Morgunblaðið - 14.06.2014, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JÚNÍ 2014
BAKSVIÐ
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Er oft óveður á Íslandi? Hvers
vegna verður veður vont? Hvernig
er óveður skilgreint? Þessum
spurningum og ýmsum fleirum
svaraði Guðrún Nína Petersen, veð-
urfræðingur á Veðurstofu Íslands, í
erindi sem hún hélt á sumarþingi
Veðurfræðifélagsins í gær undir
yfirskriftinni Óvenjuleg óveður.
Erindið byggði hún á tölfræði-
legri greiningu sinni á veðurhæð á
Íslandi sem hún hefur unnið að
undanfarin ár. Hún skoðaði dreif-
ingu svokallaðrar öfgaveðurhæðar,
þar sem veðurhæð er óvenju mikil,
en það getur valdið aðstæðum sem
geta leitt til skemmda á mann-
virkjum og jafnvel valdið slysum.
„Það er óhætt að fullyrða að Ís-
land sé vindasamt land. Vindafarinu
hér er í stórum dráttum stýrt af
veðrakerfum sem koma upp að
landinu og fara jafnvel yfir það.
Landslagið og fjarlægð frá sjó og
fjöllum hefur mikið að segja. Ég hef
skoðað mælingar frá sjálfvirkum
veðurstöðvum og út frá því búið til
líkön fyrir öfgafulla veðurhæð.“
Mestar öfgar við Jökulheima
Hún segir að vindhraði aukist
með hæð yfir sjávarmáli, vindur sé
meiri á hálendi en á láglendi og
sömuleiðis meiri við strendur en inn
til lands. Guðrún Nína segir
Strandirnar þann stað á landinu
þar sem einna mesti vindhraðinn
hafi mælst, en sá staður sem sýni
helstu öfgarnar í meðalvindhraða
séu Jökulheimar við jaðar Vatna-
jökuls. „Þar er mjög bert, en stað-
urinn er nálægt Vatnajökli þar sem
enn minna skjól er. Vindurinn kem-
ur af fjöllum og streymir óhindrað
um.“
„Það veður sem við eigum sjald-
an von á, en þurfum engu að síður
að vera undirbúin fyrir,“ svarar
hún, spurð um hvað veðurhæð þurfi
að hafa til að bera til að teljast til
öfga. „Það er staðbundið og mjög
menningartengt í hvaða tilvikum er
talað um öfgar. Á þeim stöðum, þar
sem fólk er vant miklum vindi, þarf
hann að vera talsvert mikill til þess
að hann sé talinn óveður. T.d. finnst
Íslendingum oft ekki mikið koma til
óveðurs í Evrópu og kalla það
gjarnan smá-rok.“
Öflun og greining gagnanna gerir
Guðrúnu Nínu kleift að leggja mat
á þekkt illviðri sem hafa dunið yfir
á þeim tíma sem gögnin ná yfir og
hversu mikið frávik þau séu í raun
og veru. „Það kemur í ljós að sú
veðurhæð sem mælist í þessum
þekktum illviðrum er í rauninni
ekkert svo óvenjuleg. Almennt er
mikill vindur á Íslandi og það gerist
ekki oft að veðurhæðin verði sjald-
gæf.“
Árstími skiptir máli
Fyrir hvað verða þá þessi illviðri
þekkt? „Það er oft vegna skemmda
og getur líka verið vegna þess
hversu lengi veðrið stendur yfir.
Svo skiptir líka miklu máli í þessu
sambandi hvenær ársins veðrið er;
við erum betur undirbúin fyrir ill-
viðri í desember en í september.
Þannig að þetta er samfélagstengt
og margt sem spilar inn í þegar
fólk metur hversu vont veður sé.“
Fyrir áhugasama má geta þess
að Veðurfræðifélagið heldur þing
þrisvar á ári: þorra-, sumar- og
haustþing. Þau eru ekki bara
fyrir veðurfræðinga, heldur op-
in öllum sem áhuga hafa á
veðurfari.
Óveður er menningarbundið
 Veðurfræðingur skoðaði þekkt illviðri  Öfgaveðurhæð er ekki algeng á Íslandi  Illviðri verða
fremur þekkt vegna tjóns sem þau valda en vegna vindhæðar  Margt spilar inn í við mat á veðri
Morgunblaðið/RAX
Óveður Afar misjafnt er hvort veður er skilgreint sem óveður. Veður getur sér gjarnan „frægðarorð“ vegna þeirra
skemmda sem af því hljótast, síður vegna vindhæðar. Óhætt er þó að fullyrða að Ísland sé vindasamt land.
Tilgangur rannsóknarinnar er
að öðlast meiri þekkingu á
vindafari á Íslandi og að sögn
Guðrúnar Nínu hefur íslenskt
veðurfar ekki verið rannsakað
áður á þennan hátt. „Við höfum
töluvert góða þekkingu á
meðalvindinum, en okkur hefur
vantað tölulegar upplýsingar
um illviðri,“ segir hún.
Rannsóknin er hluti af verk-
efninu Ísvindar, sem er systur-
verkefni norræns verkefnis sem
heitir Icewind. Þar er sjónum
beint að vindorku á köldum
svæðum og þátttakendur í því
eru stofnanir og fyrirtæki á öll-
um Norðurlöndunum. Íslensku
þátttakendurnir eru Veðurstofa
Íslands, Háskóli Íslands, Lands-
virkjun og Landsnet.
Meðal þess sem felst í verk-
efninu er að kortleggja vindauð-
lindina á Íslandi og nærliggjandi
hafsvæðum og búa til n.k. vind-
atlas fyrir Ísland. Þannig verður
hægt að kanna út frá vindafari
hvaða svæði henti til vindorku-
framleiðslu. Þá er unnið að ís-
ingarspám, sem í fram-
tíðinni verða hluti af
orkuspám, en ísing af
völdum skýja, hríms og
sjávarlöðurs getur
dregið mjög úr orku-
framleiðslu vind-
myllna.
Skoða vind-
auðlindir
SAMNORRÆNT VERKEFNI
Guðrún
Nína Petersen
„Við gengum í hverja einustu götu í
sókninni og létum einnig lista liggja
frammi í fyrirtækjum,“ segir Jóna
Ósk Pétursdóttir, einn aðstandenda
undirskriftasöfnunar sem fram hef-
ur farið undanfarna daga í Selja-
prestakalli þar sem farið er fram á
prestskosningar. Til þess þurfti
1.500-1.600 undirskriftir, en alls
söfnuðust 2.100. Þeim var skilað á
Biskupsstofu í gærmorgun.
Forsaga málsins er að 14 sóttu um
embætti sóknarprests í prestakall-
inu og mælti valnefnd með því að
Ólafur Jóhann Borgþórsson, sem
starfað hefur sem prestur við kirkj-
una frá árinu 2007, fengi embættið.
Biskup taldi sig ekki geta fallist á þá
tilllögu því með því væri verið að
brjóta jafnréttislög. Embættið var
því auglýst að nýju og umsóknar-
frestur rennur út 1. júlí. Fljótlega
eftir það ætti að liggja fyrir hvenær
verður kosið og á milli hverra.
Morgunblaðið/Þórður
Afhending Jóna Ósk Pétursdóttir og Daði Stefán Guðmundsson færðu Ragnhildi Bragadóttur, skjalaverði á Biskups-
stofu, undirskriftirnar. Safna þurfti undirskriftum þriðjungs kosningabærra sóknarbarna og tókst það og gott betur.
Vilja prestskosningar
 Sóknarbörn í Seljaprestakalli söfnuðu 2.100 undirskriftum
Kaupum alla bíla
Hærra uppítökuverð
Við staðgreiðum bílinn þinn og þú getur þar með
fengið staðgreiðsluafslátt af nýja bílunum.
Sendu okkur upplýsingar í gegnumwww.seldur.is
og við sendum þér staðgreiðslutilboð
þér að kostnaðarlausu.
Leit að konu í Fljótshlíð sem hefur
staðið yfir frá því á þriðjudagskvöld
heldur áfram af fullum krafti um
helgina. Nokkuð fjölgaði í leitar-
flokkum í gærkvöldi eftir að fólk
losnaði úr vinnu en nú er það að-
allega björgunarsveitarfólk sem
tekur þátt í leitinni. Í dag bætast
við björgunarsveitarmenn úr
Skagafirði sem hafa þjálfað sig í
notkun hesta við leit og björgun.
„Það eru ansi margar vinnu-
stundir að baki hjá sjálfboðaliðum.
Fólk er alveg ótrúlega duglegt og
við erum þakklátir fyrir þessa fórn-
fýsi,“ segir Sveinn K. Rúnarsson,
yfirlögregluþjónn á Hvolsvelli sem
hefur stýrt leitinni.
Leitarsvæðið er áfram að mestu
hið sama og verið hefur undanfarna
daga, í námunda við Bleiksárgljúfur
og á vatnasvæði Markarfljóts.
Björgunarsveitarmennirnir á
hestunum munu þó geta þrætt nýja
slóða.
Enn hafa engar frekari vísbend-
ingar borist síðan föt kvennanna
fundust á bakkanum við hyl í
Bleiksá og í kjölfarið að lík Pino
Beccerra, 42 ára konu frá Kanarí-
eyjum, fannst. Hún flutti nýverið til
Íslands.
Leitað er íslenskrar konu sem
dvaldi með Beccera í sumarbústað í
Fljótshlíð, en talið er að þær hafi
farið í göngutúr og líklega baðað sig
í ánni. Síðast spurðist til þeirra á
laugardag. una@mbl.is
Hestar bætast við
leitina í Fljótshlíð