Læknablaðið - 01.05.1925, Blaðsíða 13

LÆKNABLAÐIÐ
8.3
tækifæriö og þvo sjúkl. um kroppinn í hvert skifti. Þaö gengur mjög
misvel aö rétta kryppuna, og fer eftir því hvar hún er á hryggnum og
eins eftir því hve gömul hún er. En altaf tekur þaö langan tíma, mánuði
og ár. Oft hættir viö decubitus á hákryppunni, einkanlega ef sjúkl. er
magur og þróttlítill. Þess vegna má ekki bæta bómullinni of ört í, og sjáist
nokkur roði, þá verður aö leggja þykka bómullar-vöndla meöfram hryggn-
um beggja megin, svo að aumi bletturinn veröi því sem næst á huldu, en
hryggurinn bogni samt ekki. Meö þessu móti hefst það á löngum tima
aö rétta úr kryppunni, eða aö minsta kosti að varna því aö hún aukist.
Hálsliða-spondylitis er ekki hægt aö rétta með þessum hætti, þar verð-
ur að nota umbúðir úr gibsi eöa ööru efni, sem hvíla á herðunum og ná
upp undir höku og hnakka.
Einn þeirra annmarka sem fylgja spondylitis er abc. congest., og er
það leiður fylgifiskur en algengur. Stundum þorna þeir upp og batna
af sjálfu sér, en oftar mun svo vera aö þeir opnist sjálfkrafa ef þeir eru
látnir afskiftalausir, o g þ a Ö m á a 1 d r e i s k e. Þá kemst ætíð aö
auka-infektion, og fistlarnir gróa aldrei, (og svo kemur amyloid-degenera-
tio o. s. frv.) — einkanlega er það svo um psoas-abc. sem opnast undir
lig. Pouparti eða í foss. iliac. Frekar tekst aö græða abc. sem opnast aftur
á baki eða fram með riíjarönd. E n þ e i r m e g a a 1 d r e i o p n a s t,
og verður það helst hindrað með því að láta þá aldrei grafa sig út undir
skinn, en stinga á þeim, eins fljótt og hægt er aö komast að þeim, með
hæfilega digurri nál og soga gröftinn úr þeim sem allra best, og dæla
síðan inn 2—10 ccm. af liq. phenoli camph. Sé þess gætt, að stinga
dælunálinni ætið skáhalt inn (en ekki lóðrétt) og ekki þar sem grynnst
er á abc., svo að nálfarið leggist saman af sjálfu sér, og svo minni verði
hætta á að gröftur leiti þar út, þá tekst einatt aö lækna þá. Þegar nú
berklarnir í hryggnum eru grónir, hann orðinn beinn, eða því sem næst
og abc. þornaðir, þá kemur að fjórða atriðinu, að varna hryggnum að
sækja í sanm horfið.
Nokkrum vikum áður en sjúkl. er hleypt á fætur skal daglega velta
honum úr gibsrúminu og æfa hann í að liggja á grúfu í rúmi sínu, með
handleggi krosslagða undir brjósti, fyrst stutta stund, síðan tvo til þrjá
tima; við það stælast bakvöövarnir. Þá má hleypa sjúkl. í hægan stól í
nokkrar mínútur, svo hann venjist aftur að vera uppréttur. Þegar því
hefir farið fram í nokkra daga, má steypa á hann gibsumbúðir sem eiga
að styðjast á mjaðmirnar og ná upp undir hendur eða upp um hnakka,
eftir því hvar veilan er. Þá má fara að herða á fótavistinni. Þessar um-
búðir, eða þó öllu heldur leðurumbúðir (sem umbúðasmiður verður aö
búa til), verður hann að hafa alt að því ár, og endurnýjast þær eftir þörf-
um. Að ári liðnu á hann að vera orðinn svo styrkur, að hann þoli þunga
sinn stuðningslaust. Létt lifstykki úr þéttu, stinnu efni, með stálblöðum
trarn með hryggnum, er samt gott á eftir og sjúkl. þægilegt.
Til þess að mestu leyti að komast hjá þessari umljúðasmíð og tryggja
um leið betur endanlegan árangur, þá hafa á síðari árum verið gerðar
operationir til ])ess að styrkja hrygginn. Helstar eru þær sem kendar eru
við H i b b s og A 11) e e. Hibbs braut eða meitlaði proc. spinos. í sundur
niöur við arcus og lagði þá eftir hryggnum, svo að efri endi hvers proc.
nam í meitilfariö á þeim næsta, svo að úr varð föst beinspöng eftir hryggn-