Harmoníkan - 01.10.2000, Blaðsíða 8

Himnesk tónlist.
Eí' það eru haldin böll í himnaríki, er
Óli Thorsteins þar. Hann leikur við
stjörnublik á fiðluna sína, undir sannköll-
uðum engladansi, svo lengi sem einhver
engill er uppistandandi.
Dóttirdóttir hans vonar að hann hafi
tíma á milli laga til að kíkja niður og
fylgjast með þeirri tónlistararfleifð sem
hann skildi eftir hérna megin grafar.
„ Eg vil trúa því að hann viti af þessu,
hann yrði svo stoltur," segir Shirley Sig-
urðson. „Það er notaleg tilhugsun að vita
af honum, þar sem hann fylgist brosandi
með öllu saman“.
Líf Óla Thorsteinson var helgað tón-
list. Hann kenndi tveimur kynslóðum í
íslenska fiskimanna og bændasamfélag-
inu við vesturströnd Winnipegvatns, að
leika á hljóðfæri. Hann smíðaði fiðlur.
Alls urðu þær þrjátíu og sjö. Einhverjar
þeirra hafa glatast í tímans rás en nokkrar
eru geymdar, sem dýrgripir á svæðinu en
þar og víðar í Kanada eru þær dýrmætur
minnisvarði um yndislega tónlist og
minningar henni tengdar. Á heimili sínu í
Edmonton í Albertafylki á Shirley Sig-
urðson í fórum sínum fjórar af fiðlum afa
síns. Þó fjölskyldan hafi fært sig um set,
gleymist Winnipegvatnið og íslenski
menningararfurinn þaðan, aldrei. Synir
hennar Ryan og Grant leika saman á
hljóðfæri. I öruggum höndum þeirra,
hljóma gömlu fiðlurnar og heimilið ómar
af hinum tregafulla og ljúfa Gimli valsi
sem frægast er þeirra laga sem Óli Thor-
steinson eftirlét sínu fólki.
Shirley segir, að afi hennar hafi verið
hálf feiminn vegna þeirra miklu vinsælda
sem valsinn, er hann samdi í kring um
1935, hlaut. Hvað sem því líður varð
valsinn fljótlega hálfgerður þjóðdans á
svæðinu. Hann hefur verið leikinn á
dansleikjum í meira en hálfa öld, oft á
fiðlur sem tónlistarmennirnir hafa smíðað
sjálfir, undir leiðsögn Óla Thorsteinson í
Husavik í Manitoba.
Ólafur Steingrímur Þorsteinsson
fæddist að Fjarðarkoti í Mjóafirði eystra
árið IS84. Tveggja ára gamall flutti hann
með foreldrum sínum til Kanada og fjöl-
skyldan tók sér bólfestu í Husavik, nærri
Winnipegvatninu, um sex kílómetra suð-
ur af Gimli. Um aldamótin flutti Óli til
Winnipeg þar sem hann nam trésmíði og
þar þroskuðust meðfæddir tónlistarhæfi-
leikar hans. Að námi loknu sneri hann til
Husavikur á ný. Þar tók hann til við hefð-
bundinn búskap ásamt því að stofna
verslun. Síðar, tóku svo synir Óla við bú-
störfunum, en hann sneri sér alfarið að
tónlistinni og þannig minnast bænda og
fiskimannafjölskyldur hans. Þegar hann
fékk fólkið við vatnið til að gleyma erli
hversdagsins yfir tónlistinni. Við fyrstu
kynni virtist fólki hann búa við heldur
kröpp kjör og vera hálfgerður búskussi“,
segir Shirley, „en hann var yndislegur
tónlistarmaður og ég held að hann hafi
notið virðingar síðar meir“. Með árunum
hefur sannast að tónlist Óla stenst tímans
tönn ágætlega. Óli lést 1963 eftir að hafa
kennt og sagt fólki til í heilan mannsald-
ur. En hann er síður en svo gleymdur.
Virðuleg eldri frú heldur á einni af fiðl-
um fyrrverandi kennara síns og ritjar upp
gamla æskuminningu frá því hún lék
fyrst á hljóðfærið. „Hann krafðist þess að
ég eignaðist þessa fiðlu. Þá var ég stoltari
en nokkru sinni. Eg skil hana aldrei við
mig.,“ segir hún og stoltið leynir sér ekki.
Islendingar sem fluttu til vesturheims
á seinni hluti nítjándu aldar, komu flestir
fátækir af veraldlegum auðæfum til nýja
landsins. En það var ýmislegt annað sem
þeir gátu tekið með sér hina löngu leið
yfir hafið. Eitt af því var tónlistaráhug-
inn. Og þessi arfleifð hefur alla tíð verið
sú dægradvöl, sem fólk hér hefur þarfn-
ast, til að gleyma daglegu amstri við að
sjá sér farborða í okkar harðbýla landi.
Nú er ný kynslóð að uppgötva tónlist
8