Læknablaðið - 15.10.1982, Blaðsíða 24

240
LÆK.NABLADID
notað 50 ml Angiografin — Lidocain 1 % eða
2 % og 42 ml Metrizamid (innihaldið úr 4
flöskum á 6,75 g), en 12 ml af hvorum
skuggagjafa við sérinnspýtingu í útlimaæð.
Við 13 rannsóknir var Metrizamid dælt
fyrst, en við 17 rannsóknir skuggaefnisblönd-
unni. Hending réði, hvort efnið var gefið á
undan. Langflestir sjúklinganna (26) voru með
æðakölkun og hjá 9 þeirra var búið að gera
flæðisbætandi uppskurði. Áður en myndatak-
an hófst voru sjúklingarnir beðnir um að lýsa
eftir hverja myndatöku einkennum samfara
innspýtingu svo sem engum ópægindum, væg-
um til þolanlegum hita, eða mjög ópægilegum
brunaverk. Fylgst var náið með fótahreyf-
ingum, sem er góður mælikvarði á óbærilegan
verk. Við aortofemoral angiografiu var inndæl-
ingarhraði á skuggagjafa 15 ml/sek., en við
sérinnspýtingu í æð var 12 ml skuggaefnis
sprautað með handafli með jöfnum hraða
h.u.b. 8 ml/sek.
Forgjöfin var fólgin í Valium eingöngu eða
Valium ásamt Fortral allt eftir aðstæðum 1
klukkutíma fyrir skoðun.
Allir voru við fulla rænu á meðan á skoðun-
inni stóð, og allir gátu gefið tæmandi upplýs-
ingar um viðbrögðin eftir hverja innspýtingu.
Rannsóknaraðferðin skiptist pannig: 19 sjúk-
lingar fóru í aortofemoral angiografiu nteð
præðingu í nára, hjá 9 var gerð sérinnspýting í
útlimaæð (selectiv femoral) annað hvort með
præðingu eða beinni ástungu í nára, en hjá 2
sjúklingum var gerð bein ástunga í aorta
abdominalis (translumbal angiografia). Tíðni
aukaverkana var síðan borin saman með
Fischer’s exact test.
NIÐURSTÖÐUR
í töflu eru bornar saman aukaverkanir af
Angiografin og Metrizamid. Sjúklingunum
sem fengu Angiografin hefur verið skipt í tvo
hópa. í hópi A eru 12 sjúklingar sem fengu
1 % Lidocain, en í hópi B 16 sjúklingar sem
fengu 2 % Lidocain.
Enginn úr fyrri hópnum (A) kvartaði undan
óbærilegum verk eða hreyfði fæturna eftir
Metrizamid gjöf, en 2 hreyfðu ganglimina
vegna mismikils sársauka og 2 kvörtuðu und-
an óþægilegum brunaverk eftir Angiografin/
Lidocain blöndu. Að öðru leyti voru viðbrögð-
in svipuð hvað snerti hitatilfinningu. Pað er
talið, að 4 úr A hópnum fái marktækar
aukaverkanir, en enginn sem fékk Metrizamid
(P = 0.047).
í seinni hópnum (B) hins vegar er munurinn
á viðbrögðum sjúklinganna ekki marktækur
(P = 0.5). Aðeins 1 fann til mikils brunaverkjar
og gat ekki legið kyrr eftir Angiografin/Lido-
cain gjöf. Enginn taldi innspýtinguna ópæg-
indalausa með öllu eftir hvoruga innspýting-
araðferð. Af ofangreindu verður ljóst, að
eingöngu 3 sjúklingar af 28 samtals hreyfðu
ganglimina vegna verkja og var þeim öllum
sameiginlegt að hafa stíflu í stórum æðastofni
og víðáttumikla hliðarblóðrás.
LOKAORÐ
Af ofangreindum viðbrögðum sjúklinganna
við innspýtingu peirra skuggagjafa, sem hér
hafa verið til umræðu, pykir sýnt, að Metriza-
mid hefur enga afgerandi kosti vegna minni
ertingar fram yfir Angiografin ef í pað er
blandað Lidocain 2 % í fyrirfram ákveðnum
og viðurkenndum hlutföllum. Gildir einu hvort
um er að ræða æðar í griplim eða ganglim.
Aukaverkanir af Lidocaini í pví magni, sem
hér er lýst, eru engar. Við tvær inndælingar
með Lidocain 2 % verður heildarmagn stað-
deyfingarlyfsins 200 mg á 30-40 mín. eða langt
fyrir neðan krampavaldandi skammtinn.
Skammtur, sem getur valdið forstigi af krömp-
um (sub-convulsive) hjá heilbrigðum einstak-
lingi, er talinn liggja í 750 mg i.v. á 20 mín. (16,
17, 18).
Á mörgum stærri röntgendeildum er Metri-
zamid orðið aðal skuggagjafi við rannsóknir á
útlimaæðum vegna lítilla eituráhrifa. Töluvert
Tafla. Aukaverkanir af Metrizamid og Angiografin
med 1 % og 2 % Lidocain
Aukaverkanir Hópur A: 12 sjúklingar Angiografin Metri- /Lidocain 1 % zamid
Engin viðbrögð 0 0
Vægur-polanlegur hiti .. 8 12
Óþægilegur brunaverkur ... 2 0
Mikill sársauki (ókyrrð) ... .. 2 0
12 12
Hópur B: 16 sjúklingar
Aukaverkanir Angiografin /Lidocain 2 % Metri- zamid
Engin viðbrögð .. 0 0
Vægur-þolanlegur hiti .. 15 16
Óþægilegur brunaverkur .. .. 0 0
Mikill sársauki (ókyrrð) .... 1 0
16 16