Læknablaðið - 01.07.1939, Blaðsíða 4

66
L.ÆKNAB LAÐ I tf
um umhyerfis (periarthritis), og
J>egar vökvi er í lröunum, ber hann
meö sér öll bólgueinkenni. Hefir
Collins bent á, aö liövökvi slíkra
sjúklinga sé mjög frumuríkur með
áberandi fjölgun á polynuclear-
leukocytum, enda þótt honum tæk-
ist eigi aö rækta út frá vökvanum.
Arfchritis chron. degenerativa
hefir eigi þau einkenni, sem upp
voru talin og benda ótvírætt á in-
fectio, en byrjar anatomiskt meö
degenerativ breytingum í liö-
brjóskinu, sem er æðalaust eins
og kunnugt er, en í kjölfar þessara
breytinga siglir síöan beinmyndun
og osteofyt-myndun.
KJiniskum einkennum þessara
sjúkdóma veröur eigi lýst hér,
enda alkunn; hinsvegar verður nú
vikið nokkuð að ýmsum rannsókn-
um, sem gerðar hafa verið til þess,
að grafast fyrir um eðli þeirra.
II.
Menn hafa lengi talið liklegt, að
ýmsar tegundir af streptococcus
kynnu að valda arthr. chr. inf., og
komist að ýmsum niðurstöðum.
Fyrir tíu árum töldu Cecil,
Stainsby og Nicholls, aö þeir hefðu
einangrað vissan stofn af strepto-
coccus hæmolyticus, l>æði úr blóði
og liðum slíkra sjúkliriga, og enn
fremur fundu þeir að serum þess-
ara sjúklinga agglutineraði þennan
sérstaka stofn mjög vel.
Dawson og Boots birtu svipaöar
niðurstöður, en fundu þó, að agg-
lutinationin var alls ekki bundin
við þennan sérstaka stofn, eins og
Cecil taldi.
McEwen og Key í Ameírku,
Fischer og Wehrsig í Þýskalandi
og Forestier í Frakklandi hafa
eftirprófað þetta, og telja sig eigi
geta staðfest niðurstöður Cecils
og félaga hans.
Hinsvegar eru menn sammála
um það, að focal-infectio sé þýð-
ingarmikill þáttur og að tonsillur,
tennur, nefhol, organa urogenitalia
og gallblaðra séu tíðustu sýkla-
hreiðrin. Sýklarnir, sem ræktast
hafa úr þessum foci eru margvís-
legir, oftast er þó um að ræða
streptococc. hæmolyticus í ton-
sillum en streptococcus viridans i
skemdum tönnum og rótarígerð-
um. Það er því ríkjandi skoðun
margráj, að enda þóitt érflðfpga
takist að rækta ákveðna sýkla úr
hinum sýktu liðum, þá séu þó sýkl-
ar ein aðalorsökin, beint eða ó-
beint: í fyrsta lagi geti þeir verið
í liðunum, í öðru lagi séu þeir í
einhverju focus og valdi liðbólgum
óbeint með toxinum sínum og í
þriðja lagi kunni liðbólgan að
vera allergiskt fyrirbrigði, en
sýklatoxínin verki þá sem aller-
gen.
Eftirtektarvert er það, að arthr.
chron. infect. og polyarthr. rheum.
acuta eru mjög sjaldgæfir sjúk-
dómar í hitabeltislöndunum, sam-
kvæmt athugunum Clarke í Ind-
landi og Malaya, og rannsóknir
Coburns hafa leitt í ljós, að strep-
tococc. hæmolyt. finst þar sjaldan
í kverkum manna og þá helst á
aðkomufólki nýkomnu, en hverfur
þá að jafnaði skjótlega.
Clarke fann að eins 18 tilfelli af
polyarthr. rheum. acuta meðal
204.715 sjúklinga, sem lagðir voru
á sjúkrahús í hitabeltinu, og
Cooper, sem hefir rannsakað þetta
í Astralíu, komst að þeirri niður-
stöðu, að polyarthr. rheum. acuta,
chorea, arthritis chron. infect. og
rheumatiskir hjartasjúkdómar
væru sjaldgæfastir í hitabeltishlut-
anum, en væru yfirleitt tíðari, er
sunnar drægi, og Seegal hefir
fundið hið sama í Bandaríkjunum,
þessir sjúkdómar væru tíðari í
norðurríkjunum.