Morgunblaðið - 08.01.2014, Qupperneq 17

Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Upplýsingar sem fara á milli fólks
á samskiptaforritinu Snapchat eru
ekki óhultar fyrir tölvuþrjótum
frekar en annað sem fram fer á
milli fólks á netinu að mati Sig-
urðar Mássonar, sérfræðings í upp-
lýsingaöryggi hjá Advania.
Tölvuþrjótar komust í síðustu
viku yfir notendanöfn og síma-
númer á samskiptaforritinu Snapc-
hat sem tengjast 4,6 milljónum
Bandaríkjamanna og náði lekinn
ekki til íslenskra notenda. Til-
gangur þrjótanna var eingöngu að
vekja athygli á veikleika í kerfinu
og beina sjónum stjórnenda Snapc-
hat að honum en ekki að misnota
upplýsingarnar.
„Þeir náðu upplýsingum sem má
misnota og hafa gefið það út að
þeir muni láta einhverja aðila hafa
þær í réttu samhengi. Mögulega til
rannsóknaraðila,“ segir Sigurður.
Á Snapchat geta notendur sent
upplýsingar til vina sinna sem
einnig eru tengdir forritinu. Upp-
lýsingarnar birtast svo að hámarki
í tíu sekúndur en því næst eiga
gögnin að eyðast. Í ljós hefur kom-
ið að móttakendur gagnanna geta
afritað þau hafi þeir vilja til.
Spurður hvort hægt sé að nálg-
ast gögn sem þegar hafi farið á
milli notenda ef tölvuþrjótur hefur
næga þekkingu til segir Sigurður
erfitt að fullyrða það. Hann er
hins vegar ekki tilbúinn til að úti-
loka það. „Menn þurfa að vera
meðvitaðir um að þær upplýsingar
sem þú setur á netið geta lekið
með einum eða öðrum hætti. Allar
upplýsingar sem fara á milli fólks í
gegnum Snapchat lifa á miðlara í
einhvern tíma. Þú getur t.a.m.
sent upplýsingar á stóran hóp
fólks. Þó að slóðin með upplýsing-
unum sem send var á þig sé drepin
eftir að þú ert búinn að skoða
hana lifir hún áfram á miðlaranum
þar til allir eru búnir að skoða
hana. Væntanlega einnig í ein-
hvern tíma á eftir. Á meðan geta
tölvuþrjótar nálgast upplýsing-
arnar og birt á opinberum vett-
vangi.“
Snapchat Upplýsingar
geta birst á opinberum
vettvangi ef tölvu-
þrjótar ná gögnunum.
Snapchat ekki
óhult fyrir þrjótum
Snapchat
» Tölvuþrjótar geta haft
uppi á upplýsingum sem
fara á milli fólks á sam-
skiptaforritinu Snapchat.
» Sérfræðingur hjá Adv-
ania telur að fólk
verði að vera með-
vitað um hvers kon-
ar netsamskipti geta
lekið.
» Notendanöfn og
símanúmer 4,6
milljóna
Bandaríkja-
manna komust
í hendur tölvuþrjóta.
 Gögnin geymd um tíma á miðlara
FRÉTTIR 17Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 2014
Álfheimum 74, 104 Rvk, sími 568 5170
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Félagshæfni unglinga hefur ekki versnað á árunum
2001-2012. Margir hafa talið að svo væri í ljósi auk-
innar notkunar samfélagsmiðla eins og Facebook.
Þetta kemur fram í meist-
araritgerð Guðrúnar Ástu Berg-
steinsdóttur í félagsráðgjöf við Há-
skóla Íslands. Markmið
ritgerðarinnar var m.a. að skoða
tengsl félagshæfni og Facebook-
notkunar. Ritgerðin byggist á gagna-
söfnum um grunnskólanema og Fa-
cebook-notkun þeirra frá árinu 2001
til 2012. Leiðbeinandi var Hervör
Alma Árnadóttir lektor í fé-
lagsráðgjöf.
Hins vegar eru þeir unglingar sem
nota Facebook mikið almennt óánægðari með lífið en
þeir sem nota Facebook eðlilega. Tekið skal fram að sá
hópur var ekki stór.
Mikil notkun Facebook tengist minni félagshæfni.
Þar af leiðandi virðast þeir sem nota Facebook mikið
vera almennt með minni félagshæfni en þeir sem nota
Facebook hóflega.
Þá er ekki vitað hvort Facebook-notkunin sjálf veld-
ur minni félagshæfni eða hvort þeir sem eru síður fé-
lagshæfir velja frekar að nota Facebook mikið.
„Í þessu samhengi er hægt að vísa í eggið og hæn-
una. Ég get ekki fullyrt um orsök og afleiðingu,“ segir
Guðrún Ásta Bergsteinsdóttir.
Miðað var við að eðlileg Facebook-notkun væri um
tvær klukkustundir á dag. Frá tæplega þremur
klukkutímum og lengur flokkast sem óeðlileg notkun.
Niðurstöður komu ekki á óvart
„Niðurstöðurnar komu mér ekki á óvart. Margir í
kringum mig höfðu spáð að félagshæfni ungmenna
hefði versnað undanfarið. Ég hélt að svo væri ekki,
taldi að þetta væri svipað,“ segir Guðrún Ásta. Hún
bendir á að aukin notkun tölvumiðlaðra samskipta geti
verið einn áhrifaþáttur á þróun félagshæfni en frá 2001
til 2012 hafa orðið aðrar og miklar samfélagslegar
breytingar. Aukin notkun Facebook er því aðeins einn
áhrifaþáttur. Það má hinsvegar velta fyrir sér hvers
vegna félagshæfni hafi ekki aukist með árunum t.d. í
ljósi aukinnar áherslu á lífsleiknikennslu í grunn-
skólum.
Styrkleikar ritgerðarinnar felast í því að úrtakið er
stórt, þar af leiðandi er hægt að heimfæra niðurstöð-
una á íslenska unglinga. Veikleikarnir felast hins vegar
í því að gagnasöfnin sem stuðst var við voru ekki hönn-
uð með þessa rannsókn í huga. „Niðurstöðurnar eru
því ákveðin vísbending og ljóst að rannsaka þarf efnið
betur,“ segir hún.
Óánægðir unglingar
nota Facebook mikið
 Félagshæfni unglinga ekki versnað á tíu árum, samkvæmt
MA-ritgerð á tengslum Facebook notkunar og félagshæfni
Morgunblaðið/Golli
Guðrún Ásta „Margir í kringum mig höfðu spáð að fé-
lagshæfni ungmenna hefði versnað undanfarið. Ég hélt
að svo væri ekki, taldi að þetta væri svipað.“
Guðrún Ásta
Bergsteinsdóttir
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
„Rafbókaútgáfan 2013 var ekki jafn-
fjölbreytt og árið áður. Hún fór
seinna af stað fyrir jólin hjá flestum
útgefendum. Eins virtist sem útgef-
endur hefðu ekki verið jafn áhuga-
samir um að gefa út á rafbók. En
jólasalan var svipuð í ár og 2012,“
segir Sigrún Margrét Guðmunds-
dóttir, vefstjóri eBóka.is sem er staf-
ræn bókaverslun með rafbækur og
hljóðbækur.
Hins vegar bendir hún á að þar
sem fyrirtækið hafi verið stofnað ár-
ið 2012 og starfaði þá eingöngu í þrjá
mánuði, þá hafi salan á nýliðnu ári
verið talsvert meiri.
Mest seldu rafbækurnar á eBók-
um fyrir jólin voru Lygi eftir Yrsu
Sigurðardóttur og Skuggasund eftir
Arnald Indriðason. Þá var erlenda
bókin Fimmtíu gráir skuggar og aðr-
ar í seríu EL James einnig geysi-
vinsælar árið 2013.
„Rafbókasalan helst mjög oft í
hendur við metsölulista pappírs-
bóka, að því gefnu að bækurnar hafi
yfirleitt verið gefnar út fyrir raf-
bók,“ segir Sigrún Margrét.
Þetta kemur heim og saman við
fjölda seldra eintaka á glæpasögum
Yrsu og Arnaldar. Skuggasund er
meðal mest seldu bóka Arnaldar og
seldist vel á þriðja tug þúsunda ein-
taka sem er nokkru betra en Reykja-
víkurnætur sem kom út frá Arnaldi í
fyrra. Þá seldist Lygi í ríflega átján
þúsund eintökum.
Hvorki fékkst uppgefinn fjöldi
seldra rafbóka hjá eBókum né For-
laginu.
Rafbækur eru samt sem áður að
sækja í sig veðrið á íslenskum bóka-
markaði. Aukin sala á rafbókum frá
Forlaginu var tæp 40% milli ára. Þá
hefur notendum eBóka fjölgað tals-
vert á síðasta ári og stærstur hluti
rafbókalesenda virðist notast við
eBóka appið, sem er eina séríslenska
rafbókaappið. Mikil aukning í sölu á
hvers kyns tækjum sem lesa má raf-
bækur af hefur líkast til sitt að segja.
Úrval rafbóka
meira í fyrra
 Metsölulisti pappírs- og rafbóka álíka
Morgunblaðið/Ómar
Bækur Af Skuggasundi seldist vel á
þriðja tug þúsunda eintaka í pappír.