Læknablaðið - 01.12.1937, Blaðsíða 8

H4
LÆKNABLAÐIÐ
Þó að fyrnefnd blanda sé að vísu
ekkert specifikum við garnal)erkl-
um, er hún sem C- og A-vitamin-
gjafi, mjög heppileg.
Calcium sem inntaka, og einkum
ef dælt er inn i æðar, er hælt af
mörgum. Helst hefir okkur virst.
að mjög sterkar upplausnir af
chlor. calcium 25—50%, hæti stund-
um líðan sjúklingsins. Við niður-
gangi er og ráðlagt wismuth, tann-
inmeðul, allisatin o. s. frv. Múller
ráðleggur suhgallas. bismuticus 1
—2 teskeiðar í 200 grömmum af
vatni, sem klysma. Hefir ])að stund-
um virst koma sjúkl. að liði. Við
verkjum eru ráðlagðir hakstrar, at-
ropinmeðul og oktin, sem margir
liæla sérstaklega. Morfinmeðul eru
að jafnaði óráðleg, af skiljanleg-
um ástæðum, nema hjá dauðvona
sjúkl. Brown og Sampson hæla
Kvártsljósböðum. Nota þeir þau
varlegá og eftir mjög nákvæmum
reglúm. Ulrici hefir reynt þau á
svipaðan hátt, og engan teljandi
árangur séð. Margir höfundar telja
Ijóshöð varasöm, vegna meðfylgj-
andi lungnaherkla. Ýmsir hinir
ýngri herklalækna Þjóðverja eru
mjög mótfallnir ljósböðum hjá
sjúklingum, sem hafa einhverjar
hreytingar i lungum, og á einu
sjúkrahúsi, sem eg dvaldi á í sum-
ar er leið, var starfsfólki öllu
stranglega hannað að stunda sólhöð
af því, að það umgekst berklaveika
sjúklinga, og gætu sölhöðin haft
skaðleg áh'rif á smitun, sem það
kynni að verða fyrir. Röntgen-
geislun hefir verið reynd af Bac-
meister, Rother o. fl. Árangur er
lítill eða enginn. Rother bendir lika
á, að erfitt sé að hlífa milta og
innri genitalia við geislaverkun.
Laney ráðlagði pneumoperitone-
um við garnaberklum. Eru skoð-
anir manna á þeirri aðgerð mjög
skiftar. í Waldhaus Charloften-
hurg, sem eg dvaldi á um tima i
sumar, hafði pneumoperitoneum
verið gert á 70 sjúklingum. Loft-
inu var dælt inn með stórri record-
dælu. Ástungan var gerð með hálf-
sljórri nál, og var þá greinilega
hægt að finna, þegar stungið var
gegnum ytri fasciuna og fascia
transversa ahdominis. Dælt var inn
í hyrjun 400 cctm. af lofti og síð-
ar, á nokkurra daga fresti, upp í
800 cctm. i senn. Sjúklingarnir lágu
til að hyrja með, en eru siðar með-
höndlaðir ambulant, eins og við
])neumothorax. Yfirlæknirinn Ul-
rici og aðrir læknar, þar, voru mjög
sannfærðir um gagnsemi aðgerðar-
innar, sérstaklega lnirfu verkir, og
oftast hötnuðu önnur subjectiv ein-
kenni. 1 einstöku tilfellum hötnuðu
meðfylgjandi lungnaherklar að
mun, enda hefir aðgerðin einnig
verið reynd við lungnaberkla. Loft-
ið safnast undir þyndina, einkum
hægra megin. Við það stigur þynd-
in og hreyfing hennar minkar. Býst
eg þvi við, að verkun geti orðið
lík og af hráðahirgðalömun á þynd
hægra megin. Ekki vita menn,
hvernig jineumoperitoneum ætti að
verka á garnaberkla. Sumir nefna
mechaniska verkun, aðrir oxyder-
andi verkun súrefnis o. s. frv.
Loks má nefna, að skurðlæknis-
aðgerðum á garnaherklum hefir
fleygt fram vegna batnandi grein-
ingar. Resektionir á görnum. vegna
ulcus, stenose og ileocoecaltumors
eru ekki fátiðar. Einn sjúkling sá
ég. sem hafði verið gerð resektion
á fyrir 2 áruni. Var allur colon
ascendens og transversus tekinn
hurtu. Viðkomandi stundaði vinnu
sína og virtist við góða heilsu.
Nokkuð eru mismunandi skoðanir
á þvi, hver áhrif aðgerðir við
lungnaberkla geti haft á meðfylgjr
andi garnaherkla. Salkin o. fl. telja
að s)ikar nðgerðir, ef þær hepnast.