Læknablaðið - 01.10.1968, Síða 72

228
LÆKNABLAÐIÐ
Helgi Þ. Valdimarsson:
FRAMHALDSNÁM LÆKNA
Það er sjálfsögð skylda lækna að bæta líðan sjúklinga og komast
fyrir mein þeirra, ef þess er kostur. Hitt er ekki síður í verkahring
þeirra að skipuleggja starfsemina eins vel og unnt er, svo að hún verði
markvís og hagkvæm. Einnig þurfa þeir að beita áhrifum sínum til
þess, að þannig sé um hnútana búið, að framfarir í læknisfræði komi
sem fyrst að notum.
Til þessa hafa læknar orðið að grípa til margvíslegra þvingana til
að koma áhugamálum sínum í höfn. Þótt þannig hafi fundizt vopn,
sem bíta, má ekki gleyma því, að önnur leið er til, sem sómir læknum
betur. Stjórnmálamenn eru næmir fyrir atkvæðum, og því er hægt að
knýja þá til jákvæðra athafna með því að hafa áhrif á almennings-
álitið. Lœknar verða þess vegna að hefja málefnalegar rökrœður um
ágreiningsmál, marka ákveðna stefnu og fylgja henni eftir með félags-
legum aðgerðum. Á þann eina hátt geta þeir rækt þá lýðræðislegu
skyldu, sem sérfræðileg þekking leggur þeim á herðar. Lýðræðislegir
stjórnarhættir standa og falla með þeirri fræðslu, sem almenningur
nýtur. Hlutverk lækna í þeirri fræðslustarfsemi er augljóst. Þeir þurfa
að gefa skýrt til kynna, hvaða aðstæður þurfa að vera fyrir hendi
hverju sinni, til þess að heilbrigðisþjónustan verði sem hagkvæmust
og bezt. Þeir einir búa yfir vitneskju, sem er nauðsynleg til þess, að
unnt sé að marka skynsamlega heildarstefnu á þessu sviði. Hins vegar
eru viðhorf þeirra sérfræðileg, en stjórnmálamenn meta, hvort og að
hve miklu leyti þau samræmast vilja þjóðarinnar, getu og heildar-
hagsmuna á hverjum tíma.
Lög og Sagt er, að stöðnun geti leitt til þess, að byltingarsinnuð
reglugerðir öfl losni úr læðingi, líkt og þegar fijót brýtur stíflu, sem
stöðvar hringrás vatnsins. Þeir, sem þessu trúa, hljóta
að vinna gegn stöðnun. Stöðugar framfarir eru örugglega traustasta
vörnin gegn byltingum og meiri háttar sviptingum í þjóðlífinu. And-
byltingarmenn ættu því að vera framfarasinnaðir.
Málfrelsi og réttur minnihlutans eru þau fjöregg lýðræðislegrar
skipunar, sem við megum sízt glata. Löggjafinn getur að sönnu orðið
býsna svifaseinn, þegar málþóf er þreytt í skjóli lýðræðis. Þó telja
margir slíka tregðu ekki einungis æskilega, heldur beinlínis forsendu
þess, að stjórnarkerfið hafi nægilega festu á umbrotatímum. Forskrift
löggjafans má samt ekki vera of ítarleg, svo að óvæntir atburðir geti
heft eðlilegan framgang. Lagasmiðir verða seint svo framsýnir, að
formúlur þeirra geti haft jákvæð áhrif um langan aldur.
Lög eiga þannig að vera nokkuð þung í vöfum til þess, að unnt sé
að viðhalda hæfilegri reglu í umhverfi, sem stöðugt er að breytast. Á
hinn bóginn er nauðsynlegt að hafa einnig tiltækar liprar og nákvæm-
ar aðferðir, sem gera okkur kleift að hafa jákvæð áhrif á þær altæku