Morgunblaðið - 04.10.2013, Page 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER 2013
Samstarf sveitarfé-
laga á Austurlandi hef-
ur til fjölda ára verið
öflugt, framsækið og til
eftirbreytni á landsvísu.
Samstarfsvettvangur
þeirra, SSA (Samband
sveitarfélaga í Austur-
landskjördæmi), var
stofnaður í október
1966 og hefur starfað
óslitið síðan. Alls voru
sveitarfélögin á Austurlandi þá 35 að
tölu. Fyrsti aðalfundur SSA var hald-
inn á Höfn í Hornafirði í sept-
embermánuði árið 1967. Staðsetning
Hornafjarðar sem öflugur útvörður
Austurlands í suðri styrkti lands-
hlutasamtökin og samstarfið allt.
Hornfirðingar áttu, og eiga enn, öfl-
uga talsmenn sveitarfélagsins og
Austurlands. Þeir tóku þátt í að tala
fyrir og fylgja eftir, í góðu samstarfi
við aðra sveitarstjórnarmenn á Aust-
urlandi, mörgum góðum framfara-
málum fyrir landshlutann. Höf-
uðstöðvar SSA voru á Hornafirði í níu
ár þegar Sigurður Hjaltason, fyrrver-
andi sveitarstjóri þar, var farsæll
framkvæmdastjóri árin 1982-1991.
Skrifstofan var á heimili Sigurðar á
Svalbarði 5 allan þann tíma og gegndi
kona hans, Aðalheiður Geirsdóttir,
skrifstofustarfi í hálfu starfi lengst af.
Albert Eymundsson, fyrrverandi
bæjarstjóri, var formaður stjórnar
SSA árin 1992-1995. Hornfirðingar
voru því í forystu fyrir SSA og leiddu
samtökin í 13 ár. Sú handleiðsla var
farsæl fyrir alla aðila. Árið 2000 sam-
þykkti Alþingi lög sem fólu í sér
breytingar á kjördæmaskipan. Kjör-
dæmum var fækkað úr átta í sex.
Austurlandskjördæmi var lagt niður
en við tók stækkað kjördæmi, Norð-
austurkjördæmi. Bæjarstjórn
Hornafjarðar ákvað að leita álits íbúa
sveitarfélagsins um hvort sveitarfé-
lagið Hornafjörður skyldi tilheyra
nýju Norðausturkjördæmi með 15
öðrum sveitarfélögum SSA á Austur-
landi eða flytja sig yfir í nýtt Suður-
kjördæmi. Meirihluti íbúa valdi Suð-
urkjördæmi og þann vilja staðfesti
síðan bæjarstjórnin. Hornafjörður
var þar með stjórnsýslulega orðinn
hluti Suðurlands. Kosningar sam-
kvæmt nýrri kjördæmaskipan fóru
fyrst fram vorið 2003. Nafni SSA var
breytt í Samband sveitarfélaga á
Austurlandi. Undirritaður var á þess-
um tíma framkvæmdastjóri SSA og
fylgdist náið með og vann fyrir lands-
hlutasamtökin, m.a. við að kynna
sveitarfélögunum fyrirhugaða kjör-
dæmabreytingu, ásamt
formanni SSA, Smára
Geirssyni. Það verður
að segjast að ákvörðun
Hornfirðinga, á þeim
tíma, kom mörgum
sveitarstjórnarmönnum
á Austurlandi á óvart.
En hvað um það,
Hornafjörður er á sama
stað á landakortinu, það
breyttist ekki, og vega-
lengdir milli staða eru
óbreyttar. Sveitar-
stjórnarmenn sveitarfélagsins
Hornafjarðar lýstu vilja sínum til að
starfa áfram í SSA. SSA starfaði því
áfram óbreytt, þvert yfir kjör-
dæmamörk, með 15 sveitarfélög í
Norðausturkjördæmi og eitt í Suður-
kjördæmi. Nú brá hins vegar svo við
að sveitarfélagið í Suðurkjördæmi
átti ekki lengur sömu þingmenn og
hin sveitarfélögin í SSA sem voru í
Norðausturkjördæmi. Í samstarfi
sveitarfélaga innan landshluta-
samtaka var og er eitt lykilatriða að
vera í góðu og virku sambandi við
sína þingmenn. Þetta var leyst í
fyrstu með því að efla samstarfið við
þingmenn beggja kjördæmanna og
taka upp formleg samskipti við lands-
hlutasamtök Suðurlands og Eyþing á
Norðausturlandi. Svo fór þó að lokum
að Hornfirðingar óskuðu eftir því að
kveðja samstarfið innan SSA og flytja
sig alfarið yfir í samstarfið á Suður-
landi. Fræðslunet Austurlands, stofn-
að 1998, síðar Þekkingarnet Austur-
lands (nú hluti Austurbrúar), var það
samstarfsverkefni innan SSA sem
Hornfirðingar tóku lengst þátt í eftir
að þeir fluttu sig. Þar eins og í fleiri
verkefnum voru þeir öflugir og
traustir og á Hornafirði var t.d.
starfsstöð með tvo starfsmenn. Nú í
ár er sá samstarfsstrengur endanlega
rofinn og þar með er löngu, farsælu
og sögulegu samstarfi á Austurlandi
við Hornafjörð í SSA lokið. Það er því
við hæfi að þakka sveitarstjórnarfólki
á Hornafirði fyrir frábært samstarf í
áratugi og óska þeim áframhaldandi
góðs gengis með nýjum samstarfs-
aðilum. Samstarf sveitarfélaga á
Austurlandi heldur áfram en er fá-
tækara eftir.
Takk fyrir
samstarfið
Hornfirðingar
Eftir Þorvald
Jóhannsson
» Íbúarnir völdu að
flytja sveitarfélagið í
Suðurkjördæmi. Bæjar-
stjórnin staðfesti þann
vilja.
Þorvaldur Jóhannsson
Höfundur er fyrrv. bæjarstjóri og
framkvæmdastjóri SSA.
Á hverju hausti fá
foreldrar skólabarna
tækifæri til að hafa
raunveruleg áhrif á
vinnuumhverfi barna
sinna. Óskað er eftir
fulltrúum foreldra í
hverjum bekk til að
halda utan um og
stuðla að samstafi
heimilis og skóla.
Haldnir eru aðal-
fundir foreldrafélaga og kosið í
stjórnir þeirra. Að sitja í stjórn for-
eldrafélags eða skólaráði skóla
barnanna okkar er gullið tækifæri
til þess að taka þátt i að tryggja
gæði menntunar og vellíðan
barnanna í skólanum.
Vel skipulagt foreldrastarf getur
skipt sköpum fyrir skólann. Skóla-
stjórinn og starfsmenn fá þar
stuðning og foreldrar geta verið
þeim uppspretta nýsköpunar og
framfara. Foreldrafélög sinna
gjarnan ýmsum fé-
lagsstörfum í skól-
anum, en það er ekki
síður hlutverk foreldra
að styðja skólann við
að starfa eftir lögboð-
inni aðal- og skóla-
námskrá. Virk for-
eldrafélög setja sér
skýra verkáætlun og
skipta með sér verkum,
alveg eins og í vel
skipulögðum sjálfboða-
samtökum eða íþrótta-
félögum. Fundir eru
markvissir, ábyrgð er dreift og vel
er farið með tímann. Góð samskipti
foreldrafélags við skólann eru mik-
ilvæg sem og gagnkvæmur skiln-
ingur á hlutverki hvort annars.
Miðað við hvað mikið er í húfi,
menntun barna okkar, þá er synd ef
foreldra eru passívir neytendur
menntunar og setja sig ekki inn í
skólastarfið og taka ekki þátt í því.
Það er líka synd ef skólastjórar
sinna ekki lögboðnu hlutverki sínu
að stuðla að virku foreldrastarfi í
sínum skóla. Heimili og skóli –
landssamtök foreldra eru frjáls fé-
lagasamtök sem hafa þá framtíð-
arsýn að í öllum skólum landsins
verði foreldrar virkir þátttakendur í
skólastarfi. Samtökin hafa á vef sín-
um upplýsingar og aðferðir til að
styðja foreldra í því hlutverki. For-
eldrar eiga að fá að taka virkan þátt
í skólastarfinu í sínum skóla, í for-
eldrahlutverkinu, í bekknum og við
stjórnun skólans. Þannig verðum
við breiðfylking sem stuðlar að
bættri velferð skólabarna.
Virkjum foreldra í skólum
Eftir Ketil B.
Magnússon
Ketill B Magnússon
» Það er synd ef for-
eldra eru passívir
neytendur menntunar
og setja sig ekki inn í
skólastarf barna sinna
og taka ekki þátt í því.
Höfundur er formaður Heimilis og
skóla – landssamtaka foreldra.
Ekki geta landsmenn
kveikt á útvarps- og
sjónvarpstækjum sínum
án þess að heyra fréttir
af því að Jón Gnarr og
skriffélagar Betri
byggðar setji fram
óraunhæfar og fjar-
stæðukenndar kröfur
um að ein þyrla skuli
sinna sjúkrafluginu fyrir
allt landið frá höf-
uðborgarsvæðinu þegar þeir kynna
hugmyndir sínar um blandaða stór-
borg í Vatnsmýri og járnbrautarlestir
milli Keflavíkur og Reykjavíkur. Yf-
irlýsingar borgarstjóra í fjölmiðlum
um að enginn skaði hljótist af flutningi
innanlandsflugsins til Keflavíkur eru
fyrst og fremst notaðar til að reka
hornin í landsbyggðina og afskræma
allar staðreyndir um lífæð allra lands-
manna og sjúkraflugið.
En hvernig ætla skrif-
félagar Betri byggðar
og Jón Gnarr að bregð-
ast við neyðartilfellum
úti á landi án flugvall-
arins í Vatnsmýri þegar
þyrla sem er alltof hæg-
fleyg kemst ekki upp
fyrir veðurhæðirnar og
stystu leið á milli staða
líkt og vel útbúin sjúkra-
flugvél með öflugum
hverfihreyflum, afísing-
ar- og jafnþrýstibúnaði?
Við þessari spurningu
hafa fengist svör sem einkennast af
fyrirlitningu, hroka og útúrsnúningi.
Hafi borgarstjóri og skriffélagar Betri
byggðar skömm fyrir rangfærslurnar
um sjúkraflugið og Reykjavík-
urflugvöll, sem er lífæð allra lands-
manna. Allt tal um að þessi flugvöllur
geti nýst í meira en 30% tilfella sem
varavöllur fyrir Keflavík með aðeins
eina braut er mannskemmandi, fjar-
stæðukennt og úr tengslum við raun-
veruleikann. Þó að Akureyri komist
vel af með eina flugbraut sýna veð-
urfarsmælingar að óhjákvæmilegt er
að hafa minnst þrjár flugbrautir í
Vatnsmýri, sem er á opnu svæði og í
lítilli hæð yfir sjávarmáli. Á leiðinni til
Reykjavíkur er það öryggisatriði fyrir
sjúkraflugvél með veikan mann innan-
borðs að allar flugbrautirnar á þessu
svæði liggi í minnst sex áttir ef vindur
breytist fyrirvaralaust þegar örfáar
mínútur eru eftir af áætluðum flug-
tíma. Að öðrum kosti yrði öryggi
sjúkraflugsins sett í sjálfheldu ef hug-
myndin um lokun Reykjavík-
urflugvallar í áföngum verður að veru-
leika. Að sjálfsögðu snertir þetta líka
farþegaflugið. Fyrrverandi og núver-
andi flugmenn hafa alltaf ítrekað að
ákvörðun um endalok innanlands-
flugsins liggi fyrir verði N-S-brautinni
lokað árið 2016 eins og borgarstjórn-
armeirihlutinn ætlast til. Með flutningi
innanlandsflugsins úr Vatnsmýri til
Keflavíkur yrði rekstrargrundvöllur
flugfélaganna endanlega eyðilagður ís-
lenskum almenningi til mikillar hrell-
ingar. Hugmyndir um að nýr flug-
völlur verði byggður á Álftanesi eða
Bessastaðanesi vekja spurningar um
hvort þá verði óhjákvæmilegt að ráð-
ast í gerð neðansjávarganga til að
tryggja örugga vegtengingu flugvall-
arins við öll sjúkrahús höfuðborg-
arinnar. Í krafti skipulagsvalds rétt-
lætir borgarstjórnin, að undirlagi
Dags B. Eggertssonar, tilefnislausa
árás á flugsamgöngurnar og Reykja-
víkurflugvöll, sem er ekki einkamál
höfuðborgarbúa. Önnur hugmynd um
að loka NA-SV-brautinni snýst um að
núverandi borgarstjórn geti að eigin
geðþótta brugðið fæti fyrir sjúkra-
flugið þegar veikur maður úti á landi
er í lífshættu og þarf hið snarasta að
komast undir læknishendur í Reykja-
vík. Enn bullar borgarstjórinn sem
nýtur þess að afskræma allar stað-
reyndir tengdar sjúkrafluginu og flug-
vellinum í Vatnsmýri. Siðblind umfjöll-
un Jóns Gnarrs um lífæð allra
landsmanna og sjúkraflugið, sem er til
háborinnar skammar, snýst frekar um
að sex eða fleiri mannslíf skipti enn
minna máli en blönduð stórborg og ein
járnbrautarstöð í Vatnsmýri. Borg-
arstjóri hefur sýnt öllum lands-
mönnum sitt rétta andlit þegar hann
fullyrðir að það sé of mikil einföldun að
tala um að Reykjavíkurflugvöllur og
sjúkraflugið hafi í fleiri áratugi bjarg-
að mörgum mannslífum. Þetta skeyt-
ingarleysi Jóns Gnarrs er hnefahögg í
andlit íbúa höfuðborgarsvæðisins og
landsbyggðarinnar. Tímabært er að
flutt verði þingsályktunartillaga um að
allt skipulagsvald borgarinnar verði
fært til íslenska ríkisins þó að borg-
arstjórnin bregðist hin versta við og
ítreki andstöðu sína. Færsla innan-
landsflugsins til Keflavíkur hefur þau
áhrif að þessi þjónusta verður aldrei
aðgengileg fyrir alla landsmenn í 50
km fjarlægð frá höfuðborginni. Ná-
lægð flugvallarins við sjúkrahúsin
skiptir öllu máli.
Eftir Guðmund Karl
Jónsson
» Þetta skeytingar-
leysi Jóns Gnarrs er
hnefahögg í andlit íbúa
höfuðborgarsvæðisins
og landsbyggðarinnar.
Guðmundur Karl
Jónsson
Höfundur er farandverkamaður.
Enn bullar borgarstjórinn