Morgunblaðið - 08.01.2014, Side 25

UMRÆÐAN 25
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 2014
Fyrir lítil samfélög
úti á landsbyggðinni
er mjög mikilvægt að
þau fái notið þeirra
auðlinda sem eru inn-
an seilingar hjá þeim.
Lífsbaráttan er hörð
hjá strandbyggðunum
og hverju og einu
sveitarfélagi veitir
ekki af að halda vel
utan um sitt. Ég
nefni hér sem dæmi Bíldudal sem
er lítið en dugmikið bæjarfélag
sem komist hefur í sögubækurnar
fyrir að vera fyrirmyndarsam-
félag. Bílddælingar eru listrænt,
hugmyndaríkt sómafólk. Bíldudal-
ur er eitt fegursta bæjarstæði
landsins og stendur við Arn-
arfjörð.
Hér áður fyrr höfðu heimamenn
einir rétt til veiða á rækju úr Arn-
arfirðinum eins og hlýtur að telj-
ast besti kosturinn það sem eng-
inn annar bær liggur að firðinum.
Nú hinsvegar eru breyttar reglur
og stór hluti rækjukvótans er
nýttur af bát sem gerir út frá
Þingeyri og landar afla sínum þar.
Ekki er við útgerðarmanninn að
sakast heldur hefur kerfið brugð-
ist. Úthlutun kvótans á eingöngu
að vera bundin við heimamenn
eins og áður var.
Ég tel að þarna sé vitlaust gef-
ið, eins og reyndar víðar í okkar
annars ágæta fiskveiðikerfi. Á
meðan aflinn dreifist svona er
enginn grundvöllur til vinnslu
rækju á Bíldudal og ekki heldur á
Þingeyri. Frá Bíldudal hafa verið
stundaðar rækjuveiðar frá 1938
verksmiðja er til staðar og dug-
mikið fólk til að taka að sér
vinnslu. Á veiðar á rækju frá
Bíldudal ætti því að vera komin
hefð. Lítið mál væri fyrir stjórn-
völd að bæta úr þessu
með að úthluta bátn-
um frá Þingeyri
þorskkvóta í staðinn
fyrir rækjuna og selja
heimamönnum á
Bíldudal rækjukvót-
ann á sanngjörnu
verði. Annað eins hef-
ur nú verið gert.
Annað sem nefna
má er að miklir dugn-
aðarmenn hafa stofn-
að fyrirtæki á Bíldu-
dal, Arnarlax, og eru miklar vonir
bundnar við það. Allt er til staðar:
áratuga reynsla, fjármagn og
samningar til framtíðar. Ég tel að
það ætti að veita þessu fyrirtæki
einkarétt á nýtingu fjarðarins til
fiskeldis. Nú hefur Fjarðarlax
leyfi en hefur enga starfsemi á
Bíldudal. Það er ekki í samræmi
við gefin fyrirheit og furðulegt að
þetta aðkomufyrirtæki skyldi
reyna að bregða fæti fyrir Arn-
arlax sem er í eigu heimamanna.
Og það nýjasta er að Þingeyringar
eru búnir að sækja um leyfi til
fiskeldis í Arnarfirði, þeim dugar
ekki Dýrafjörðurinn sem Þingeyri
liggur við.
Þetta getur ekki gengið svona,
að um leið og bæjarfélag reynir að
rísa upp sé troðinn niður af því
skórinn. Svona dæmi má finna
víða um land, þessi litlu samfélög
sem skipta landið svo miklu vant-
ar öfluga talsmenn og þurfa á
skilningi ráðamanna að halda.
Strandbyggð-
irnar berjast fyrir
lífsbjörginni
Eftir Ómar
Sigurðsson
Ómar Sigurðsson
»Hefð ætti að vera
komin á rækjuveiðar
frá Bíldudal, en þær
hafa verið stundaðar
þaðan síðan 1938.
Höfundur er skipstjóri.
Forseti Alþjóðahafrannsókna-
ráðsins varaði við auknu fiskeldi í
opnum sjókvíum á ársfundi ráðs-
ins í Reykjavík á nýliðnu hausti.
Ríkisend-
urskoðun í Nor-
egi tekur í sama
streng og segir
stjórnun og eft-
irlit með fiskeldi
þar í landi ekki
ráða við þann
vanda sem við er
að etja. Vís-
indamenn við
mörg hundruð
háskóla og virtar rannsóknastofn-
anir um allan heim eru að rann-
saka og leita lausna á neikvæðum
afleiðingum laxeldis í sjó. Mánu-
daginn 6. janúar skýrðu fjölmiðlar
frá lögreglurannsókn hjá laxeld-
isfyrirtækinu Norway Royal Sal-
mon vegna umhverfisslyss þar
sem 68.000 laxar sluppu úr sjókví-
um. Forsvarsmenn hjá öðru stóru,
norsku eldisfyrirtæki, Grieg Sea-
food, voru dæmdir fyrir efnahags-
glæp og forsvarsmaður þess
ákærður fyrir að bera ljúgvitni til
að leyna laxalúsafaraldri. ESB
hefur hafið rannsókn á stjórnsýslu
írskra stjórnvalda í kringum fisk-
eldisáform og fyrir að halda
leyndum upplýsingum um laxa-
lúsafaraldur. Frá meðalstóru lax-
eldisfyrirtæki í Noregi geta borist
um þrjátíu milljónir lúsa á hverj-
um sólarhring út í umhverfið og
lagst á villta laxfiska með hræði-
legum afleiðingum. Eitt virtasta
vottunarmerki á matvælum í heimi
„Slow Food“ afturkallaði nýlega
vottorð fyrir laxeldi í sjó og lýsti
því yfir að afurðirnar stæðust ekki
sjálfbærniskröfur merkisins. Loks
má geta þess að til að verja orð-
spor sjávarafurða sinna hafa yf-
irvöld í Alaska bannað allt laxeldi
í sjó í lögsögu ríkisins.
ORRI VIGFÚSSON,
formaður NASF, verndarsjóðs
villtra laxastofna.
Fiskeldi í opnum
sjókvíum er hættulegt
Frá Orra Vigfússyni
Orri Vigfússon
Mikil og áhugaverð
aukning hefur orðið á
ferðamannastraumi til
Íslands síðastliðin ár og
er hvað áhugaverðast
að fylgjast með þeirri
aukningu sem hefur átt
sér stað yfir vetrarmán-
uðina. Samkvæmt sam-
antekt Ferðamálastofu
(Ferðaþjónusta á Ís-
landi í tölum, apríl
2013) var aukningin
23,5% árið 2012 en gert er ráð fyr-
ir enn frekari aukningu í ár. Við
sáum umfjöllun í blöðunum um líf í
miðbæ Reykjavíkur á jóladag þar
sem flestir voru víst ferðamenn en
hver man ekki eftir því að það hafi
ekki þurft meira til en Evróvisjón
til þess að tæma allar götur og
torg í borginni? Ætli Reykjavík sé
ekki að fara í gegnum ákveðið
þroskastig heimsborga og þess
vegna finnum við fyrir aukinni eft-
irspurn í þjónustu og veitingastaði
sem ferðamenn sækjast í alla daga
ársins.
Þessi tekjuaukning er okkur öll-
um kærkomin og má án efa þakka
faglegu framtaki margra þeirra
herferða sem hafnar hafa verið.
Þar má til dæmis nefna verkefni
Íslandsstofu, Ísland allt árið eða
Inspired by Iceland. Í það minnsta
heyri ég marga erlenda ferðamenn
tala um þetta verkefni og þá um-
fjöllun sem það hefur fengið í
þeirra heimalandi.
Það sem er umhugsunarvert er
sú staðreynd að sú mikla vinna
sem hefur farið í að hvetja ferða-
menn til þess að heimsækja landið
allan ársins hring hefur ekki ennþá
skilað sér til allra þjónustuaðila
innanlands. Það er sjálfsagt að
þegar miklar og hraðar breytingar
eiga sér stað fylgi ekki öll þjónusta
og markaðstengd atriði í kjölfarið
fyrr en nokkru síðar. Slíkt ein-
skorðast ekki við ferðaþjónustuna
heldur svo margt annað.
Þegar tölur
Ferðamálastofu eru
betur skoðaðar kem-
ur í ljós að lang-
flestir ferðamenn
heimsækja höf-
uðborgina, eða um
95% allra ferða-
manna, bæði að
vetri til og sumri. Sá
staður sem hlýtur
annað sæti er hinn
svokallaði Gullni
hringur eða Þing-
vellir, Geysir, Gull-
foss en ríflega 70%
allra ferðamanna heimsækja þessa
staði yfir sumarmánuðina og rúm-
lega 60% yfir veturinn. Þessar töl-
ur koma svo sem ekki á óvart mið-
að við það að íslensk náttúra,
menning og saga skora langhæst
þegar spurt er út í áhrifaþætti
þess að ferðamenn komi til Ís-
lands.
Hvaða þjónustu erum við að
bjóða uppá á öðrum fjölsóttasta
ferðamannastað á landinu? Það
hefur mikið verið rætt um að auka
salernis- og bílastæðaaðstöðu.
Þjónusta vöru og veitinga er orðin
til fyrirmyndar við Geysi og margt
gott starf verið unnið þar. Það eina
sem hefur kannski gleymst að
skoða er hvernig ferðamönnum
gengur að komast til og frá þess-
um stöðum að vetri til. Samkvæmt
upplýsingum Vegagerðarinnar er
Gullni hringurinn ruddur alla daga
vikunnar nema þriðjudaga og laug-
ardaga. Hvað tekur þá við? Und-
irrituð keyrir nær daglega milli
Reykjavíkur og Nesjavalla og tals-
vert hefur verið um að ferðamenn
hafi lent í vandræðum á bílum sín-
um þennan vetur á Mosfellsheiði
og Þingvallavegi. Sjálf er ég á vel
búnum bíl og ávallt með reipi,
startkapla og skóflu í bílnum til
þess að grípa til þegar þess er þörf
sem hefur orðið ansi oft síðastliðna
tvo mánuði. Veturinn hefur verið
snjóþyngri í ár en það breytir því
ekki að við vorum viðbúin því að
fleiri ferðamenn færu um þessa
vegi heldur en í fyrra og árið þar á
undan. Það er jafnvel að finna
frétt á heimasíðu Vegagerðarinnar
um það að 7% aukning hafi mælst í
umferð um hringveg milli nóv-
embermánaða 2012 og 2013.
Það er auðvitað skiljanlegt að
Vegagerðin, sveitarfélögin og ríkið
þurfi að setja sér markmið og út-
búa áætlun fyrir mokstur vega á
veturna en spurningin er hvort
ekki sé kominn tími til að endur-
skoða þessa áætlun. Við vitum það
vel að snjókoma og ísing gera sér
ekki dagamun og þess vegna er
spurning hvort annarsvegar sé
þörf á að hreinlega loka Gullna
hringnum á þriðjudögum og laug-
ardögum eða hvort við viljum
halda honum opnum alla daga yfir
vetrarmánuðina? Það hljóta að
koma nokkrir fimmtudagar og
mánudagar sem ekki er þörf á
mokstri og því spurning hvort nýta
megi það framlag sem áætlað var
á þá daga fyrir þá þriðjudaga og
laugardaga sem þörf er á að ryðja
veginn.
Ég hvet þá sem að þessari
ákvörðun koma til þess að endur-
skoða þjónustuna við ferðamenn
okkar því með því að sinna mokstri
á fjölfarnasta ferðamannavegi
landsins þegar þörf krefur erum
við ekki aðeins að auka þjónustu
og standa við loforð um Ísland allt
árið heldur mun það einnig draga
úr slysahættu og þeim kostnaði
sem fylgir því að björgunarsveitir
og lögregla þurfi að koma ferða-
mönnum til aðstoðar á þriðjudög-
um og laugardögum.
Ísland allt árið nema
þriðjudaga og laugardaga
Eftir Sigurlaugu
Sverrisdóttur » Það er sjálfsagt að
þegar miklar og
hraðar breytingar eiga
sér stað fylgi ekki öll
þjónusta og markaðs-
tengd atriði í kjölfarið
Sigurlaug
Sverrisdóttir
Höfundur er eigandi og fram-
kvæmdastjóri ION Hotel ehf.
Bréf til blaðsins
VIÐ ERUM
SÉRFRÆÐINGAR
Í GASI
Þú getur verið afslappaður og öruggur
við grillið með AGA gas. Öruggur um
að þú ert að nota gæðavöru og að
þú fáir góða þjónustu þegar þú þarft
áfyllingu á gashylkið, hvort sem þú
nýtir þér heimsendingarþjónustu á
höfuðborgarsvæðinu eða þegar þú
heimsækir söluaðila AGA.
Farðu á www.gas.is og finndu
nálægan sölustað eða sæktu
öryggisleiðbeiningar og fáðu
upplýsingar um AGA gas.
www.GAS.is
Bridsdeild Breiðfirðinga
Sunnudaginn 4/1 var fyrsta spila-
kvöld hjá okkur á nýju ári. Spilaður
var eins kvölds tvímenningur. 20 pör
mættu til leiks. Hæsta skor kvölds-
ins í N/S.
Haraldur Sverriss. - Þorl. Þórarinss. 250
Karl Karlss. - Sigurður R. Steingrímss. 241
Austur/Vestur
Guðm. Sigursteinss. - Unnar Guðmss. 271
Ólöf Ingvarsd. - Sigrún Andrews 258
Næsta sunnudagskvöld verður
spilaður eins kvölds tvímenningur.
En sunnudaginn 19/1 hefst fjögurra
kvölda tvímenningskeppni.
Spilað er í Breiðfirðingabúð,
Faxafeni 14, á sunnudögum kl. 19.
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| norir@mbl.is