvælaverð fór
á mikinn skrið þegar Hagstofa
Íslands birti vísitölu neysluverðs
í lok september. Verðbólga mæld-
ist þá 5,7% miðað við síðustu 12
mánuði.
Þegar rýnt er í bakgrunnsgögn
Hagstofunnar má greina hvaða þættir
vega þyngst í útgjöldum heimilanna
og hvernig verðlag á þeim hefur þró-
ast. Frá ársbyrjun 2009 hefur vísitala
neysluverðs hækkað um 14,5%. Þeir
liðir sem hækkað hafa meira og vega
þyngra en búvörur í útgjöldum heim-
ilanna eru bensín, innfluttar vörur
aðrar (en mat og drykkjarvörur, bíll
og bensín), opinber þjónusta og
önnur þjónusta. Nefna má einnig
að aðrar innlendar mat og drykkjar-
vörur hafa hækkað um 18,8% á
þessum tíma. Meðfylgjandi súlurit
sýna annars vegar hækkun á vísitölu
neysluverðs eftir eðli og uppruna frá
ársbyrjun 2009 og hins vegar skipt-
ingu útgjalda eftir eðli og uppruna.
Alþjóðlegt matvælaverð
Á sama tíma og verð á búvörum hér
á landi hefur hækkað um 12,3% hafa
orðið miklar sviptingar á verði mat-
væla í alþjóðaviðskiptum. Mikilvægt
staðreynd er að aðeins er verslað
með um 10% matvæla í heimsvið-
skiptum. Langmestu af matvælum er
neytt á heimamarkaði. Vísitala FAO
fyrir matvælaverð hefur hækkað um
57,4% frá því í janúar 2009 til sept-
ember 2011.
Samanburður við önnur
Evrópulönd
Athyglisvert innlegg í umræðu um
útgjöld landsmanna til matvöru-
kaupa er samanburður við önnur
Evrópulönd. Á heimasíðu Hagstofu
Evrópusambandsins, Eurostat,
er hægt að skoða hvernig útgjöld
neytenda í löndum ESB og EFTA
skiptast innbyrðis samkvæmt sam-
ræmdri vísitölu neysluverðs (HICP)
sem Eurostat birtir. Hafa verður í
huga að Eurostat gerir ýmsar breyt-
ingar á upplýsingum frá einstökum
löndum til innbyrðis samræmingar.
Því getur hlutfall útgjalda til ein-
stakra málaflokka verið annað en
birtist í upplýsingum Hagstofu við-
komandi lands. Samkvæmt upp-
lýsingum Eurostat verja íslenskir
neytendur 15,1% útgjalda sinna
til matvörukaupa. Meðaltal ESB-
landa er 15,6%, Svíar eyða 15,3%
og Finnar 15,5% sinna útgjalda í mat.
Aftur á móti eru útgjöld Dana til mat-
vörukaupa aðeins 12,8% af heild-
arútgjöldum þó verðlag þar sé það
hæsta í Evrópu. Pólskar fjölskyldur
eyða hins vegar 21,4% útgjalda
sinna í matvörur en þó er verðlag í
Póllandi með því lægsta sem þekkist
í Evrópu. Meðfylgjandi mynd hér að
neðan sýnir hlutfall heimilisútgjalda
til kjötkaupa. Ísland er þar í flokki
með Svíþjóð og Danmörku en langt
undir meðaltali ESB.
Þeir sem taka þátt í umræðum um
verðlagshækkanir og útgjöld heimil-
anna verða að vera málefnalegir. Það
er fjarri lagi að íslenskar búvörur séu
megindrifkraftur verðbólgunnar hér
á landi, það er augljóst þegar rýnt er
í opinber tölfræðigögn.
Erna Bjarnadóttir
hagfræðingur Bændasamtaka Íslands
eb@bondi.is
Laun og verðlag í Evrópu
Meðfylgjandi mynd
sýnir þróun þessarar
vísitölu á þessu tímabi-
li en meðaltal áranna
2002 -2004 er = 100.
Útgjöld til kjötkaupa, %. Pólverjar verja stórum hluta sinna útgjalda til kjöt-
kaupa. Íslendingar eru langt undir meðaltali ríkja innan ESB og Evrópska
efnahagssvæðisins. Heimild: Eurostat.