Fréttir - Eyjafréttir - 05.02.1998, Síða 11

Fimmtudagur5. febrúar 1998
Fréttir
11
Langt síoan ég felldi
allar fyiimtyndir af stalli
-segir Helcgi Ólafsson, stórmeistari ískák
Helgi Úlafsson, stórmeistari, uann allar sínar skákir á opna hraðskákmótinu.
Opna hraðskákmót Taflfélags
Vestmannaeyja og Sparisjóðs Vest-
mannaeyja var haldið um síðustu
helgi. Meðal þátttakenda á mótinu
var Helgi Olafsson stórmeistari, en
hann bjó hér í Eyjum hluta af
unglings- og æskuárum sínum. Það
er skemmst frá því að segja að Helgi
vann allar skákir sínar og sigraði
þar með á mótinu.
Helgi segir að mótið hafi verið
haldið vegna þess að tuttugu og fimm
ár væru liðin frá því að gos hófst í
Eyjum. „Hins vegar eru líka fimm ár
sfðan fræg biðskák var til lykta leidd
hér í Eyjurn sem ég tefldi við Andra
Hrólfsson. Það er vilji fyrir því að
halda þessu móti áfram og gera að
föstum lið í skáklffi Eyjamanna. Þetta
var skemmtileg keppni og andrúms-
loftið gott. Ég stend að vísu nokkuð
vel að vfgi í svona keppni, en það
kemurekki að sök. Margir þeirra sem
tóku þátt í mótinu voru íTaflfélaginu
þegar ég bjó héma og það var gaman
að hitta þá aftur.“
Sérstaktsamband
uiðEyjar
Hann segir að það hafi alltaf verið
sérstakt samband við Vestmannaeyjar
vegna þess að hér byrjaði hann að
tefla. En er til einhver Vestmanna-
eyjastíll í skákinni?
„Nei það held ég nú ekki en ef
Eyjamenn myndu taka þetta jafn
alvarlega og til að mynda aðrar
íþróttir, þá held ég að þeir yrðu fljótir
að ná góðum árangri Mér sýnist líka
vera efnilegir menn í skákinni héma.
Hörðustu keppnimar eru hins vegar
fyrir sunnan og mesta breiddin er þar.
Það fer hins vegar ekki hjá því að
menn verða að afla sér reynslu þar.
Fjarlægðimar eru ekki þær sömu og
hér áður fyrr. Aður voru menn ekki
eins mikið á ferðinni og nú. Svo em
önnur tækifæri til þess að tefla núna
og þá á ég við Intemetið, þar sem
menn geta teflt við alls konar menn út
um allan heim. Ég hef stundum velt
því fyrir mér að maður hefði líklega
notfært sér það ef þeir hefðu verið
fyrir hendi þegar ég var að byrja að
tefla. Möguleikamir til þess að tefla
hafa breyst mikið á þessum ámm en
mér finnst að þeir sem vom að tefla
þegar ég byijaði hafi nú alltaf reynt að
miða sig við þá bestu.“
Helgi segir að hann hafi að sumu
leyti verið nokkuð einangraður. „Ég
ólst í rauninni upp með fullorðnum
mönnum. Það var ekkert unglinga-
starf og ég var dálítið einn hvað þessu
við kemur. Þetta hafði sína kosti og
galla. Ég hefði nú viljað hafa einhvem
með mér í þessu á sama reki og ég.
En ég tók skákina nokkuð alvarlega “
Hvemig kviknar þessi hugsun um
það að skáka taflmönnum á skákborði.
Hvað er undirliggjandi þessari löngun
til að tefla?
Skákinávelvið
íslendinga
„Ég held að skák eigi nokkuð vel við
íslendinga almennt. Þeir eru
baráttuglaðir, hugsandi menn og skák
nær vel inn og hentar vel eðli þeirra.
Skákhefð á íslandi gegnum tíðina og
hér í Vestmannaeyjum hefur alltaf
verið mjög sterk alveg frá aldamótum.
Þannig að við höfum alltaf búið
nokkuð vel hvað það snertir. Hvað
mig varðar þá hef ég alltaf verið frekar
hrifnæmur og skákin varð bara á vegi
mínum. Það hefði allt eins getað orðið
eitthvað annað, til dæmis tónlist. En
þegar ég fann skákina þá tók ég hana
af öllu alefli og hún var mér mikið
mál. En þetta er nú eins og ungir
menn hafa tilhneigingu til held ég.
Hins vegar vil ég segja það að ef
unglingur tekur sér eitthvað fyrir
hendur sem menn álíta oft vera á skjön
við það sem er viðtekið, þá getur það
oft verið erfitt fyrir viðkomandi.
Kannski mætti ég því að einhverju
leyti. Taflfélag Vestmannaeyja var
félagslega nokkuð sterkt þótt það hafi
ekki verið fjölmennt. En það var vel
haldið utan um þetta. Og það voru oft
skemmtilegir kvistir sem voru að taka
þátt í þessu.“
LærðimestafBirni
lækní
Helgi segir að trúlega hafi hann lært
mest af Bimi Karlssyni lækni. Hann
segir að þeir hafi teflt mikið saman og
Bjöm held ég hafi stúderað skákina
hvað mest hér í Eyjum. Félagslega
séð þá heldur Helgi að hann hafi haft
mestan stuðning af Arnari Sigur-
mundssyni og Andra Hrólfssyni auk
bræðranna Hrafns og Bergvins Odds-
sona og að það tengist ekkert nema
góðar ntinningar þessum ámm.
Helgi segir að pabbi hans, Ólafur
Helgason, hafi kennt honum mann-
ganginn Hann var mikill áhuga-
maður um skák, en hann var útibús-
stjóri Útvegsbankans í Eyjum sem þá
var. En heldur Helgi að það geti skipt
sköpum fyrir ungt fólk að kenna þvf
skák, hvort sem viðkomandi ætlar að
leggja það fyrir sig eða ekki, jafnvel
að setja skák á námsskrá grunn-
skólíinn?
„Ég vil nú ekki gera meira úr því en
ástæða er til. Markmiðin hjá mér til
dæmis, sem skólastjóri Skákskóla
íslands, hafa verið að kynna þessa
grein. Það er ekkert atriði að búa til
einhverja atvinnumenn. Þetta er
frekar spuming um að vekja athygli á
skólanum. Hér eru haldnar skóla-
keppnir með þúsundum þátttakenda
og það þyrfti að koma að því starfi
með einum eða öðmm hætti. Það em
of fáir sem leggja það fyrir sig að
kenna skák eða hafa sérstakan metnað
til þess. Þetta er alveg jafn góð grein
og hver önnur. Oft er skákin líka tengd
stærðfræði og rökhugsun, sér í lagi ef
menn eru að tala um einhverjar
túlkunarleiðir í skákinni. Það getur vel
verið að skák geti hjálpað í slíkum
tilfellum og ég er frekar á því, án þess
að ég sé nokkuð að trana þeirri skoðun
fram. Almennt séð er þetta heilbrigt
áhugamál og það er af hinu góða.“
Míkill skákáhugi
„Það er mikil þátttaka í þessari grein,"
segir Helgi. „Ég sá einhverjar tölur frá
íþrótta og tómstundaráði og þar var
skák í þriðja sæti á eftir tölvukennslu
og leiklist hvað vinsældir snertir."
Þegar spjallið kemur að Fischer
hvarflar að mér kvikmynd sem sýnd
var í sjónvarpi á dögunum, þess vegna
er ekki úr vegi að spyrja hvort hann
hafi séð hana og ef svo er, hvernig
honum hafi þótt myndin.
,Mér fannst myndin að mörgu leyti
ágæt og boðskapurinn eins og ég
skildi hann, vera ágætur. Ég held til
að mynda að einhvers konar einæði sé
ekki af hinu góða fyrir þroska
einstaklingsins. Menn eiga að líta í
aðrar áttir og vera félagslega virkir.
Þetta verður allt að haldast í hendur.
Menn verða að hafa góðan gmnn til að
byggja á og það er alveg sama hver í
hlut á. Ég mæli eindregið með því að
foreldar hafi það í huga, ef þeir eygja
einhvem hæfileika hjá bömum sínum.
Unglingsárin em oft mikilvægustu
árin ef þeir hafa áhuga á að taka sér
eitthvað fyrir hendur sem þeir hafa
sérstaka hæfileika til og það er ekkert
óeðlilegt að krakkar verði að fá
svigrúm til þess að hella sér út í það
sem þeir era að gera. Þetta eru oft á
tíðum úrslitaár fyrir framtíð þeirra,
hvort sem það á við myndlist, tónlist,
skák eða hvað sem er. Þetta skynja
krakkar held ég, en því fyrr sem þau
byrja því betra. Hins vegar held ég að
öll utanaðkomandi pressa geti eyðilagt
efnilegt fólk.“
Heldurðu að þessi mynd endur-
spegli íslenskan vemleika að einhverju
leyti?
„Ekki gat ég nú séð það. Tengingin
var allt of amerísk til þess. Dæmið
með Fischer er hins vegar mjög
athyglisvert. Hann gerði kannski það
sem hann þurfti. Hann tók þessa
stefnu f lífinu og náði markmiðinu.
Fischer hafði hins rnikið fyrir því.
Hann varð einskonar fulltrúi og
kannski fómarlamb í pólitískri refskák
heimsveldanna. Einnig fengu menn
kannski aðra mynd af honum í
fjölmiðlum sem var í raun ósönn.
Hann var mjög greindur og alls ekki
þessi eintrjáningur sem fjölmiðlar
vildu vera láta. Hann bara fór sína
götu, en var þessi „american kid“ að
því leyti að hann elst upp á
kaldastríðsámnum og afstaða hans er
rosalega bundin við að ná þessum
heimsmeistaratitli af Rússum. í
samhengi við það fer maður að skilja
eitt og annað."
Hreifst af Físcher
Hver var stærsta fyrirmynd þín af
hetjum skáksögunnar?
„Það er nú svo langt síðan ég felldi
allar fyrirmyndir af stalli. Ég var mjög
hrifinn af skákum Fischers. Á þessum
árum í kringum nítján hundruð sjötíu
og tvö valtaði hann yfir alla. En ég
held að hann hafi nú ekki haft nein
áhrif á það að ég gerðist atvinnumaður
í skákinni. Ég held ég eigi mér engar
fyrirmyndir í raun og veru á
skáksviðinu. En það sem hafði mest
áhrif á mig að ég fór að tefla voru
foreldrar mínir. Þau voru bæði mjög
skáklega sinnuð og ég tefldi mikið við
pabba. Svo komum við til Eyja og ég
man eftir því að það var fjöltefli héma
í samkomuhúsinu fyrstu vikuna sem
við vorum hér. Þá kom hingað
rússneski stórmeistarinn Vasikov. Ég
man vel eftir því fjöltefli. Það var ein
skák sem ég man eftir, sem Einar
klink tefldi því að Vasikov drap peð
hjá honum með framhjáhlaupi, en
Einar hafði aldrei séð þetta áður og
kom honum í opna skjöldu. En það
var talsverð þátttaka í mótum hér
þegar ég kom hingað nítján hundmð
sextíu og átta, svo dalaði þetta
eitthvað, en varð svo alger sprenging
eftir einvígi Fischers og Spasskís
nítján hundmð sjötíu og tvö.“
Erekkiaðhættaí
skákinni
Helgi segist ekki hafa nein sérstök
plön núna. Hann sé hins vegar
skólastjóri Skákskólans og hafi dregið
töluvert úr taflmennsku. „Við sem
höfum verið sterkastir í skákinni
höfum gefið sviðið dálítið eftir. Ég er
hins vegar alveg á þeirri skoðun, eins
og í mínu tilviki að skák á sér ýmsar
aðrar hliðar en bara að vera að tefla.
Það er alls konar annað starf sem hægt
er að stunda, eins og þjálfun, kennslu
og skrif í fjölmiðla. Þannig séð er ég
ekkert að hætta. Það má kannski segja
að í skákinni sé maður sinn eigin
óvinur. Maður þarf að reyna að sneiða
hjá ýmsum veikleikum. í sambandi
við mig þá reikna ég nú með að benda
megi á ýmislegt í mínum karakter sem
blasir ekkert endilega við og henti
ekkert sérstaklega við taflið. Kannski
er ég of örlyndur, en ég held ég sé
dálítið töff þrátt fyrir allt eða harður af
mér ef ég lendi í erfiðleikum. Það er
stundum talað um það að karakter
manna komi fram í skákinni, en í
mjög mörgum tilfellum er það nokkuð
ýkt.“