Fréttir - Eyjafréttir - 15.10.1998, Blaðsíða 8

8
Fréttir
Fimmtudagur 15 október 1998
Skýrsla Gríms Gíslasonar stjórnarformanns Herjólfs hf.
Vestmannaeyingar vilja
halda forræði yfir skipinu
-Heimamenn hafi hönd í bagga með því hvemig rekstrinum er háttað. Þeir hafi skilning á þörfum þeirra
sem hér búa og hafa hagsmuni þeirra í huga, kom m.a. fram hjá formanninum
Ekki urðu veigamiklar breytingar á
rekstri Herjólfs milli ára að því er
kemur fram hjá Grími Gíslasyni
formanni stjórnar félagsins á að-
alfundi félagsins fyrir í síðustu viku.
Hefur reksturinn verið í nokkuð
fóstum skorðum eftir að samningur
um hann var gerður við Vega-
gcrðina. Kcksturinn á starlsárinu
segir hann að hafi gengið þokka-
lega. Flutningar voru mikiir og
tekjur jukust en því miður segir
hann að lítið sitji eftir þrátt fyrir
það þar sem skila þarf helmingi af
tekjum umfram viðmiðunarmörk
til Vegagerðarinnar og var það
dágóð upphæð á starfsárinu eins og
fram kemur í reikningum. Þá segir
Grímur að ljóst sé að viðhaldsliður
rekstrarsamningsins við Vegagerð-
ina sé allt of lágur sem sést á því að
á starfsárinu var öllu viðhaldi
haldið í eins miklu lágmarki og
mögulegt var en samt fóru tæpar 15
milljónir í viðhald.
Vegagerðin nýtur góðs af
metflutningum
„Þetta sáum við svo sem fyrir þegar
samningurinn var gerður á sínum tíma
og margbentum á að viðhaldsliðurinn
væri vanreiknaður en undir það var
ekki tekið af viðsemjendum okkar hjá
Vegagerð. Reynslan sýnir að hug-
myndir okkar um árlegt viðhaldsfé
voru mun nær raunveruleikanum en
þær tölur sem Vegagerðin gat fallist á
og urðu þær tölur sem settar voru í
samninginnn á sínum tíma.“ segir
Grímur og bætir við seinna í
skýrslunni. „Það er þó vert að benda á
að þrátt fyrir metfiutninga og auknar
tekjur varð tap á rekstrinum sem
Herjólfur þarf að brúa en ef Herjólfur
hefði haldið þeim umframtekjum sem
sköpuðust en ekki þurft að skila til
Vegagerðar hefði dæmið litið mun
betur út.
Lækkun fargjalda
Grímur greindi frá viðræðum í upp-
hafi starfsársins við samgönguráð-
herra um fjármál Herjólfs og hugsan-
legar breytingar á gjaldskrá með
skipinu. „Stjómarformaður og fram-
kvæmdastjóri tóku þátt í viðræðunum
fyrir hönd Herjólfs en einnig kom
bæjarstjórinn í Vestmannaeyjum að
þessum viðræðum. I desember lá fyrir
samkomulag um breytingar á
þjónustusamningi Vegagerðar og
Herjólfs sem fól í sér að tekjur
Herjólfs yrðu tryggðar þrátt fyrir
lækkun fargjalda með skipinu.
Fargjaldabreytingar þessar voru all
verulegar og koma fyrst og fremst
fjölskyldufólki til góða. Fargjöld bama
yngri en tólf ára voru felld niður en
áður byrjuðu börn að greiða við sex
ára aldur. Þá var komið á sérstöku
unglingafargjaldi fyrir 12 til 15 ára en
á sama fargjaldi er einnig skólafólk,
ellilífeyris- og örorkuþegar og
íþróttahópar.
Til að mæta því tekjutapi sem
Herjólfur verður fyrir vegna þessa var
viðmiðunarupphæð í tekjumarki í
þjónustusamningi hækkuð. Bæjaryfir-
völd í Vestmannaeyjum komu einnig
að þessu máli og til að greiða fyrir
lækkun fargjalda voru hafnargjöld,
þ.e. bryggju- og lestargjöld Herjólfs,
lækkuð um 50%. Þessar breytingar á
gjaldskránni mæltust mjög vel fyrir og
má segja að þokkaleg sátt hafi ríkt um
gjaldskrána eftir þessar breytingar.
Eftir viðræður stjómarformanns og
framkvæmdastjóra við hafnaryfirvöld
í Þorlákshöfn náðist samkomulag um
að Þorlákshöfn innheimti aðeins mán-
aðargjald af skipinu, óháð ferðatíðni
þess til hafnarinnar, en fram til þess
tíma hafði verið greitt ákveðið gjald
fyrir hverja komu í höfnina. Með
jiessu var hafnargjöldum í Þorlákshöfn
breytt til samræmis við gjaldtökuna í
Eyjum og lækkar þetta hafnargjöld
Herjólfs um u.þ.b. eina milljón á ári."
Grímur upplýsti að seint og illa
hefði gengið að ljúka uppgjöri við
Nymo skipasmíðastöðina í Noregi
vegna slippsins sem Herjólfur fór í
þangað á haustdögum 1996. „A-
greiningur var um mörg atriði og bar
mikið á milli. Að fmmkvæði Herjólfs
var knúið á um lokaupgjör. Herjólfur
naut aðstoðar Skipatækni og lög-
manns á lokaspretti viðræðna við
Nymo og stefndi allt í að málið yrði
klárað fyrir dómi þegar samkomulag
náðist milli Nymo og Herjólfs um
lokagreiðslu íjanúar 1998.“
Næst gerir Grímur ferðatíðni
Herjólfs að umræðuefni og segir að í
sparnaðarskyni hafi orðið að fella
niður seinni ferðina á föstudögum í
janúar og febrúar. „Hver aukaferð er
dýr og ljóst er að ekki standa margar
af þeim l'erðum undir sér kostn-
aðarlega. Þó ekki hafi ríkt ánægja með
þessar breytingar í Eyjum sýndu
Eyjamenn því skilning að Herjólfur
yrði að draga saman kostnað til að láta
reksturinn ganga.“
Með bikarana heim
Á árinu var endumýjaður santningur
milli Skeljungs hf. og Herjólfs um
olíuviðskipti. Farið var inn á nýja
braut í þeim efnum þar sem olíuverð
var tengt heimsmarkaðsverði og hefur
þetta fyrirkomulag gefist vel til þessa
og mun á þessu ári trúlega skila
umtalsverðum spamaði í olíukaupum
miðað við árið í fyrra að mati Gríms.
Hróður Herjólfs rís sennilega ekki
hærra en þegar tækifæri gefst til að
koma heim með íþróttahópa eftir
frækna sigra. Kom Grímur inn á þetta
og sagði: „Á árinu átti Herjólfur
ánægjulegt samstarf við íþrótta-
hreyfinguna í Eyjum og má segja að
heimsigling með knattspymulið ÍBV
bæði með Bikarmeistaratitil og
íslandsmeistaratitil hafi verið topp-
amir á því samstarfi á starfsárinu og
vonandi á Herjólfur eftir að flytja
þessa bikara sem oftast til Eyja á
komandi árum.“
Undirbúningur að slipptökunni
hefur staðið undanfama mánuði og
náðist samkomulag við Aarhus
Hydedok a/s í Árósum í Danmörku að
hún annaðist verkið. „Stærstu verkin
sem vinna á í slippnum em upptekt á
veltiuggum, en farið er að leka með
uggununt og því nauðsynlegt að taka
þá upp, yfirfara og skipta um þéttingar
og legur. Öxuldraga þarf skrúfuöxul
annarrar aðalvélar en farið er að leka
með honum og einnig þarf að taka öll
skrúfublöð á báðum skrúfum upp
vegna leka með þéttingum. Þá verða
báðar aðalvélar skipsins teknar upp og
slífar og stimplar sendir í verksmiðjur
Alpha í Fredrikshavn þar sem gerðar
verða á þeim breytingar sem eiga að
minnka slit á slífum og auka þannig
endingu þeirra og stuðla að minni
lakkmyndun í slífunum. Þá verður
botnmálað og sinkað auk ýmissa
annarra smærri og stærri verka," sagði
Grímur.
Hann sagði að stjórn Herjólfs hefði
lagt sig í líma við að finna annað skip
til að leysa Herjólf af hólmi meðan að
hann væri frá vegna slippsins en það
reyndist þrautin þyngri. Var það ekki
síst gert vegna ábendinga frá
sýslumanni og almannavamanefnd
síðast þegar Herjólfur fór í slipp.
Spennandi skip
„Leitað var víða erlendis eftir hentugu
skipi en ekkert skip bauðst sem hentað
gæti til siglinga milli lands og Eyja.
Að vísu baust vemlega góður og
spennandi kostur. Danskt tveggja
skrokka skip, Catamaran, tveggja ára
gamalt sem gat flutt um eitt þúsund
farþega og um 200 bíla. Skipið er með
40.000 hestafla vélakraft og ganghraði
þess er um 40 sjómílur. Okkur þótti
þetta vemlega spennandi kostur og ég
tel reyndar að það þurfi að prófa svona
skip á siglingaleiðinni milli lands og
Eyja því einhvem tíma kemur að
endumýjun á Herjólfi á ný og þá
hlýtur skip af þessari gerð að vera inni
í myndinni. Það væri því ekki úr vegi
að reyna slfkt skip hér áður. Ekki þótti
þó fýsilegt að fá þetta skip til leigu því
gjaldið, sem farið var fram á, nam
tveimur milljónum á dag auk rekstrar-
kostnaðar. Það þótti okkur fullmikið
og því var þessi kostur blásinn af.“
Þegar ljóst var að ekki reyndist unnt
að fá skip erlendis frá var gerð tilraun
til að fá gömlu Akraborgina, nú-
verandi Sæbjörgu, leigða en Slysa-
vamafélagið sagði nei og verður það
því Fagranesið sem leysir Herjólf af.
„Það er rétt að láta það koma fram hér
að stjórnendur Fagranesins vom ekki
mjög hrifnir af því að koma til Eyja á
ný eftir reynsluna fyrir tveimur ámm
þegar áhöfnin mátti sitja undir alls
konar svívirðingum og aðkasti vegna
smæðar og takmarkaðrar flutnings-
getu skipsins. Það er leitt til þess að
vita að slíkt hafi átt sér stað og
vonandi er að nú grípi ekki um sig
svipað móðursýkiskast og gerði hér
fyrir tveimur ámm þegar Heijólfur fór
í slipp en sú umræða og hvemig hún
var mögnuð upp var með ólíkindum
og Eyjamönnum ekki til mikils sóma."
Þrátt fyrir allt segir Grímur að
stjórnin hafi átt ágætt samstarf við
Vegagerðina í hinum ýmsu málum.
„Þó er rétt að láta það koma fram að
auðvitað verður stundum meiningar-
munur um ýmis atriði og upp koma
mál sem ekki er samstaða um. Sér-
staklega hefur þetta átt við varðandi
viðhald skipsins og kostnað við það.
Vegagerðin og ráðgjafi hennar hafa
farið yfir það sem gera á í slippnum
sem nú verður farið í. Að mörgu leyti
var sýndur skilningur á okkar tillögum
um framkvæmdir en ýmislegt verður
þó að teljast meira en undarlegt í
afgreiðslu mála og nægir þar að nefna
að Vegagerðin telur að Herjólfur eigi
að bera beint kostnað af vélaupp-
tektinni og kostnaður við hana eigi
ekki að falla undir almennt viðhald.
Ekki veit ég hvernig á að taka skoð-
unum sem þessum og vil ég reyndar
meina að það segi allt sem segja þarf
unt þá tæknilegu ráðgjöf sem Vega-
gerðin þiggur í ferjumálum. Ég held
að hún gæti verið mun betri svo ekki
sé meira sagt.“
Vilja bjóða út reksturinn
Næst kom Grímur að þeim hug-
myndum Vegagerðarinnar að bjóða út
reksturinn á Herjólfi en það er mál
sem Vestmannaeyingar þurfa að
fylgjast vel með. Núverandi samn-
ingur Herjólfs við Vegagerðina rennur
út í árslok 1999. „Til þess tíma er ekki
nema rúmt ár. Það kom svo sem ekki
á óvart að heyra þetta frá Vega-
gerðinni því vitað er að áhugi þeirra
liggur í þessa átt. Það er þó rétt að
velta hér upp hverju á að áorka með
slíku útboði. Fastur kostnaður við
rekstur Herjólfs byggist fyrst og
fremst á ferðatíðni og ef halda
óbreyttum ferðafjölda, sem verið hefur
um 420 ferðir á ári seinustu ár, verður
ekki séð að hægt verði að minnka
kostnaðinn mikið. Mannalaun, olía og
tryggingar eru stærstu kostnaðarliðir í
rekstrinum að ógleymdu viðhaldinu.
Það verður því ekki séð að hægt verði
að reka Herjólf fyrir minni tilkostnað
en gert er í dag og kannski verður
útboð til þess að auka framlag
Vegagerðarinnar til reksturs, hver sem
hann fengi svo að loknu útboði. Hitt er
aftur á móti annað mál að Vestmanna-
eyingar vilja ekki sjá á eftir forræði á
rekstri skipsins úr sínum höndum. Þeir
vilja hafa hönd í bagga með hvemig
rekstrinum er háttað og heimamenn
komi að því máli. Heimamenn sem
hafa skilning á þörfum þeirra sem hér
búa og hafa hagsmuni þeirra í huga.“
Komi til útboðs er ljóst að Herjólfur
hf. er með sterka stöðu því félagið á
fasteignimar á Básaskersbryggju og á
bryggjunni í Þorlákshöfn, afgreiðslu-
húsin og landgöngumannvirkin. „Sá
rekstraraðili sem ætlaði sér að bjóða í
rekstur Herjólfs þyrfti á þessum
mannvirkjum að halda til að þjóna
skipinu en vandséð er hvemig koma á
því við þar sem ég held að ég geti
fullyrt að mannvirkin séu einfaldlega
hvorki til sölu né leigu. Það verður því
spennandi að sjá hvert framhald
þessara mála verður hjá Vegagerðinni.
Rétt er að benda á að náist ekki nýr
samningur milli Herjólfs og Vega-
gerðarinnr fljótlega á næsta ári um
rekstur Herjólfs næstu árin er félaginu
nauðsynlegt að halda starfsmönnum
upplýstum um framgang mála og ef í
nauðimar rekur að segja upp
ráðningarsamningum starfsfólks um
mitt næsta ár."
Á síðasta ári jukust flutningar
Herjólfs og enn var sett flutningamet.
Alls vom fluttir 73.356 farþegar sem
var 4,6% aukning miðað við árið á
undan en auk þess vom nú í fyrsta
skipti taldir þeir farþegar sem ekki
greiða fargjöld, þ.e. böm, og vom þau
7.005 talsins þannig að heildar-
farþegafjöldi með skipinu á síðasta ári
var 80.361 farþegi. 22.511 bflar voru
fluttir á árini 1997 sem er 6,6%
aukning milli ára og 28.102 lengdar-
metrar af flutningabílum vom fluttir
sem er 20,4% aukning milli ára. Þá
vom seld 24.530 svefnrými sem er
10,3% aukning frá fyrra ári.
Fyrstu níu mánuði þessa árs hafa
verið fluttir 69.448 farþegar sem er
4% aukning miðað við sama tíma í
fyrra. 19.602 bílar hafa verið fluttir á
móti 18.071 í fyrra sem er 8%
aukning. Þá hafa verið fluttir 21.715
lengdarmetrar af flutningabílum á
móti 22.125 lengdarmetrum á sama
tíma í fyrra sem er örlítill samdráttur,
innan við 2%, milli ára.
Hjá Heijólfi starfa nú 28 starfsmenn
í 25 stöðugildum sem er sami starfs-
mannafjöldi og undanfarin ár. Öllum
starfsmönnum Herjólfs hf. þakka ég
vel unnin störf og gott samstarf á
starfsárinu. Samstjómarmönnum mín-
um í stjóm Herjólfs þakka ég einnig
gott og ánægjulegt samstarf á starfs-
árinu.