Læknablaðið - 01.03.1937, Side 4

i8
LÆKNABLAÐ IÐ
ákomu, glatast á þessum staÖ eðli
bandvefsslíðursins, og í stað þekju-
frumanna koma bandvefsfrumur,
sem svo gróa saman. Þannig mynd-
ast úr hinum serösu renniflötum,
bandvefssamvextir, og liffærin und-
ir þeim, o: magi, lifur, gallblaðra,
netja, innri getnaðarfæri o. s. frv.,
sém áður hafa hreyfst innbyrðis
hindrunarlaust, eru nú samgróin
fyrir fult og alt. Sem orsök þess-
ara skemda i serösa-endothelinu eru
aðallega bólgur og áverkar. AÖ
bólgur valdi samvöxtum er alþekt
og skurðlæknarnir þreifa á því svo
að segja daglega.
Ef gallblaðran, lifrin, maginn,
botnlanginn, ristillinn, uterus, eggja-
stokkar og eggjagöng, verða fyrir
alvarlegum bólgum, þá leiðast þær
oft yfir á hina serösu þekju þess-
ara liffæra. Endothel-þekjan er ei
lengur sleip og slétt, og hsé?íleiki
hennar til að renna er horfinn. Þá
kemur bandvefsmyndun (Graeser),
sem limir saman serósablöðin. Þetta
kallast bólgusamvextir. Orsakir
þessara bólgusamvaxta er ekki ætíð
unt að ákveða. Algengt er að finna
samvexti við gallblöðru og duoden-
um, án þess að hægt sé að finna
orsakir til þeirra í liffærunum, sem
að þeim liggja. En næst liggur þó
að ímynda sér, að þessir samvextir
stafi frá yfirstöðnum bólgum. Að
þessir samvextir í kringum gall-
blöðruna og duodenum hafi klin-
iska þýðingu, eftir að bólgurnar í
líffærinu eru yfirstaðnar, er í raun
og veru ekki sennilegt.
Clainnont hefir safnað upplýs-
ingum frá fjölda mörgum stórum
spitölum um þetta efni, og eftir
þeim að dæma, virðast aðgerðir á
þesskonar samvöxtum ekki bera
mikinn árangur. Eftir því er á-
stæða til að ætla, að hinn svokall-
aði periduodenitis hafi frekar litla
þýðingu. I fyrsta lagi er orsök hans
engan veginn viss, i öðru lagi er
diagnosan mjög vafasöm, og í
þriðja lagi er meðferðin mjög hæp-
in. Þvi meira, sem maður les um
reynslu chirurganna á operationum
við þessum sjúkdómi, því meira
sannfærist maður um, að chirurg-
isk meðferð á þeim eigi lítinn rétt
á sér. Finnist aðeins þesskonar
samvextir viS laparot. þar sem bú-
ist er við ulcus duodeni eða chole-
cystitis, er sennilega réttast að
loka án frekari a'SgerÖa.
Að losa samvextina er í flestum
tilfellum alveg þýðingarlaust. Hand-
læknisaðgerð á þesskonar samvöxt-
um verður aðeins til þess að nýir
samvextir myndast. Að ætla sér að
gefa serósa sitt fyrra eðli og gera
serósaflötinn sléttan og hálan, meö
þvi að slíta eða skera á samvext-
ina, virðist útilokað. En þótt radi-
kal-lækning á þesskonar samvöxt-
um virðist óhugsandi, bera þessar
samvaxtaop. oft ágætan therapeut-
iskan árangur.
Hin hypnotisku áhrif aðgerðar-
innar ganga stundum kraftaverki
næst. Allir læknar þekkja dæmi
þess, að sjúklingar losna algerlega
við þrautir sínar og umkvartanir
eftir svonefnda samvaxtaop., þótt
ekkert hafi verið gert annað en
opna peritoneum. Samvextir út frá
appendix, sem annars virðist alheil-
brigður, eru sennilega altaf af yf-
irstöðnum appendicitis. Slíkan ap-
pendix er auðvitað sjálfsagt að
taka, ekki vegna þess, að samvexti
irnir valdi óþægindum, heldur
vegna þess, að sjúklingurinn á
nokkurn veginn víst að fá fleiri
appendicitisköst. Margir höfundar
segja frá samvöxtum við colon og
tala um allskonar truflanir í sam-
bandi við þá, þar á meðal langvar-
andi hægðaleysi.
Auk hinna svokölluðu Jachsons-
himnu og Gersunys-samvaxta í Me-