Dagblaðið Vísir - DV - 06.09.2007, Blaðsíða 23

Íslensk orkufyrirtæki, sem til þessa
hafa verið í eigu sveitarfélaga eða rík-
is, hafa gott af útrás. En útrás þeirra
verður aldrei með sama sniði og hjá
frændþjóðum okkar á Norðurlönd-
um. Það stafar af legu Íslands langt frá
meginlandi Evrópu.
Finnskt orkufyrirtæki ræður nú til
að mynda allri raforkusölu í Stokk-
hólmi, höfðuðborg Svíþjóðar.
Sænska raforkurisanum Vattenfall
hefur verið komið undan regluverki
ríkisins og breytt í hlutafélag en er
þó enn að fullu í ríkiseign. Fyrirtækið
ræður nú allri raforkusölu í Berlín og
Varsjá svo nokkuð sé nefnt.
Heima sitja Svíar og spyrja sig
hver ávinningurinn af bröltinu hafi í
raun verið. Raforkuverðið til sænskra
heimila hefur hækkað gríðarlega síð-
an raforkufyrirtækin í landinu voru
losuð undan stjórn ríkis og sveitarfé-
laga og breytt í hlutafélög. Sveitarfé-
lög sem í fjárhagskröggum seldu raf-
orkurisunum veitufyrirtæki sín naga
sig nú í handarbökin vegna kvartana
sem berast frá heimilum og fyrirtækj-
um um firnamikla hækkun raforku-
verðs.
Einn helsti fylgifiskur hlutafélaga-
væðingar orkufyrirtækjanna á meg-
inlandi Evrópu og í Bandaríkjunum
á umliðnum árum er einmitt veruleg
hækkun raforkuverðs til heimila og
fyrirtækja og gríðarleg launahækkun
forstjóranna. Sums staðar hefur þjón-
ustan einnig versnað til muna eins og
frægt varð í Kaliforníu á síðasta áratug.
Frjálshyggjupostularnir komu þar í
raun óorði á markaðshyggjuna með
því að hækka raforkuverð og draga úr
afhendingaröryggi á rafmagni.
Það er full ástæða fyrir skattborg-
ara þessa lands að gjalda varhug við
þessari þróun. Nær væri að reyna að
læra af mistökum annarra en hengja
sig í trúarhugmyndir frjálshyggjunn-
ar, en hennar bíða þau örlög að falla
úr tísku eins og flest annað.
Hefur borgarstjórinn stefnu?
Það var bjargfastur skilningur
Vilhjálms Þ. Vilhjálmssonar borg-
arstjóra, að orkuveitur séu öryggis-
fyrirtæki í þágu borgaranna, tilheyri
grunngerð samfélagsins og falli illa að
samkeppnisrekstri. Þannig bæti það
samkeppnisstöðu fyrirtækja við önn-
ur lönd að verð á raforku og húshitun
verði áfram með því lægsta sem ger-
ist á Vesturlöndum. Vilhjálmur hefur
af þessum sökum verið mótfallinn því
að einkavæða Orkuveitu Reykjavíkur
þótt hann segist nú vera hlynntur því
að breyta henni í hlutafélag.
Borgarstjórinn má vita, að megin-
reglan í öllum nálægum löndum hef-
ur verið sú, að örfáum misserum eftir
hlutafélagavæðingu opinberra fyrir-
tækja hafa hin nýju hlutafélög verið
einkavædd.
Veit borgarstjórinn ekki, að það
var einmitt hlutafélagaform Hitaveitu
Suðurnesja sem varð til þess að engu
munaði að það kæmist í meirihluta-
eign einkaaðila fyrr í sumar með full-
tingi Árna Sigfússonar, flokksbróður
hans í Reykjanesbæ? Hvernig stend-
ur á því að hann mælir með því nú
að Orkuveitu Reykjavíkur verði breytt
í hlutafélag? Vill hann bjóða þeirri
hættu heim hjá Orkuveitunni sem
hann afstýrði hjá Hitaveitu Suður-
nesja?
Skattabölið
Hvernig stendur á því að for-
stjóri og aðstoðarforstjóri Orkuveitu
Reykjavíkur leggja til að fyrirtækinu
verði breytt í hlutafélag? Ef allt fer sem
annars staðar í Evrópu, mun það ger-
ast með vissu að laun þeirra hækka
með formbreytingunni og orkuverðið
til fyrirtækja og heimila mun hækka.
Eru þeir ekki í raun að biðja um um-
talsverða launahækkun?
Og hvernig stendur á því að Haukur
Leósson, stjórnarformaður Orkuveitu
Reykjavíkur, býður Reykvíkingum upp
á þá röksemd í fullri alvöru að það sé
eftirsóknarvert að breyta Orkuveitunni
í hlutafélag vegna þess að þá lækki
skattar sem á hana eru lagðir. Er það
ekki einmitt hagur skattborgaranna að
fyrirtæki eins og Orkuveita Reykjavíkur
þoli og beri sem mesta skatta og standi
undir eins mikilli velferð og þjónustu
við borgarana og unnt er? Því lægri
gæti skattbyrði heimilanna verið.
Aðför að velferð?
Hefur rekstur og rekstrarform Orku-
veitu Reykjavíkur verið í ólagi? Varla.
Fyrirtækinu hefur tekist að bjóða al-
menningi eitt lægsta orkuverð sem um
getur á Vesturlöndum.
Halda menn í alvöru að Evrópu-
sambandið telji það skaðvænlegt að
rekstur, sem er illa fallinn til sam-
keppni, fái lán á lægri vöxtum en önn-
ur skyld fyrirtæki vegna ábyrgðar borg-
arsjóðs? Þarf ekki að sýna fram á að
orkuframleiðslan og orkudreifingin lúti
lögmálum samkeppninnar? Áreiðan-
lega væri fínt að taka tilboði fyrirtækis-
ins A hf. um lagningu á skolpleiðslu að
húsi mínu. En hvað ef mér bærist ann-
að betra tilboð frá B hf.? Ætti ég þá að
fá B hf. til þess að leggja aðra skolplögn
að húsi mínu?
Eins er farið með önnur veitufyrir-
tæki og samkeppnina. Hér blasir við
munurinn á rekstri þeirra og til dæmis
ríkisbanka sem sjálfsagt var að breyta í
hlutafélög og einkavæða.
Hugleiðum orð breska sérfræð-
ingsins Dexters Whitfield í bók hans
um almannaþjónustu og velferð á skil-
málum fyrirtækjanna: „Einkavæðing er
annað og meira en að svipta almenning
eignum sínum. Hún er umfangsmikið
herbragð til þess að endurskipuleggja
velferðarþjóðfélagið á varanlegan hátt í
þágu auðmagnsins.”
Spurningin
„Nei, ég er sko ekki búin að lesa þær
og það stendur ekki til að gera það.
Satt best að segja veit ég ekki einu
sinni hvort þær eru til á heimilinu
ennþá,“ segir Þorgerður Elíasdóttir,
húsmóðir í Grindavík. Þorgerði var
nýlega stefnt út af kröfu sem hún
greiddi fyrir sextán árum en
hún hafði kvittun fyrir
greiðslunni.
Stefnandinn Úlfar
Nathanaelsson
sagðist hins vegar
aldrei hafa fengið
greiðsluna.
Ertu búin Að lESA
bækurnAr?
Sandkassinn
Henry Birgir íþróttafréttamað-
ur segir á bloggsíðu sinni frá
myndbandi
sem hann rakst
á inni á heima-
síðu hand-
boltahetjunnar
Loga Geirsson-
ar, www.logi-
geirsson.de. Þar
sést Logi ásamt
nokkrum af
ungu leikmönnunum í landslið-
inu kljást við bilað klósett inni á
hótelherbergi í keppnisferð. Eða
Logi er meira að kljást við bilaða
klósettið sem flæðir um allt og
hinir standa og hlæja að honum.
Mjög fyndið stöff.
AnnArs er ég í mjög miklu stuði
fyrir íslenskar kvikmyndir þessa
dagana. Ég er
alveg kominn
með nóg af
bragðlausu
Hollywood-
helvíti í bili
og vil fá að
sjá eitthvað
íslenskt og
gott. Astrópía
svalaði þeirri þörf að hluta og ég
er að vona að Veðramót slökkvi
hann í bili. Mig langar virkilega
mikið til þess að sjá myndina og
hef tröllatrú á henni.
ÞAð er líkA ótrúlegA gaman að
fylgjast með velgengni íslenskra
mynda um þessar mundir.
Aðsóknin á Astrópíu hefur verið
frábær og velgengni myndanna
Mýrin og Börn er alveg hreint
glæsileg. Mýrin eftir Baltasar
vann til aðalverðalunanna á Karl-
ovy Vary-kvikmyndahátíðinni
og er nú sýnd á tveimur öðrum
vestanhafs. Börn hafa unnið
til fernra verðlauna og mun
keppa um Gyllta svaninn á
alþjóðlegu kvikmyndahátíðinni í
Kaupmannahöfn. Vonandi verður
þetta vítamínsprauta fyrir íslenska
kvikmyndagerð og Ísland, sem
er eitt ríkasta land í heimi, fari að
setja almennilegan pening í þetta.
ég fór seinustu helgi í svokallað
Smirnoff-partí á nýja veitinga-
og skemmtistaðnum Rúbín í
Öskjuhlíðinni.
Staðurinn er
alveg skuggalega
flottur. Hann er á
tveimur hæðum
og hægri hliðin á
staðnum er bara
bergið í Öskju-
hlíðinni bert
og fallegt. Svo
er líka útgangur úr salnum á efri
hæðinni út á þakið á Keiluhöllinni
og þar er nokkuð stór garður. Ég
hlakka mikið til að fylgjast með
þessum stað og vona að hann
gangi því hann er skemmtileg
tilbreyting frá holunum niðri í bæ.
Tölum nú ekki um 50 milljóna
króna hljóðkerfið.
Ásgeir Jónsson veltir hlutunum
fyrir sér.
DV Umræða fimmtudaGur 6. SEptEmbEr 2007 23
DV fyrir
25 árum
keilir röng mynd birtist af fjallinu Keili á þessum stað í blaðinu í gær. fjallið Keilir skartaði sínu fegursta í haustblíðunni á reykjanesi fyrr í vikunni.
Keilir er skemmtilegt og auðvelt fjall til uppgöngu og þrátt fyrir að vera ekki í hópi hæstu fjalla landsins er útsýnið þaðan glæsilegt þegar skyggnið er
gott. DV-MYND: ÁSGEIR
myndin
P
lús
eð
a m
ínu
s
Plúsinn í dag fær hinn
gamansami guðsmaður, Jón
Gnarr, fyrir skemmtilega og vel
gerða auglýsingu fyrir Símann.
Þrátt fyrir að viðbrögð fólks séu
mismunandi er alltaf gaman að
hrista aðeins upp í samfélaginu og
Jón Gnarr hefur ágætt lag á því.
JóHAnn
HAukSSon
útvarpsmaður skrifar
Hugleiðum orð Dexters Whitfield í bók hans um
almannaþjónustu og velferð á valdi fyrirtækj-
anna: „Einkavæðing er annað og meira en að
svipta almenning eignum sínum.
Hún er umfangsmikið her-
bragð til þess að endurskipu-
leggja velferðarþjóðfélagið á
varanlegan hátt í þágu auð-
magnsins.”
Áleitnar spurningar