Læknablaðið - 01.06.1948, Page 28

36
LÆKNABLAÐIÐ
Og af þeii’ri hreyfingu reis alda
sú, sem fleytti holdsveikraspít-
alanum á land í Laugarnesi.
Um þær mundir var holds-
veiki útbreiddari í Noi’egi, en
í öðrum oss nálægum löndum,
enda höfðu Norðmenn forustu
um varnir gegn veikinni
(Boeck og Danielsen, en síðar
Amiauer Hansen). Hér á landi
höfðu menn. aldrei verið sof-
andi í þessu máli og þótt deyfð
og getuleysi háði oft fram-
kvæmdum, féll það þó aldrei
í gleymsku til lengdar. Sumarið
1873 var íslenzkur læknir, Ed-
vald Johnsen, sendur til Noi'-
egs með styrk stjórnai’innar,
til þess að kynna sér holdsveiki-
málið. Hann telur sjúkdóminn
arfgengan, en vill þó láta í’eisa
hér holdsveikrahæli. (Ný félags-
í'it 30. ár 1873). Upp úr því
fxerist nýtt líf í athafnirnar.
Schiei'beck landlæknir leggur
frumvarp um stofnun spítala
fyrir Alþingi 1893, en það frum-
varp var fellt. Árin 1894—
1895 ferðaðist hinn heimskunni
brautryðjandi í holdsveikivörn-
um, danski læknirinn Edvard
Ehlei's, hér á landi og leitaði
uppi fjölda sjúklinga og skoð-
aði þá, en safnaði skýrslum um
aðra. Hann komst að þeiri'i
niðurstöðu, að holdsveikir
menn mundu þá ekki vera
færri á Islandi, en 200. (Hos-
pitalstidende 2. okt. 1894). Hér-
aðslæknii’inn í Reykjavík, Guð-
mundur Bjöi’nsson, safnaði
skýrslum um líkt leyti og tald-
ist sjúklingar vei'a 181 í ái'slok
1896, (Hospitalstidende Nr. 43,
1897), Alþingi samþykkti 1897
lög unx aðgreiningu holdsveikra
frá öðrum mönnum og flutn-
ing þeirra á opinbera spítala,
(lög nr. 3, 4 febr. 1898) og á-
réttaði þau með lögum nr. 57,
30. júní 1909.
Dr. Ehlei's vann að málinu
nxeð hinum mesta dugnaði,
ski-ifaði mikið um holdsveiki,
bæði hér og annars staðar og
reyndist oss hinn þarfasti mað-
ur með fi’æðslu og ráðum. Og
að síðustu gerðist hann frum-
kvöðull þess, að danskir Odd-
fellowar reistu spítalann í Laug-
ai'nesi og gáfu landinu hann.
Læknir spítalans gei’ðist Sæ-
nxundur Bjarnhéðinsson og
vai'ð hann, þegar fram í sótti,
mikill sérfæðingur í sinni gi'ein
og svo nafnkunnui' maður á
sínu sviði, að ekk; sést nafn
neins íslenzks læknis jafnoft í
læknisfræðisbókum og tímai’it-
um víða um heim, sem lians.
Fyrsta yfirhjúkrunai'konan var
Chi’istoixliine Júrgensen, sem
síðar giftist Sæmundi Bjarnhéð-
inssyni.
Eins og áður var sagt, tók
spítalinn til starfa þann 10.
október 1898. Þann dag komu
tveir fyi'stu sjúklinganiir og úr
því fjölgaði þeim ört út mán-
uðinn og voru orðnir 58 í
mánaðarlokin, en 59 um ára-
mótin næstu. Árið 1899 bættust