Morgunblaðið - 14.06.2014, Side 16

FRÉTTASKÝRING
Árni Grétar Finnsson
agf@mbl.is
„Þetta eru ákveðin mannréttindi.
Þú, sem sakaður maður, átt rétt á
verjanda og átt rétt á því að geta tal-
að við verjanda þinn í einrúmi. Þessi
réttindi eru einskis nýt ef eftirliti
með símhlerunum er ábótavant,“
segir Helga Melkorka Óttarsdóttir
hæstaréttarlögmaður. Helga Mel-
korka var verjandi Sigríðar Elínar
Sigfúsdóttur í svonefndu Ímon-máli.
Við rannsókn málsins fékk embætti
sérstaks saksóknara heimild til þess
að hlusta á og taka upp símtöl
ákærðu í byrjun ársins 2011. Í mál-
inu kom fram að þegar ákærðu og
verjendur fengu aðgang að upp-
tökum vegna símhlustana var þar að
finna upptökur símtala sakborninga
við verjendur sína. Í lögum um með-
ferð sakamála kemur fram að rann-
sakendum ber að stöðva upptöku
þegar ljóst er að um er að ræða sam-
tal á milli ákærðu og verjenda
þeirra, en þeir verða jafnframt að
eyða upptökum símtalanna þegar í
stað. Hvorugt var gert í málinu.
Ekki einsdæmi á Íslandi
Brot gegn meginreglunni um
samskipti sakbornings og verjanda
hafa áður komið til kasta dómstóla
hér á landi. Í dómi Hæstaréttar frá
árinu 2012 lagði ákæruvaldið fram
mynddisk frá lögreglu með upptöku
af trúnaðarsamtali manns og verj-
anda hans. Lögreglan hafði ekki
slökkt á upptökunni þegar hún yfir-
gaf herbergið þar sem yfirheyrsla
fór fram. Í dóminum segir rétturinn
að framlagning mynddisksins, sem
héraðsdómarar vísuðu athuga-
semdalaust til, hafi verið vítaverð.
Þá eru lagareglur um umrædd
réttindi sakbornings og verjanda
ekki bundnar við íslenskan rétt,
heldur hafa þær stoð í alþjóðlegum
mannréttindasáttmálum, til dæmis í
Mannréttindasáttmála Evrópu.
Einskisnýt réttindi ef
eftirlit er ekkert
Morgunblaðið/Ómar
Réttarhöld Lárentsínus Kristjánsson, verjandi Steinþórs Gunnarssonar,
skoðar dóminn í Ímon-málinu, en Sigríður Elín var sýknuð í málinu.
16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JÚNÍ 2014
Ungar athafnakonur er nefnd sem
nýverið var stofnuð fyrir ungar kon-
ur sem hafa áhuga og metnað fyrir
atvinnulífinu og
starfsframa sín-
um. Nefndin
starfar undir
FKA, Félagi
kvenna í atvinnu-
lífinu. Stofnun
nefndarinnar var
samþykkt og
kynnt á aðalfundi
FKA í maí, en
starfsemin hefst
ekki fyrr en í haust. Lilja Gylfadótt-
ir, forsprakki nefndarinnar, segir
þörf hafa verið á nefnd sem þessari
fyrir ungar konur með metnað og
háleit markmið. Hugmyndina að
stofnun nefndarinnar fékk hún eftir
að hafa sótt viðburði á vegum FKA
með mömmu sinni, „mamma er búin
að vera í FKA mjög lengi og þetta
byrjaði þannig að hún bauð mér með
á viðburði sem leyfðu gesti. Þar var
ég alltaf langyngst, en þótti samt
fyrirlestrarnir og umræðurnar mjög
áhugaverðar. Mér fannst vanta eitt-
hvað slíkt fyrir yngri konur, þar sem
ég held að margar hefðu áhuga á að
koma á slíka viðburði og hitta þessar
konur og læra af þeim.“ Lilja
fundaði með Þórdísi Lóu Þórhalls-
dóttur, formanni FKA, sem varð til
þess að þær ákváðu að stofna nefnd-
ina. Báðar voru þær sammála um
það að þörf væri á framtaki sem
þessu, þar sem ekkert slíkt félag
hafði verið starfrækt.
Allar konur velkomnar
Starfsemin hefst í haust og munu
áhugasamar konur eiga möguleika á
því að skrá sig í nefndina. Lilja segir
stelpur á háskólastigi og þær sem
eru nýstignar út á vinnumarkaðinn
vera megin-markhópinn, en auðvitað
séu allar velkomnar ef áhuginn er til
staðar. Starfsemin verður með því
móti að þær sem skráðar eru í félag-
ið hafa aðgang að öllum viðburðum
FKA, ásamt því að haldnir verða við-
burðir sérstaklega fyrir félagið. Að
sögn Lilju verður stílað inn á áhuga-
verða fyrirlestra og konur sem skar-
að hafa fram úr fengnar til að tala.
Einnig er stefnt að því að halda
áhugaverða fyrirlestra, til dæmis um
það hvernig best sé að vera í at-
vinnuviðtali og hvaða möguleika
maður hefur eftir háskóla. Að sögn
Lilju er ekki einblínt sérstaklega á
viðskiptafræði, „leiðtogar koma úr
öllum námsgreinum og öllum áttum“
segir hún að lokum. if@mbl.is
Ungar athafna-
konur sameinast
 Stofnun nefndar undir hatti FKA
Lilja Gylfadóttir
Sigríður Friðjónsdóttir ríkis-
saksóknari sagði í samtali við
mbl.is eftir uppkvaðningu dómsins
að ætluð brot starfsmanna emb-
ættisins yrðu ekki rannsökuð frek-
ar vegna þess að brotin væru
fyrnd. Helga Melkorka tekur fram
að hún og skjólstæðingur sinn hafi
þá ekki getað vitað af símhlustun-
unum fyrr en fyrningarfresturinn
hafi verið liðinn. Símtölin hafi farið
fram í byrjun árs 2011 en hún fékk
ekki vitneskju um þau fyrr en 2013
eftir að ákæra var birt. Þá telur
hún að með umræðu um fyrningu
brotanna sé litið framhjá því sem
raunverulega skiptir máli, sem er
brot á réttindum sakbornings.
„Þessar reglur eru ekki íslenskt
fyrirbæri heldur
eru þetta al-
þjóðlegar
mannréttinda-
reglur.,“ segir
Helga Melkorka
og bendir á að í
umræddum
Ímon-dómi taki
dómurinn það
fram að um sé
að ræða brot á lögum þegar sam-
tali hennar við sakborning var ekki
eytt án tafar.
„Við verðum að ákveða og ræða
í hvernig samfélagi við viljum búa
og hvort við viljum ekki að réttindi
sem þessi skipti máli og séu virt.“
Virðum alþjóðleg mannréttindi
SAMSKIPTI SAKBORNINGS OG VERJANDA
Helga Melkorka
Óttarsdóttir
Andri Karl
andri@mbl.is
„Ég leyfi mér að vona að fleiri jafn
óheiðarlegir lögreglumenn fyrirfinn-
ist ekki hér á landi. Ég tel þá vera
uppvísa að því að
leyna mikilvæg-
um gögnum við
rannsókn mál-
anna og hafa snú-
ið út úr framburð-
um annarra sem
hafa verið bornir
undir mig. Mér
finnst þeir rann-
saka mál út frá
sektinni einni
saman. Með
þessu brjóta þeir lög,“ skrifaði at-
hafnamaðurinn Jón Ásgeir Jóhann-
esson í aðsendri grein sem birtist í
Fréttablaðinu í gær.
Jón Ásgeir nafngreindi lögreglu-
mennina Grím Grímsson og Svein
Ingiberg Magnússon sem hann segir
hafa farið fremstir í flokki gegn sér.
Ástæða greinarskrifanna er fyrst og
fremst sýknudómur Héraðsdóms
Reykjavíkur yfir honum í Aurum-
málinu svonefnda. Telur Jón Ásgeir
að gögnum hafi verið haldið frá til að
reyna að tryggja sekt hans.
Hættulegir saksóknarar
Þá sagðist hann hafa komist að
þeirri niðurstöðu að ekki væri rétt að
tjá sig hjá embætti sérstaks sak-
sóknara og ræður öðrum frá því að
svara spurningum rannsakenda við
embættið. „Um leið og starfsmenn
Sérstaks saksóknara eru búnir að
afla sér heimilda til þess að hlera
síma, ryðjast inn á heimili, handtaka
fólk og hafa rótað í nærbuxnaskúffu
á heimili hins grunaða þá er emb-
ættið komið í þá stöðu að þurfa að
koma sekt á menn með öllum tiltæk-
um ráðum. Kappsamir saksóknarar,
sem verða að verja fyrri gerðir sínar
á rannsóknarstigi, eru hættulegir
samfélaginu.“ Sveinn Ingiberg og
Grímur sögðust í samtölum við
blaðamann báðir hafna þessum orð-
um alfarið, og að embættið sem slíkt
hafnaði ummælum hans einnig.
Fundað hefði verið um greinina inn-
an embættisins í gær en engar
ákvarðanir teknar um viðbrögð.
„Þessi mál sem búið er að ákæra í
verða afgreidd af dómstólum og fá
sína niðurstöðu þar. Ég held að það
sé rétti vettvangurinn fyrir svona
umræðu,“ sagði Sveinn.
Þá sögðust þeir ekki ætla að „taka
þátt í svona slag“ og ræða málið frek-
ar efnislega. Þannig væri Aurum-
málið í áfrýjunarferli og væntanlega
yrði það Hæstaréttar að eiga loka-
orðið í því.
Aldrei á bak við lás og slá
Í grein sinni fer Jón Ásgeir um
víðan völl og segir meðal annars: „Ég
held að á þessum tíma hafi ég verið
sakaður um allar tegundir viðskipta-
brota sem til eru. Út úr þessu hefur
ekkert komið miðað við allar þær
sakir, sem á mig hafa verið bornar.“
Hann nefnir ekki að hann hlaut
þriggja mánaða skilorðsbundinn
dóm í Baugsmálinu og tólf mánaða
skilorðsbundinn dóm í skattahluta
Baugsmálsins. Í skattahlutanum var
Jóni Ásgeiri einnig gert að greiða 62
milljónir króna í sekt til ríkissjóðs.
„Ég tel að sl. tólf ár hafi íslenska rík-
ið eytt sem nemur 3,5 milljörðum
króna í þessar rannsóknir. Aldrei
fyrr í Íslandssögunni hefur einum
manni verið haldið sem sakborningi í
tólf ár. Þrátt fyrir sterkan vilja rann-
sóknar- og saksóknarvaldsins til
þess að koma mér bak við lás og slá
hefur það ekki gerst.“
Jón Ásgeir getur þess einnig að
mál hans gegn íslenska ríkinu sé á
lokastigum hjá Mannréttindadóm-
stól Evrópu. „Ég vænti mikils af
þeirri niðurstöðu enda sjá það allir
að ekki er hægt að halda manni í sak-
borningsstöðu í tólf ár.“
Vænir menn
um lögbrot
 Lögreglumenn funda eftir ummæli
Jóns Ásgeirs um rannsóknaraðferðir
Jón Ásgeir
Jóhannesson
Heilsuborg ehf. • Faxafeni 14 108 • Reykjavík • Sími 560 1010 www.heilsuborg.is
Sjúkraþjálfarar
- hjá Heilsuborg
Við bjóðum Lindu Gunnarsdóttur og
Örnu Steinarsdóttur velkomnar í hóp frábærra
sjúkraþjálfara hjá Heilsuborg.