Alþýðuhelgin - 09.01.1949, Qupperneq 7

ALÞÝÐUHELGIN
3
...—iTí7 wvMitö.maMæ,
clælingur aö ætt. Bíður lians mikið
og vcglogt vcrkeíni, aö ílytja saíniö
í hið nýja hús og koma því þar vcl
og smckkvíslcga fyrir. Mun allir, sem
til þokkja, hyggja gott til starfa hans
við safnið. Hann cr og prýðilcga rit-
fær, cins og bók hans nýútkomin,
„Gengið á rcka“, bcr um ljóst vitni.
Er cigi að cfa, aö hann mun vcrða
mikill nytjamaður íslcnzkrí þjóð.
mcnningarsögu, cf allt fer moö fclldu.
BABBAÐ VIÐ KRISTJÁN ELDJÁRN.
Fyrir skömmu hcimsótti ég Kristján
Eldjárn í ríki hans, gekk mcð honum
um safnið og lagði fyrir hann ýmsar
íorvitnisspurningar. Lcysti liann úr
þcim vcl og grciölcga. Var gaman að
hlíta lciðsögn lians þcssa stund, cnda
kcmst maður einkemiilcga nærri
íortíðinni við nokkra viðdvöl þarna
á cfri loftum safnahússins.
Á göngunum upp til safnsins cr
maður á skcmmtilegan hátt minntur
á hina eiginlcgu íeður þcss, Sigurð
Guðmundsson málara og síra Hclga
Sigurðsson. Þar cru myndir þcirra
beggja, og vekur sérstaka athygli hin
prýðilega sjálfsmynd Sigurðar Guð.
mundssonar. Sýnir þcssi eina mynd
ljóslega, hve ágætur Jistamaður Sig-
urður hefur vcrið. Þar eru einnig
leiktjöld Sigurðar frá fyrstu sýning.
um Skuggasveins.
Þegar maður kcmur upp á loftið,
vckur Kristján fyrst aí öllu athygli
mína á því, hvc öllum hinu mörgu
gripum cr sérlcga vcl fyrir komið í
Altarið og altarisklæðið frá Hólum.
Hinir hcilögu biskupar. — Engiar
standa báðum megin við þá.
Kal'.'ikurinn
fnikli frá Skál-
•holti. Hann er
úr fiylltu silfri,
með greyptun.
myndum og
steinum. Talinr
vera ítalrkt
listaverk frá
14. öld.
öllurn þrcngslunum, sem þarna eru.
Bcr alll vott um sérstaka smckkvísi
og hirðuscmi Matthíasar Þórðarsonar;
má þar ura scgja, að verkið loíar
meistarann.
KIRKJAN.
Fyrsta dcild saínsins, sú er gestur- •
inn kcmur fyrst inn í, er kölluð
Kifkjan. Þar cru saman komnir a!ls-
konar kirkjugripir frá ýmsum tímum
sumir úr kaþólskum sið, aðrir írá síð.
cri öltíum. Er liér ágætt safn kirkju.
gripa frá miðöldum, mörg prýöileg
listaverk, s~m bcra vott um mikinn
hagleik og listiðnað á háu stigi
Nú tck ég að spyrja:
— Ilverjir cru clztu kirkjugripir
safnsins?
— Einna elztur cr hin forni róðu-
lrross frá Upsum í Svarfaöardal. Hann
hangir þarna yfir 'dyrunum. K.ross
þessi sýnir iiina rómönsku, konung.
lcgu krossfcstingarmvnd, og cr aö
ollum líkindum ckki yngri cn frá
12. öld.
— Er ckki sjaldgæft að svo gamlar
helgimyndir hafi geymzt?
— Mjög sjaldgæít. Fjöldinn allur
af kaþólskum helgimyndum hcfur al_
gerlega glatazt. Sézt í gömlum mál
dögum, að margar kirkjur hafa átt
fjöldann allan af slíkum gripum.
— Og nú eru þcir flestir horfnir?
— Já, því miður. Vafalaust hafa
margir þcirra verið eyðilagðir vilj-
andi á siðaskiptatímnnum. Sérstak.
lcga hafa dýrlingamyndirnar orðið
hart úti. Langmest hefur varðvcitzt
af myndum aí Maríu moy mcð barniö
og krossfcstingarmj ndum. Menn hafa
fremur kir.okað sér viö að fleygja
þeim. En hér getur nú að líta þær
leifar, scm aldirnar hafa cftir skilið
af þcssum útskornu kirkjumyndum.
Sumar þeirra eru ágæt listaverk.
— Eru þær yfirleitt íslenzkar?
— Nci, chætt mun að fullyröa, að
þær séu flcstar af erlendum uppruna,
margar þýzkar.
— Eru hér ekki íleiri merkir grip.
ir írá kaþólskum tíma?
— Eg cr nú liræddur um það.
Ekki má glcyma liinum ágætu, út.
saumuðu altarisklæðum, cins og t. a.
ra. állerisklæöinu mikla frá Hólurn í
iljaltada!, — þaö cr hérna, — þar
scm saumaðar cru mcð fornum, ís-
lcnzkum saum myndir af hinum
þrcmur hclgu biskupum vorum,