Læknablaðið - 01.08.1933, Blaðsíða 33

LÆKNABLAÐIÐ
iii
eftir púls, styrkl., tiðleika, spennu, hvort hann er reglul. eða óreglulegur, og
helst blóðþrýsting, sem mæla ætti i sinni eða oftar á degi hverjum. Þessi
atriði, auk útlits sjúkl. og andardráttar, gefa aðalupplýsingarnar um starf-
semi og kraft hjartans og æða.
Allmikið hefir verið deilt um það, hvort gefa ætti hjartastimulantia frá
byrjun veikinnar og þá hjá öllum eða ekki, og þá aðalíega hvort gefa eigi
digitalis í stærri skömtum. Mjög er það vafasamt, að digitalis verki nokkuð
verulega, ef cor er óskaddað og heilt, á hinn bóginn sér maður hvað eftir
annað, að við febrila sjúkdóma og myocard-skemdir með infektionssjúk-
dóma verkar digitalis sáralítið eða ekkert. Eg álít þvi að gefa eigi digitalis
öllum pneumonisjúkl. sem hafa lokugalla eða verulega hjartabilun áður
en.þeir veiktust af pneumoniunni, en öðrum ekki. — Komi teikn til hjarta-
insufficiens eða æðaveiklunar verður að grípa til meðala sem verka fljótt
á cor, gefa þau í innspýt., og eru þá helst inj. coffeinæ (áreiðanlegasta og
sterkasta hjartameðalið), inj. ol. camphorat. (sem margir nú telja einskis
nýta, aðal. central-áhrif á taugakerfi), coramin cardiazol per os eða i inn-
spýt. Sé læknir viss um vasomotoriska paresis eða kollaps, verður aðalmeð-
alið adrenalininj. eða ephedrin og ephetonin. Séu greinil. teikn hjarta-
insufficiens sem myndast hratt, er aðalmeðalið strophantininjektion intra-
venöst á 0.3—0.5—0.75 milligram 1 sinni á dag, þá fæst afarhröð og sterk
verkun, likust digitalisverkuninni. Sé púls mjög óreglul. er rétt að reyna
chinin-cardiazol pillur 2—3—4 sinnum. Við mikinn aukinn þrýsting í litlu
hringrásinni (sterka cyanosis, útþandar venur á hálsi, dilatation á h. ventri-
culus) kemur til greina: 1) venesectio 250—350 ccm. af hlóði einu sinni
og máske oftar, sömuleiðis er ástæða til að reyna venesectio ef teikn eru
til byrjandi lungnaödems (uppgangur eykst, blóðlitaður, freyðandi, eða eins
og sveskjumauk á litinn). 2) Margir grípa þá einnig til calciuminj. (5—
10%) 10 ccm. ásamt með digitalen 1 ccm. eða strophantin intravenöst.
3) Súrefnisinnöndun.
Meðferð við hronchopneumonium verður yfirleitt mjög svipuð, en hjá
börnum með góðan púls má bæta við köldum voðum og sennepsbaði eða
sennepsbökstrum, sem hvorttveggja reynist mjög vel ef hjartakraftur er
góður, sem oftast er á þeim aldri.
Berklaveiki á tvíburum.
Karl Diehl og O. V. Verschner hafa rannsakað þetta mál, og ritað um
það mikla bók (Zwillings-tulierkulose, Zwillingforschung und erbliche Tu-
berkulose). Hafa slíkar tvíburarannsóknir verið mikið notaðar til þess að
komast eftir arfgengi ýmsra eiginlegleika og sjúkdóma. Kom það i ljós,
að th. hagar sér nauðalikt á eineggja tviburum, en oftast misjafnlega á
tvieggjuðum. Niðurstaðan verður sú, að mótstöðuafl og viðhorf manna
gegn berklaveiki sé mjög ættgengt, þó ytri kringumstæður hafi og mikla
þýðingu. Eftir þessu er dispositio áreiðalega ættgeng. (T. f. n. L. no. 15
—16 ’33)-