Sveitarstjórnarmál - 01.06.1942, Side 10

6
SVEITARSTJÓRNARMÁL

Síldarsðltun, scr ijfir Lambhúsasnnd.
örvaðist það mjög eftir því, sem greini-
legra var, að Reykjavík var að verða
höfuðstaður landsins, með öllu því, sem
slíkan stað einkennir. Leiðir norðan-
manna höfðu áður legið á Suðurnes um
Hvalfjarðarbotn, en þegar samgöngurnar
af þessum orsökum urðu örari, fór
mönnum fljótt að þykja hentugra að
stytta sér leið með því að fara um Skipa-
skaga og fara þangað og þaðan frá og til
Reykjavíkur sjóleiðis. Þar með var skag-
inn, sem áður hafði verið afskekkt út-
nes, kominn í þjóðbraut og orðinn nauð-
synlegur áfangi á henni, ekki sízt eftir
að pósturinn var einnig farinn að leggja
leið sína um þar.
Með þessu sköpuðust Skipaskaga nýir
framtíðarmöguleikar, sem voru studdir
af verzlunarþörf mannmargra uppsveita.
Menn höfðu þaðan orðið að fara i kaup-
stað til Hólmsins, í Straumfjörð eða í
Stykkishólm, og var jietta allt úrhendis,
en nú urðu hinar tiðu bátaferðir til þess
að auka aðflutninga til nessins og til
þess, að þar risu upp lausaverzlanir, sem
spekiilantar bættu nokkuð upp. Allt var
þetta þó ófullnægjandi, og þörfin fyrir
fastaverzlanir varð æ Ijósari, en skilyrð-
ið fyrir þeim var beinn aðflutningur frá
útlöndum. Hans var þó ekki kostur, nema
höfn væri löggilt á Skipaskaga.
Eftir að búið var að endurreisa Al-
þingi, eða rétt um miðja öldina, sem leið,
lá það inál fvrir þinginu, og mundi slíkt
mál nú á dögum þykja beinlaus biti, ef
svo mætti segja. En þá fór á annan veg,
því að þetta var eitt hið mesta hitamál á
þingi, og má af því nokkuð ráða smæð
viðfangsefna þess í þá daga. Það var
Krossvík, sem þá var hugsað að löggilda,
og tillagan hét tillaga um uppsiglingu
Krossvíkur. Aðahnótstaðan gegn löggild-
ingunni kom frá kaupmönnum í Rvík,
því að þeir þóttust, sem satt var, mundu
missa drjúgan spón úr sínum aski, ef
Borgfirðingar hættu að verzla við þá.
Gengust þeir fyrir undirskriftum ineðal
tómthúsmanna á Skipaskaga undir mót-
mælaskjal gegn löggildingunni og varð
mjög ágengt í því efni; þeir hafa væntan-
lega sýnt tómthúsmönnunum framan í
skuldadálka þeirra um leið og þeir létu
þá undirskrifa. Á þingi A'ar sagt margt
misviturt um þetta mál, eins og verða
vill á þingum, og var ein helzta mótbáran
þar gegn löggildingunni, að ferðamanna-
straumurinn um Skipaskaga mundi verða
svo ögurlega mikill, að nesið mundi allt
traðkast upp, svo að þar yrði engum
manni líft eftir það. Pétur Pétursson,
sem síðar varð biskup og var afturhalds-
maður hinn mesti, þótt marglofaður liafi
verið, kvað þar um þessa vísu:
Ivaupstaður á Skipaskaga
skötnum verður helzt til haga;
eftir sér hann dilk mun draga:
drvkkjurúta og letimaga.
Lauk svo málum að sinni, að Krossvík
var ekki löggill.
Arið 1864 var þingið þó orðið það víð-
sýnna, að nú var Skipaskagi löggiltur
sem kauptún. Nú risu þar upp verzlanir,
liver um aðra þvera, og þar var meira
að segja um eitt skeið af enskum mönn-
um rekin niðursuðuverksmiðja, sem
ætlaði að hagnýta veiðina í laxám upp-
héraðsins. Viðkoman þar mun þó hafa
verið of lítil, ekki vegna fiskþurrðar,
heldur vegna þess, að ekki var veitt nóg.
Fyrst í stað voru kaupmennirnir verzl-
unarstjórar danskra selstöðukaupmanna,
en smám saman fóru að birtast þar
verzlunarstjórar íslenzkra kaupmanna og