Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.08.1941, Page 27

ÞJÓÐIN
169
ister hefir einnig lagt þar til drjúgan
skerf með þjóðsögúm, sem hann lief-
ir haldið til haga, ýmist í „Blöndu“
Sögufélagsins, eða hinu álitlega safni
sínu: „íslenzkir sagnaþættir og þjóð-
sögur“. Af þessu safni hafa komið
út tvö hefti, og er það mikið safn út
af fyrir sig, hvort sem þar verður
á framhald eða ekki; og þó vonandi,
að Guðni haldi safnai-astarfi sínu á-
fram. Hann heldur það vel á efninu.
I fyrra heftinu eru þættir af Sigriði i
Skarfanesi merkir fyrir fróðleiks
salíir, og eiga þó allar sagnir, sem
Guðni fer höndunx um, sammerkt í
því, að hann tínir til allan fróðleik,
svo sem frekast ‘verða má, efninu
til upplýsingar. Gefur þetta sagna-
þáttmn lians aukið gildi. I síðara
heftinu eru nokkrar mergjaðar
draugasögur frá síðari tímum, til
eyrnagamans þeim, sem slíkt kunna
að meta.
Árbækur Reykjavíkur 1786—
1936. Dr. Jón Helgason. Útg.
Leiftur h.f. 1941.
Á gamals aldri gerist dr. Jón Helga-
son biskup umsvifamestur íslenzkra
rithöfunda. Á þessu ári sendir hann
frá sér tvö stór rit og er von á því
þriðja innan skamms. Árbækur
Reykjavíkur um 150 ára skeið er
ekkert smásmíði og hefir það kostað
fádæma elju, að koma ritinu saman,
enda þótt höfundur hafi átt gott safn
minnisgreina varðandi sögu höfuð-
staðarins frá fyrri tímum. Hér er ekki
um samfellda sögu að ræða, lieldur
annál staðarins. I slíkum ritum er
jafnan nokkuð álitamál, hvað taka
her með og hverju sleppa skuli, svo
ritið verði ekki óhóflega stórt og
þungt í vöfum. Yfirhöfuð er svo að
sjá, sem dr. Jóni hafi tekizt efnis-
valið vel. Til gagnrýni má telja, að
nafnaskráin aftan við bókina er full
flaustursleg, vísar ekki ávallt til allra
staða, þar sem manna er getið. Sakn-
ar maður þar og nolckurra manna,
sem koma við sögu i Reykjavik, svo
sem Sigfúsar Einarssonar tónskálds
og dómkirkjuorganleikara o. fl. Við
árið 1871 er getið um leiksýningu
skólapilta á Nýársnóttinni, eftir Ind-
riða Einarsson, en árið 1862 er ekki
talinn miklu merkari leiksögulegur •
atburður, þá er Útilegumenn Matthí-
asar voru sýndir í fyrsta sinn. Þetta
er þvi mun tilfinnanlegra,þar semget-
ið er um sýningu Hellismanna, einnig
eftir Indriða, við árið 1873. Sama ár,
1871, er ekki talin stofnun Stúdenta-
félags Reykjavíkur og 1880 er ekki
getið um fyrstu sóknarnefnd í
Reykjavík. Árið 1889 er nefnd-
ur fyrirlestur Gests Pálssonar
um „Menntunarástandið á íslandi“,
en ekki vikið að fyrirlestri hans
um „Lifið í Reykjavik“, sem þó
er mikið nær efni Árbókanna. Við
siðari árin liefi ég við lauslega yfir-
sýn rekið mig á þetta lielzt, sem færa
mætti til betri vegar: Árið 1921 er
ekki getið um „Reglugjörð um
skemmtanaskatt“, sem bæjarstjórnin
kom á og í gildi var þar til Alþingi
lagði þennan tekjustofn hæjarins
til Þjóðleikliússins 1923. Fyrir
skennntanaskattinn byggði bærinn þó
Verkamannaskýlið við höfnina, og er
þess heldur ekki getið. Á einum stað
er getið um Mötuneyti safnaðanna,
en hvergi er vikið að matgjöfum