Læknablaðið - 01.03.1921, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ
35
legur keisaraskuröur eöa vag'inal keisaraskuröur, framdráttur eöa vending'
meö framdrætti o. s. frv., eftir því sem viö á. En þrátt fyrir alt þeflta er
þó mörgum dauðinn vís. Konurnar koma þá fyrst, þegar ecclampsismus-
eitriö hefur gagntekiö svo líffærin, aö ekkert stoöar. Og stundum fer líka
svo, að eftir á, þegar maöur heldur öllu borgiö, þá er svo rnikil veiklun
komin í lungu eöa hjarta, aö dauöinn finnur leið sína inn um þær bak-
dyrnar eng-u aö síöur. —
Mörg önnur deyfilyf en morfín, klóral og klóróform hafa veriö reynd.
Sérstaklega vil eg nefna nú á seinni árum 1 ú m í n a 1. Þaö er skylt veró-
nali. Sumir hrósa því töluvert. Líkt og viö tetanus hafa menn reynt
s u 1 p h a s m a g n e s i c u s viö fæðingarkrampa. Hefi eg séð því hrós-
aö í „Zeitschr. f. árztl. Fortb.“. Þaö er þó ekki gefið subcutant, heldur í
dropaklýsma, io—15 grömm sulphat. magn. í lítra af vatni. — Mein-
laust væri að prófa þaö.
Þaö mun vera orðið nokkurn veginn samkomulag meöal flestra lækna,
aö ecclampsian komi af eitrun í líkamanum. En um þaö deila menn, hvers
konar eitur sé þar um að ræða og hvar þaö myndist, og margar tilraunir
hafa veriö gerðar til aö gang'a úr skugga um þetta. Margir þykjast geíta
slegfiö þvi föstu, aö þetta eitur myndist í egginu og muni einkum vera
aö finna í placenta. En eitriö er ekki fundið. Próf. Essen Möller fyllir flokk
þeirra, sem halda því fram, aö hiö ímyndaða ecclampsíueitur sé ekki
-annaö en hin venjulegu úrgangsefni frá efnaskiftum fóstursins og placentæ.
Venjulega geti líffæri móöurinnar gert þau óskaðleg eöa greint þau frá,
svo aö ekki komi aö klandri. En séu líffæri móöurinnar veik, — einkum
blóökirtlarnir (innrensliskirtlarnir) og lifrin og nýrun o. fl., þá safnist.
úrgangurinn fyrir og trufli enn frekar efnaskifti móöurlikamans. Þá kem-
ur smámsaman fram sá sjúkdómur, sem þeir kalla ecclampsismu's.
Eitt af aöaleinkennum þessa sjúkdóms eöa eitrunar er albúmíriúria,
af því nýrun veikjast, og þegar eitrunin ágerist, kemur bjúgur, svefn-
leysi, taugatitringur og órói. Og þegar bikarinn er fullur, yfirþyrmist
taugakerfiö svo, að fram koma krampar, ásamt fullu meðvitundarleysi —
meö öörum orðum e c c 1 a m p s i a, sem að mörgu leyti er svipuð u r-
æ m i a.
Ecclampsian er eftir þessari kenning-u hámark sjúkdómseinkennanna viö
ecclampsismus, en ekki neirin sjúkdómur út af fyrir sig. EccÍamps-
ismus er ekki fæddur í gær, ef svo má segja. Hann er lengi aö vaxa og
ágerast svo lítið ber á, en oftast auöfundinn, ef vel er að gáö. — Þó þetta
sé nú ekki enn þá fullsannað mál í öllum atriöum, þá hefir öllum g'efist
vel að nota jiessa kenningu sem „working hypothesis“. Reynslan hefir
sýnt, aö með því aö gefa gætur aö konum, sem komnar eru langt á leiö
og finna hjá þeim ecclampsismus-einkenni, einkum albuminuria, þá megi
oftast, eöa ef til vill ætíö, koma í veg fyrir fæöingarkrampa. En sé konan
komin aö falli, þegar þetta uppgötvast og líöan hennar ekki skánar viö
laxantia og diæt, þá megi einnig, meö því aö flýta fæðingunni, annað
hvort koma í veg fyrir krampana eöa að minsta kosti draga svo úr þeim,
aö þeir veröi litið hættulegir. Einfalt og óbrigöult ráö til að koma fæö-
ingu i gang, þegar kona er komin langt á leiö, er að sprengja himnurnar
Til þess þarf ekki aö svæfa konuna. Eri aðstoð þarf til aö halda fótum