Læknablaðið - 01.08.1933, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ
%
Fylgir þessu blóÖfylling í lifur, kviðarholsæðunum og í hægra helmingi
hjartans, sem víkkar út, stundum gífurlega, enda verður hjartavöðvinn
vatnsósa og missir við það stælni sína.
Hin klinisku einkenni, sem þessu fylgja, er fyrst og fremst finnanleg
(og sjáanleg með röntgen) stækkun á hjartanu til hægri hliðar. Síðar get-
ur einnig komið nokkur stækkun til vinstri, en lítil eða engin upp á við.
Hjartastækkunin til hægri er eitt af höfuðeinkenuum veikinnar. Hún kem-
ur auðvitað ágætlega fram við röntgenskoðun, en er ekki jöfn, verður breið-
ust neðst, en mjókkandi upp, svo að hjartað verður ekki alls kostar ósvip-
að mítri i laginu. f dæmi I. hér á eftir, leit svo út við gegnumlýsinguna,
sem hjartað lægi hálfútflatt, eins og illa fyllt blaðra, ofan á þindinni, sem
verður hástæð vegna lifrarstækkunarinnar. Þegar þrýst er á kviðinn eða
neðan á lifrina með flötum lófa, þá pressast blóðið þaðan inn í hjartað,
sem glennist við það finnanlega eða röntgen-sýnilega enn þá meira út til
hægri. Auðvitað finnst þetta einkenni aðeins þegar stælni hjartavöðvans
hefir minkað að verulegum mun.
Hjartahljóðin eru oft alveg hrein, en skýrari við brjóstbein en brodd, og
með áherslu á síðari tóninum yfir ofanverðu svæðinu (æðaopunum). Séu
mishljóð fyrir hendi, stafandi af þessum sjúkdómi, þá heyrast þau einnig
best við vinstri brjóstbeinsrönd. Hægri hjartahelmingurinn liggur sem sé
framar en sá vinstri. Við hina miklu stækkun á þeim hægra, ýtist hjarta-
broddurinn út á við og einkum aftur á við, en hægra hjartahólfið liggur
út að rifjum, einnig vinstra megin við brjóstbeinið. Hljóðin frá hægra
helmingi yfirgnæfa því alveg hin.
Á ýmsum sjúklingum okkar komu fram mishljóð við adrenalinprófun,
þótt ekki bæri á þeim áður.
Hjartslátturinn er venjulega mjög áberandi milli rifjanna við vinstri
brjóstbeinsrönd. Verður hann, er á líður, tvöfaldur með einkennilega flökt-
andi hreyfingu á hjartavöðvanum, sem finnst með flötum lófa, og yfir-
gnæfir hún alveg broddsláttinn. Arytmiur koma aftur á móti ekki fram
við beriberi, því leiðsluhæfni hjartavöðvans helst, þótt samdráttarmögu-
leikinn minki.
1 sambandi við hinn lækkaða diastoliska blóðþrýsting, sem Shimazono
benti fyrst á sem nokkuð stöðugt einkenni við berilieri, Aalsmeer hefir
ritað mikið um og Wenckebach nýlega sannað, að stafar af minkaðri sam-
dráttarhæfni í arteriólunum, þá koma fram ýms einkenni frá æðunum.
Er fyrst að telja sýnilegan og áberandi æðaslátt á kviðnum yfir aorta og
á hálsi yfir carotis. Meira má þó leggja upp úr æðatónum, sem heyrast
við hlustun yfir viðkomandi slagæð og er mjög mikilsvert einkenni, en
kemur seinna. Ber þar fyrst að telja a. femoralis, síðar a. bracchialis og
síðast a. radialis eða jafnvel a.dorsalis pedis. Æðatónn heyrðist á ýmsum
sjúklingum hér tiltölulega snemma líka yfir aorta á II. mjóhryggjarhlið
baka til, og er rétt að hafa þann stað einnig í huga.
Þessi æðaeinkenni eru lítt áberandi í fyrstu, en þá má framkalla þau
eða auka með adrenalinprófun Aalsmeers, sem er i því fólgin, að dæla
1 ccm. af sol. adrenalini inn undir húð, en gerast verður það með gætni.
Eg lét mér nægja )4—Ya ccm. og fékk af því góðan árangur. Mjög bráð-
lega eftir inndælinguna fær sjúklingurinn ákafan hjartslátt, æðaslátt á kviði
og hálsi, diastoliski þrýstingurinn fellur og æðatónar verða heyranlegir,