Læknablaðið - 01.08.1941, Blaðsíða 18

92
LÆK NAB LAÐ IÐ
Um inflúenzurannsóknir og tilraunir með
bólusetningu gegn inflúenzu.
Eftir Júlíus Sigurjónsson.
Þaö þóttu engin stórtíöindi er
Pfeiffer taldi sig hafa fundið in-
flúenzubakteríuna áriö 1892. Á-
vöxturinn af brautryöjendastarfi
þeirra Pasteurs og Kochs var þá
þegar oröinn mjög mikill, og á
skömmum tima haföi tekizt að
finna og rækta margar bakteríur,
er hver reyndist valda ákveðnum
sjúkdómi, svo sem miltisbrandi,
taugaveiki, berklum, barnaveiki,
choleru o. fl.
Um þaö var engum blöðum aö
fletta. aö Pfeiffer haföi fundiö og
ræktað frá inflúenzu-sjúklingum
áöur óþekkta ljakteríu meö glögg-
um séreinkennum. Greinilegt sam-
band virtist vera á milli þessarar
l)akteríu og inflúenzu, og var því
talið líklegt, aö her væri um sjúk-
dómsorsökina að ræða, þótt ekki
væri þaö beint sannaö. Samkvæmt
venju var bakterían kennd viö
sjúkdóm þann, er bún taldist valda,
og kölluð inflúenzubakterian eöa,
eftir síðari tíma nafnakerfi Hæmo-
philus influenzae, og ber hún þaö
nafn enn í dag í flestum kennslu-
Irnkum. Einna algengast varö þó
að kalla hana Pfeiffers-bakteriuna,
e. t. v. vegna þess, aö von bráöar
fór aö bóla á eíasemdum um að
hitt væri réttnefni.
Því varð ekki neitað, aö Pfeiff-
ersbakterían fannst oft hjá inflú-
enzusjúklingum, einkum í upp-
gangi þeirra, sem fengu liron-
chopneumoniu, en hún fannst einn-
ig oft í hálsi og öudunarfærum
heilbrigðra og það þótt engin in-
flúenza væri á ferðinni. Ýmislegt
fleira varð til þess að æ háværari
raddir komu upp um það, aö
Pfeiffers-bakterían væri í hæsta
lagi völd að fylgikvillum inflúenz-
unnar, svo sem bronchopneumoniu.
Uröu um þetta miklar deilur og
voru borin fram ýms rök á báðar
hliðar, en það veröur ekki rakiö
nánar hér. Pfeiffer sjálfur barðist
ötullega fyri.r „heiðri“ sinnar
bakteriú, en gat þó ekki sannfært
fjöldann. Það olli erfiöleikum viö
þessar rannsóknir, aö venjuleg til-
raunadýr virtust ekki næm fyrir
mflúenzu. Sýkingatilraunir á
mönnum, meö hreingróðri af
Pfeiffersbakteríum, voru a. m. k.
tvíræðar, og serologiskar rann-
sóknir. sem gáfu svo greinileg svör
við taugaveiki, sönnuðu hér ekk-
ert. Ekki tókst heldur aö gera
menn ónæma gegn inflúenzu meö
bólusetningu.
Sú skoöun varö almennt ofan á.
að Pfeiffers-bakterían væri ekki
aöalorsök inflúenzunnar. Þar meö
er ekki sagt, að hún sé algjörlega
sýkn saka, enda telja margir aö
hún ráði mestu um fylgikvilla,
einkum bronchopneumoni, og setji
þannig sinn svip á gang sjúkdóms-
ins, þótt aðrar bakteríur (pneumo-
cokkar) komi stundum einnig til
greina.
Þar eð engin önnur baktería
fannst, er orsakaö gæti inflú-
enzu, féll grunur á, að hér væri
ósýnilegt virus aö verki. Styrkt-
ust menn í þeirri trú, er svo reynd-
ist vera um svínainflúenzu og
hundasjúkdóm nokkurn, sem kall-
aður er distemper. En margt er
líkt um þessa sjúkdóma dýránna
og inflúenzu í mönnum. Rannsókn-
ir í þessa átt voru miklum örðug-