Dagblaðið Vísir - DV - 18.04.2007, Page 6

miðvikudagur 18. apríl 20076 Fréttir DV
Það er aðeins á höndum stærri út-
gerðarfyrirtækja að kaupa þorskkvóta.
Kvótaverðið er það hátt að nær ógern-
ingur er fyrir óbreyttan að kaupa
kvóta og ætlast til þess að geta greitt
afborganir og vexti af lánum með
sölu afurðarinnar. Fyrir unnin þorsk
fást að hámarki þrjú hundruð krón-
ur á markaði og miðað við góða fram-
legð, 30 prósent, standa eftir 90 krón-
ur. Að jafnaði má gera ráð fyrir nærri
sex prósenta vöxtum á kvótaláni frá
viðskiptabönkunum og því á kvóta-
eigandinn ekki fyrir lánsvöxtunum
af núgildandi kílóverði á þorskkvóta.
Ef horft er framhjá vöxtunum þarf
viðkomandi kvótakaupanda að selja
hvert kíló af þorski í nærri tvo ára-
tugi til að eignast kvótann skuldlaus-
ann. Þá á jafnframt eftir að taka með í
reikninginn rekstrar- og launakostnað
vegna veiðanna. Þorskurinn er lang-
verðmætastur af botnfiskaflanum og
gefur hann að jafnaði fjörtíu prósent
aflaverðmætis botnsfiska. Guðjón A.
Kristjánsson, formaður Frjálslynda
flokksins, segir kaup á þorskkvóta að-
eins fyrir fáa. „Þú getur gleymt því að
ætla þér að kaupa kvóta. Alveg sama
hversu lengi þú gengur í háskóla þá
færðu dæmið ekki til að ganga upp.
Þeir sem minni eru ráða bara ekki við
þetta,“ segir Guðjón.
Dæmið gengur ekki upp
Grétar Mar Jónsson skipstjóri
tekur undir og bendir á að þegar út-
gerð selur þorskinn í vinnslu, en ekki
beint á markað, fást 120 til130 krón-
ur á hvert kíló. Hann segir dæmið
ekki ganga upp fyrir aðra en stóru út-
gerðarfyrirtækin. „Þetta dæmi geng-
ur bara ekki upp, nema hjá þeim sem
upphaflega fengu gjafakvóta. Það er
ekki hægt að keppa við stóru fyrir-
tækin í þessu þar sem þau eru í þeirri
stöðu að geta veðsett gjafakvót-
ann sinn. Á markaði getur þú feng-
ið nærri þrjú hundruð krónum fyrir
stóran þorsk, nærri helmingur fer í
laun og góð framlegð eru þrjátíu pró-
sent,“ segir Grétar Mar. „Hvernig sem
þú reiknar dæmið þá getur enginn
byrjað í þessu umhverfi. Málið er að
þú hefur ekki einu sinni efni á bestu
vaxtakjörum. Þetta kvótaumhverfi er
einfaldlega glatað þar sem aðeins er
verið að hygla sérhagsmunum stór-
fyrirtækjanna í stað þess að huga að
heildarhagsmunum. Það er því mið-
ur rauði þráðurinn í kerfinu í dag og
ómögulegt að borga kvóta upp með
því að selja afurðina.“
Friðrik Jón Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri LÍÚ, bendir á að flestir
þeir sem kaupa kvóta eigi kvóta fyrir
og því sé um hreina viðbót að ræða.
Hann telur að í slíkum tilvikum geti
verið minni krafa um arðsemi en engu
að síður þurfi kaupendur ávallt að slá
lán fyrir kaupunum. „Það er auðvitað
heilmikill kostnaður sem fylgir veið-
um og vinnslu. Í flestum tilfellum eru
menn að kaupa kvóta sem hafa sjálfir
vinnslumöguleika og fá þannig meira
útúr kílóinu. Engu að síður er fram-
legðin aldrei nema ákveðið mikil og
eftir það eru arðgreiðslur og afskriftir.
Miðað við sex prósent vexti af kvóta-
verðinu þá dugar framlegðin ekki fyr-
ir vöxtunum,“ segir Friðrik. „Miðað
við kílóverðið á markaði sé ég ekki
að þetta gangi upp því góð framlegð
dugar ekki. Til að dæmið gangi upp
þyrfti annað hvort lægri vexti, meiri
framlegð eða hærra afurðaverð. Eða
allt þetta til samans. Það er hins veg-
ar eitthvað í þessu því menn eru að
kaupa en einhverjir eru náttúrulega
að viðhalda eignunum með því að
kaupa viðbótarkvóta. Þeir sætta sig þá
frekar við að fá lítið útúr kaupunum.“
Verðið hækkar áfram
Eggert Jóhannesson, skipa- og
kvótamiðlari hjá fyrirtækinu Bátar og
kvóti, segir kílóverð á þorskvóta vera
nærri þrjú þúsund krónum og til þess
að ná inn fyrir hverju kíló þarf að selja
það ansi oft á markaði. Aðspurður
segir hann lítið um brask með kvóta.
Kílóið af þorskkvóta er orðið svo hátt að
eingöngu stærri útgerðarfyrirtæki ráða
við kaupin. Óbreyttur kvótakaupandi þarf
að selja hvert kíló á markaðsverði í tvo ára-
tugi til að eignast kvótann á núgildandi
verði. Sé tekið mið af vöxtum og rekstrar-
kostnaði gæti sá tími tvöfaldast.
TrausTi hafsTeinsson
blaðamaður skrifar: trausti@dv.is
20 ár að fiska fyrir kvótanum
Gengur ekki upp Nær ógerningur er fyrir byrjendur að kaupa þorskkvóta. Án vaxta og rekstrarkostnaðar getur tekið tvo áratugi
að selja þorskinn á markaði til að ná inn fyrir kaupverðinu.