Morgunblaðið - 06.12.2012, Blaðsíða 12

Reykjavíkurborg mun verja tæpum
sjö milljörðum til fjárfestinga á
árinu. Meðal stórra verkefna sem
fyrirhuguð eru á árinu 2013 eru
gagngerar endurbætur á Hverfis-
götu. Þá mun undirbúningur upp-
byggingar á skólahúsnæði, sundlaug
og íþróttasal í Úlfarsárdal hefjast á
árinu en alls mun Reykjavíkurborg
leggja 1.850 milljónir í það verkefni á
næstu fimm árum. Meginþungi þess
verkefnis verður árin 2015 og 2016.
Þetta er meðal þess sem kemur
fram í tilkynningu frá Reykjavík-
urborg en fjárhagsáætlun fyrir
næsta ár var samþykkt í borgar-
stjórn í fyrradag. „Við vinnslu fjár-
hagsáætlunar hefur mjög verið litið
til aðgerða á vinnumarkaði sem
nauðsynlegt er að ráðast í á næsta
ári … Rúmur helmingur útgjalda að-
alsjóðs borgarinnar fer til skóla- og
frístundamála. Á næsta ári verður
aukið fjármagn veitt til sérkennslu
og afleysingahlutfall í leikskóla-
kennslu verður fært til þess horfs
sem var fyrir hrun,“ segir í tilkynn-
ingu.
Áætlað er að afkoma samstæð-
unnar, A- og B-hluti, batni um 5,6
milljarða króna á tímabilinu til 2017
og að hún muni skila jákvæðri nið-
urstöðu allt tímabilið.
Fjárfesta fyrir sjö milljarða í borginni
Það er skynsamleg stefna hjá Ómari
Svavarssyni, forstjóra Vodafone, að
tala fyrir því að símafyrirtækin fari í
samstarf um að setja upp 4G-
farsímakerfi. Uppsetningin kostar
fúlgu fjár. Með slíku samstarfi má
lágmarka kostnað, en hámarka fram-
legð af símtölunum sem og tryggja
sér aðgang kerfinu.
Erfitt er að ímynda sér að fjar-
skiptafyrirtæki sem vilji vera leiðandi
á markaði til lengri tíma geti sleppt
því að ráðast í slíka uppbyggingu.
(Ekki nema annar betri valkostur
bjóðist). Ómar hefur bent á að tvö
bresk fyrirtæki hafi farið í 4G-
samstarf. Þetta er því ekki óþekkt.
Raunar hafa fjarskiptafyrirtæki
gjarnan sameinast um að fjárfesta í
og reka dýra tækni.
Útherji vonast til að 4G-samstarf
muni efla samkeppni á markaði á
róstusömum tímum, frekar en draga
úr henni, því þessi fjárfesting verður
þá ekki jafn stór biti fyrir fyrirtækin
að kyngja, og þau treysti sér frekar í
baráttu um viðskiptavini. Heilbrigður
rekstur er forsenda samkeppni.
Hluthafar geta glaðst yfir því að
stjórnendur Vodafone virðast ætla að
stíga varlega til jarðar þegar kemur
að uppbyggingu á 4G. Það er þannig
með fjárfestingar, að það er mikil-
vægt að sjá að þær muni skila sér til
baka með arði. Það skiptir ekki
mestu máli að eiga ávallt flottasta
vopnabúrið. Stjórnendurnir sjá vænt-
anlega að fjárfestar eru ekki ýkja
spenntir fyrir miklum fjárútlátum, og
leggja ríka áherslu á að fyrirtækið
muni fjárfesta fyrir 8-12% af veltunni
á ári, sem sé alþjóðlegt viðmið í þess-
um rekstri.
Svo hefur Ómar reyndar vakið at-
hygli á því að 5G sé á næsta leiti. Það
væri vissulega dýrkeypt að hafa lagt
háar fjárhæðir í 4G ef næsta kynslóð
er handan við hornið.
Samstarf skynsamlegt
í 4G-uppbyggingu
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Varkárni Vodafone-auglýsing frá 2008. Skítt með kerfið? Nei. Það borgar sig
fyrir að huga vel að því. Það getur verið dýrkeypt að veðja á rangan hest.
 Útherji
Réttarríkið Þóroddur Bjarnason
Frá því að bandaríski fjárfesting-
arbankinn Lehman Brothers fór í
þrot 2008 hafa ríkisstjórnir beggja
vegna Atlantshafsins þurft að dæla
peningum skattborgara í mörg stór
fjármálafyrirtæki í því augnamiði
að forða þeim frá falli. Ekki hefur
verið talið mögulegt að „leyfa“ slík-
um bankastofnunum að verða gjald-
þrota – „of stórir til að fara á haus-
inn“ – þar sem það gæti valdið
skelfingu á mörkuðum. Sökum
þessa hefur það því verið talið eitt
mikilvægasta úrlausnarefnið á al-
þjóðlegum vettvangi hvernig koma
megi í veg fyrir að skattgreiðendur
þurfi í framtíðinni að bera kostn-
aðinn af því þegar stórar fjár-
málastofnanir lenda í greiðsluvand-
ræðum.
Þrátt fyrir að stórir alþjóðlegir
bankar séu því allajafna taldir kerf-
islægt mikilvægari fyrir fjár-
málakerfið en þeir sem minni eru
þá geta litlar fjármálstofnanir eftir
sem áður valdið verulegum skaða
fyrir raunhagkerfið. Þetta á ekki
síst við í þeim tilfellum þegar slíkir
bankar auka lánveitingar meira og
minna til sömu fjárfestinganna.
Rétt eins og vakin er athygli á í
pistli á vef breska vikuritsins The
Economist er skemmst að minnast
sparisjóðakreppunnar í Bandaríkj-
unum í upphafi áttunda áratugar –
stærstu fjármálakreppu landsins
frá Kreppunni miklu – sem kostaði
skattgreiðendur að lokum milljarða
Bandaríkjadala. Meira en eitt þús-
und sparisjóðir fóru í greiðsluþrot,
fyrst og fremst vegna ógætilegra
lána til fasteignakaupa.
Svipað er uppi á teningnum á
Spáni um þessar mundir. Þá gríð-
arlegu fasteignabólu sem mynd-
aðist þar í landi við upphaf alda-
móta má einkum rekja til
gegndarlausrar útlánaaukningar
spænskra sparisjóða – svonefndir
Cajas – til fjárfestinga í íbúðum og
nýbyggingum fasteigna. Í frétta-
skýringu sem birtist í Financial
Times í vikunni eru ennfremur
leiddar að því líkur að þýsku spari-
sjóðirnir – sem kallast Sparkassen
– gætu mögulega staðið frammi fyr-
ir sömu örlögum vegna ógætilegra
útlána á umliðnum árum. Sú útlána-
aukning stafar ekki síst af því, að
því er fram kemur í frétt Financial
Times, að um er að ræða skugga-
bankastarfsemi, þar sem ekki gildir
jafn strangt regluverk um slíka
starfsemi og þá banka sem stærri
eru.
Meiri eignir en Deutsche Bank
Þótt enginn af þeim 423 sparisjóð-
um sem eru nú starfræktir í Þýska-
landi geti talist kerfislægt mik-
ilvægur má ekki horfa framhjá
nánum tengslum þeirra við stóru
þýsku fylkisbankanna – svokölluðu
Landesbanken – en samkvæmt
lánshæfismatsfyrirtækinu Moody’s
nema samanlagðar eignir „spari-
sjóðafjölskyldunnar“ meira en þús-
und milljörðum evra. Sú fjárhæð er
hærri en allar eignir þýska stór-
bankans Deutsche Bank, sem er
jafnframt stærsti banki evrusvæð-
isins, auk þess sem hlutfall inn- og
útlána sparisjóðanna á þýskum
bankamarkaði nemur meira en
þriðjungi.
Á það er bent í frétt Financial
Times að stjórnendur sparisjóðanna
hafa lagt á það mikla áherslu að
starfsemi sjóðanna falli ekki undir
áform Evrópusambandsins um að
koma á fót sameiginlegu evrópsku
innstæðutryggingakerfi. Að sögn
þeirra er engin nauðsyn á slíku
enda veiti sparisjóðirnir ótakmark-
aða ábyrgð gagnvart hvor öðrum.
Sumir hafa hins vegar sagt að sú
bakábyrgð sé orðum aukin sem hafi
meðal annars sýnt sig þegar forða
þurfti nokkrum fylkisbönkum frá
greiðsluþroti í kjölfar alþjóðlegu
fjármálakreppunnar. Í sumum til-
fellum veittu sparisjóðirnir ekki
þær fjárhæðir til björgunaraðgerð-
anna sem hlutfallslegt eignarhald
þeirra í fylkisbönkunum sagði til
um.
Gæti komið í bakið á þeim
Á meðal helstu ráðamanna í Þýska-
landi er jafnframt mikil andstaða
við það að þýska sparisjóðakerfið
verði hluti af fyrirhuguðum áform-
um um evrópskt bankabandalag
sem um gildir strangara regluverk.
Haft er eftir talsmanni Samtaka
sparisjóðanna í Financial Times að
bankarnir hafi komist áfallalaust í
gegnum fjármálakreppuna og engin
kerfislæg áhætta stafi af starfsemi
þeirra fyrir evrópska fjármálamark-
aði.
Sumir greinendur hafa hins vegar
bent á að þýsku fylkisbankarnir hafi
verið helstu kaupendur að ótrygg-
um fjármálavafningum í aðdrag-
anda fjármálakreppunnar árið 2008.
Það væri því hægt að færa rök fyrir
því að sú neyðaraðstoð sem veitt
hefur verið til skuldahrjáðustu
evruríkjanna hafi ekki aðeins
gagnast almenningi þar í landi –
heldur ekki síður þýskum fjármála-
fyrirtækjum. Sökum þessa gæti
andstaða þýskra ráðamanna við
bankabandalag sem næði einnig til
smærri fjármálastofnanna þar í
landi að lokum komið í bakið á þeim.
Útlán þýskra sparisjóðabanka
- til annarra aðila en fjármálafyrirtækja (milljarðar evra)
Heimild: Financial Times og Þýski seðlabankinn.
800
780
760
740
720
700
2005 2012
Sokkinn
kostnaður
Hörður Ægisson
hordur@mbl.is
Minna ekki alltaf betra
Trésmiðja GKS ehf, Funahöfða 19, sími 577 1600, gks@gks.is, gks.is
Gæði - Kunnátta - Sveigjanleiki
Sérsmíðaðar innréttingar
Hjá GKS færð þú faglega ráðgjöf er varðar
sérsmíði á innréttingum.
Við bjóðum framúrskarandi þjónustu og gæðasmíði
alla leið inn á þitt heimili.