Læknablaðið - 15.03.1982, Side 10

68
LÆKNABLADID
ekki í för meö sér langvarandi verk, svo
þetta er tæplega verulegur ókostur.
3) Breytileg lengd deyfingarinnar vegna mis-
munandi æöaríks epiduralhols. Flestir sjúkl-
ingar, sem koma til valdra handlæknisað-
gerða (elektiv surgery) eru yfir 50 ára. har
sem hið víðtæka (systemiska) frásog pessa
aldurshóps er oft mjög minnkað og peir
einnig í mestri hættu vegna víðtækra deyfi-
lyfjagjafa, er pað einmitt pessi hópur, sem
kemur bezt epidural-morfíngjöf. Má pví
segja, að breytileikinn í verkunarlengd
vinni með peim sjúklingahóp, sem að öllum
líkindum nýtur bezt epidural morfíngjafar.
Þetta er pó ekki öll skýringin. Tamsen (14)
o.fl. fundu samsvörun milli magns endorfína
í mænuvökva og ákveðinna geðrænna
breytileika í persónumynstri sjúklinga sinna.
Mögulegt er, að pessi grunnbreytileiki í
persónuleikagerð valdi mismunandi magni
endorfina, sem sjúklingur myndar eðlilega
og morfínið er viðbót við, pannig að peir
sem hafi lágt magn endorfína purfi auka-
morfín.
4) Aukaverkanir er nauðsyn að minnast á,
prátt fyrir að pær séu minni háttar. Bráð
pvaglátastopp urðu hjá a.m.k. 10% af
sjúklingunum í pessari könnun. Pað er pví
ljóst, að epidural-morfíngjöf eykur nauðsyn
góðrar hjúkrunar, sem tryggir nákvæmt
vökvajafnvægi og hafi getu til að pekkja og
meðhöndla vandamál bráðs pvagláta-
stopps. Hin aukaverkunin, kláði, var óveru-
leg í pessari könnun. Það venjulega morfín,
sem er á markaðnum, inniheldur ýmis
aukaefni, sem sum eru verulega tauga-
skemmandi (11) (nevrotoxisk). Öðrum efn-
um, svo sem pýrósúlfati, er bætt í til pess að
forða breytingu morfíns í pseudomorfín,
sem eru án deyfingargetu. Reiz (20) skýrði
frá 15 % tíðni kláða eftir epidural-morfín,
sem innihélt pýrósúlfat, sem féll í 1 % væri
pýrósúlfatið fjarlægt. I okkar könnun var
notað morfín með pýrósúlfati, en samt var
kláði óverulegt vandamál. Kláða hefur víða
verið lýst eftir ópíumefnagjöf í mænuhol
(19, 20), jafnvel pótt notað væri hreint
morfín.
Við notuðum í okkar könnum morfín með
aukaefnum, en síðan 1980 hefur Lyfjaverzlun
ríkisins haft á boðstólnum hreint morfín.
Kemur pað í pakkningum, 4 mg morfín í 10 ml
ampúlu, sérmerkt til epidural deyfingar. Að-
eins skyldi nota petta lyfjaform.
Par sem öndunardeyfð er möguleg eftir
epidural morfín, er nauðsyn að fylgjast vel
með sjúklingi eftir gjöf, bezt á gjörgæzludeild,
par sem öndunardeyfðin yrði meðhöndluð
strax.
Könnun pessa má efalaust gagnrýna fyrir
ýmislegt. Eitt af pví væri e.t.v. skortur á
samanburði. Tilgangur hennar var pó aðeins
að kanna, hvort morfín eitt sér gefið í epidu-
ralholið gæti linað verki hjá Islendingum á
íslenzkum spítala. Hvað petta varðaði fór
könnunin fram úr okkar björtustu vonum.
Gagnrýni á skort á samanburðarhópi svörum
við með pví, að pá teljum við, að gagnrýnand-
anum hafi yfirsést tilgangur samanburðarhópa,
sem sé að gefa grunniínu, sem niðurstöður
nýrra rannsókna geti verið bornar saman við.
Hinn tölfræðilegi grunnur pessa er sá, að ekki
neinn munur sé milli hópanna (0 hypothesa).
Pví má segja, að niðurstöðurnar og sá mis-
munur, sem á ástandi sjúklinganna var, geri 0
hypothesuna ómerka. Þar sem 48 sjúklingar af
50 urðu algjörlega verkjalausir og meiri hluti
peirra án pess að purfa frekari verkjalyf í
spítaladvölinni, finnst okkur pörf fyrir saman-
burðarhóp ónauðsynleg. Samanburðarhóps
væri vissulega pörf, ef batinn sem fengist væri
aðeins á ntörkum pess að vera meiri en með
peim aðferðum, sem áður voru notaðar. En
pegar mismunurinn er verulegur verður sam-
anburður óparfur.
Að lokum
Eftiraðgerðarverkur (postoperative pain) er
eitt af vanræktum atriðum í aðhlynningu
sjúkra. Epidural-morfín sýnist okkur vera
mjög árangursrík aðferð til að bæta úr peirri
vanrækslu.
Höfundarnir vilja færa eftitöldum aðilum þakkir fyrir
aðstoð þeirra við vinnslu þessarar könnunar:
Gauta Arnþórssyni, dósent, yfirlækni á Handlækningadeild
Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri. Dr. P. J. Tomlin, De-
partment of Anaesthetics, University of Birmingham, Eng-
landi. Docent Jon Gjessing, Department of Anaesthesiolo-
gy, Sundsvalls Sjukhus, Sundsvall, Svípjóð. Cand. med.
Guðbrandi Þorkelssyni, Handlækningadeild Fjórðungs-
sjúkrahússins á Akureyri.
HEIMILDIR
1. Solomon, H. Snyder., Opiate Receptors and
Internal Opiates. Scientific American 1977. 236.
44-56.
2. Wang, J. K., Nauss, L. A., Pain relief by
intrathecally applied morphine in man. Anaest-
hesiology. 1979. 50. 149-151.
3. Behar, M., Magora, F., Olshwang, D. and David-