Læknablaðið - 01.09.1943, Blaðsíða 8

34
LÆKNABLAÐIÐ
Hér á landi eru aöstæöur að
ýmsu leyti miklu betri til aö dæma
um gagnsemi kíghóstabólusetning-
ar heldur en víðast hvar erlendis,
þar sem kíghóstinn er landlægur,
svo' að hann er að stinga sér niöur
ööru hvoru. Þegar börn eru bólu-
sett þar, er sjaldnast unnt aö sjá
fyrir hvenær þau muni hafa tæki-
færi til að smitast. Það getur
dregizt marga mánuði og jafnvel
ár frá bólusetningunni, og eins og
gefur að skilja verður erfitt að
fylgjast með slíkum börnum og
dæma um árangur af bólusetning-
unum. Hér á landi má telja víst, að
þegar kighóstinn er einu sinni
kominn til landsins, eftir að hafa
verið fjarverandi í 7 ár, eins og
oftast er vani hans, taki hann flest
börn sem ekki hafa tekið hann
áður, og eftir að fairsóttin hefir
verið að sækja í sig veðrið í mán-
aðartíma breiðist hún óðfluga út,
svo að flest börn í Reykjavik
smitast og veikjast, ef ekkert er að
gert, innan tveggja til þriggja
mánaða. Hér má því fastlega gera
ráð fyrir að hvert barn, sem bólu-
sett er um það bil, sem faraldur-
inn er að byrja, smitist af kíg-
hósta innan nokkurra vikna frá
bólusetningunni. Erfiðleikarnir
við bólusetningarnar hér á landi,
einkum í Reykjavík, þar sem veik-
in brýzt út eins og eldur, eru að-
allega í því fólgnir að geta firam-
leitt nógu mikið bóluefni á nógu
skömmum tíma frá því að sannast
að faraldurinn sé kominn upp og
áður en hann hefir náð verulegri
útbreiðslu, því að tilgangslítið er
að vera að bólusetja börnin eftir
að þau eru orðin veik.
Ágangurinn eftir bóluefni verð
ur svo gífurlegur, þegar allir vilja
fá bóluefni í einu, að erfitt getur
verið og jafnvel ómögulegt að
fullnægja eftirspurninni, því að
bóluefnisframleiðslan er tímafrek
og umstangsmikil, og hér hjá oss
er enginn mannafli til að fram-
leiða mjög mikið í einu. Þrátt fyr-
ir fullkomnustu varúð getur ávallt
komið fyrir mengun af öðrum gerl-
um eða sýklum í einni flösku og
þá ónýtist bóluefni í mörg hundr-
uð eða jafnvel þúsund manns.
Framleiðsla bóluefnisins, styrk-
leiki og notkun. Þegar er kíghósta-
sýklar höfðu verið einangraðir úr
fyrsta sjúklingnum (sem var lítið
veikur af vafasömum kighósta)
var tekið til að framleiða bóluefn-
ið. Sýklarnir voru ræktaðir í Bord-
et's kartöflu-glyserínblóðagar með
10% mannablóði i 48 klt. og gróð-
urinn siðan skafinn út i Merthiolat
blöndu (1 :ioooo) eða 0.4% phenol-
saltvatn, eftir að hver gróðurskál
hafði fyrst verið prófuð með smá-
sjárrannsókn til að sannfæra sig
um að gróðurinn væri hreinn kíg-
hóstagróður. Gróðurinn af 20—40
Petriskálum var látinn í eina flösku
með merthiolatsaltvatni, sem síðan
var hrist í hristivél í 24—48 klt.,
með smáhvíldum. Þessi hristingur
er nauðsynlegur til að losna við
kekki, því að kíghóstasýklunum
hættir mjög til að loða saman.
Erlendis hafa menn víðast hvar
haft um 10 þúsund milljón sýkla
í hverjum teningssentimetra bólu-
efnisins. Sumir hafa jafnvel haft
20 þús. milljónir í teningssenti-
metra og var Htið eitt notað hér
af slíku bóluefni frá Parke, Davis
& Co. (ekki tekið með í þessari
skýrslu). f Ameríku hafa menn
gefið 1—3 teningssentimeíra af
slíku bóluefni með viku til hálfs-
mánaðar millibili fimm til sex sinn-
um og hafa ýmsir þar haldið því
fram, að til að bólusetningin kæmi
að fullu gagni þyrfti hvert barn
að fá 60—-ioo þús. milljón sýkla
alls. Ekki hefði verið nokkur leið