Læknablaðið - 01.04.1924, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ
5i
mjög ófullkomlega rannsakaS mál. Vér getum búist við því, aS fá lúsa-
tyfus til landsins hvenær sem er. Hann stingur sér alt af niöur annaö
slagiö um alla Evrópu, og geysar oft sem drepsótt, t. d. á ófriöarárunum,
og síöar hér í Þýskalandi. Komi hann til landsins, er stórkostlegur háski
búinn. Þaö þarf færri lýs til, en eru heima, svo aö ekki fáist viö neitt
ráöið, nema meö viðbúnaði, sem við erum varla færir um að veita. Engri
veiki er eins öröugt að verja sig fyrir og lúsatyíus; inflúensa, pest, bóla
o. s. frv., eru miklu hættuminni, enda hafa læknar og vísindamenn, sem
fengist hafa viö veikina, hruniö niður. Richett, sem fann þessa sóttkveikju,
varö henni aö bráö.
Eg vil nú ekki eyöa fleiri oröum aö þessari hliö málsins, en snúa mér
að því, sem er mergur þess, hvað gera skuli til útrýmingar óþrifunum.
Eins og baráttunni gegn flestum sjúkdómum, má skifta baráttunni gegn
óþrifum í tvent, liina individuellu og hina sócíölu baráttu. Læknirinn
berst hinni individuellu, heilsufræðingurinn hinni sócíölu. Báöar eru jafn
þýðingarmiklar, og önnur er einskis nýt, án þess að hin sé með. Hin
individuella barátta er þá aö lækna hina sjúku. Kunnugt er sjálfsagt lækn-
um um aðferðir til að lækna pediculosis. Vil eg þó minnast dálítiö á þær,
sérstaklega eitt lúsameöal nýtt og ágætt, sem heitir Cuprex. Einfaldast
og fyrirhafnarmjnst fyrir lækni væri aö senda sjúklinginn til 1 ú s a-
h r e i n s u n a r s t ö ö v a r. Slík þarfastofnun er enn þá ekki til heima,
ætti þó aö vera þar. Hefir annars landsspítalanefndin séö fyrir slikri
stofnun viö landsspitalann tilvonandi? Ef ekki, finst mér hún þurfa að
gera það. Á slíkri stofnun eru að minsta kosti 3 herbergi. I einu þeirra
afklæöist sjúklingurinn; þá er baöherbergi, og sérstakt rúm til aö klæöa
sig i. Öll föt hans eru látin í ofn, þar sem brennheitri gufu er hleypt á
þau með miklum þrýstingi í y2 klukkustund. Sjúklingnum er boriö lúsa-
meöal, t. d. cuprex eða sublimatedik i háriö og bundin gúmmíhetta yfir,
eöa hetta úr pappir; má einnig notast við pappírspoka, ef sterkur er og
heill. Öruggast er aö bera einnig lúsameöalið á allan likamann, því aö nit
og lúsalirfur geta setiö á líkhárunum. Síöan er sjúkl. baöaður vandlega
úr sápuvatni, en meðalið í hárinu látið verka % úr klst., og höfuöið síðan
vandlega þvegiö og kembt. Aö visu má fara likt aö í heimahúsum. Ef
ekki má sjóða föt, má geyma þau, eins og fyrr er sagt í 40 daga, eöa
strjúka með pressujárni. Annars, ef menn vilja ekki taka þaö svona „radi-
kalt“, má losna viö öll óþrif á skömmum tíma, bara með einföldum, al-
gengum þrifnaöi, höfuöþvotti 2svar í viku, baöi 2svar á mánuöi, fata-
skifti vikulega, í rúmum á hálfsmánaðar fresti.
Mörg lúsameöul hafa menn notað og misjafnlega góð. Sum hafa reynst
illa, ekki unnið á nitinni, og sum ekki veriö allskostar hættulaus, t. d.
sublimatedik; má fara varlega meö það, ef kaun eru í höföi. Steinolía
er gamalt húsmeðal; dugar oft, en er engan veginn einhlít. Hiö nýja meö-
al, Cuprex, hefir alla kosti fyrri meðala, en fáa galla. Eins og nafnið
bendir til, er Cuprex koparmeöal, koparsamband leyst upp í organiskum
vökva. Þaö er annars „patent-præparat“, og nánari samsetning þess þekk-
ist ekki. Koparsamböndin eru yfirleitt eitruð, vegna mikils affinitets til
eggjahvítu, en geta ekki talist sérstaklega parasitotrop. Þetta meöal er
])ó undantekning aö því leyti, að það er ákaflega parasitotrop, en skaöar
ekki frumur húöarinnar né hárin. Lyf þetta er notað viö allar tegundir