Læknablaðið - 01.07.1939, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ
67
Schlesinger og Rackemann hafa
hvor í sínu lagi konriÖ meÖ þá til-
gátu, aö arthr. chron. infect. væri
allergiskur sjúkdómur. Það hefir
lengi veriö kunnugt, aö ætterni
skiftir nokkru máli hvaö rheuma-
tiska sjúkdóma snertir, og talað
er um rheumatiska diathesis og
erföa prædispositio. Altítt er t. d.
að sami sjúklingur fái mörg köst
af polyarthr. rheum. acuta, einkurn
unglingar. Kunnugt er að hita-
eöa veöurlags-breytingar, fátækt
og illur aöbúnaður eru atriði, er
geta stuðlað aö því, aö sjúkdómar
af þessari tegund brjótist út.
Schlesinger bendir á, aö veikluð
börn og unglingar, sem átt hafa
viö langvarandi vanheilsu aö
striða, þurfi oft eigi annað en fá
einhvern smákvilla, t. d. einfalda
lrálsbólgu, til þess aö sjúkdómur
eins og polyarthr. rheum, acuta
brjótist út. Prædispositio geri það
aö verkum, að smátt og smátt hafi
skapast hjá þeim ofnæmi fyrir
streptococca toxinum viö hinar al-
gengu og tiltölulega vægu strepto-
cocca-infectionir unglingsáranna,
og éinn góöan veðurdag svari liö-
irnir með allergiskri reaktion.
Rackemann bendir á ýmislegt
þvi til stuðnings, að polyarthr.
rheum. acuta og arthr. chron. in-
fectiosa sé hvorttveggja allergi-
sjúkdómar. Hann bendir á, aö oft
finnist streptococcar í blóðinu og
valdi endocarditis án þess aö
nokkur liður sýkist. Hinsvegar
sýkist oft fjöldi liða, enginn endo-
carditis komi fram og ekkert
ræktist úr blóði né liðum. Þá sé
það eftirtektarvert, að hin klin-
iska mynd arthr. chron. infect. sé
æ hin sama, enda þótt sýklar þeir,
er ræktast úr infectionsfoci, og
gefa beri sökina, séu hinir breyti-
legustu. Þessu sé líkt farið og
asthma, orsakirnar geti verið ær-
iö mismunandi, en svarið af hálfu
líkamans sé ávalt hið sama, í ööru
tilfellinu asthmaköst, en í hinu
hægfara. bólgubreytingar í liöum,
líkt og tuberculin-reaktionin sé all-
erkisk bólga. Allergenin séu toxin
mismunandi sýkla, sem oft megi
finna i latent foci.
Menn hafa tilgreint ýmsar fleiri
orsakir til þessara liöasjúkdóma,
svo sem : traumata, blóðrásartrufl-
anir, truflanir á metabolismus, lifr-
ar-dysfunktion, intestinal-toxicos-
is, fæðu-allergi, vitamin-skort, ó-
holt mataræði, einkum ofát kol-
vetna,endocrin truflanir og konsti-
tution. Hygg eg', að engu af þessu
verði unt kent einu út af fyrir sig
meö jafn milklum líkum um or-
sakasamhengi eins og sýklunum,
en hvaö af þessu sem er getur tvi-
mælalaust verið hjálparorsök.
III.
Um arthritis chron. degenera-
tiva eru skoðanir manna einnig
nokkuö skiftar. Flestir munu þó
hallast að því, að hann sé prim-
ært hrörnunarsjúkdómur, en að
baki hrörnuninni standi oft ýmsar
aðrar orsakir en aldurinn, t. d.
vitaminskortur, blóðrásartruflan-
ir, vegatativ-truflanir, endocrin-
truflanir, en þó einkum traumata.
Keefer, Parker og Myers rann-
sökuðu 100 hnéliði úr líkum á ýms-
um aldri, hnéliði, sem engar blógu-
breytingar sáust á. Þeir fundu eng-
ar histologiskar breytingar á liö-
um úr fólki innan tvítugs, hjá
þrítugu fólki fundu þeir fibriller-
degeneration í liðbrjóskinu í 60%,
en hjá fertugu fólki í go% og svip-
að úr því. Degenerations-breyting-
arnar voru greinilegastar á þeim
stöðum liðflatarins, sem mest reyn-
ir á við hreyfingar og burð.
Archer leggur mika áherslu á
trauma sem orsök til arthr. chron.