Reykjavík - 31.05.2014, Qupperneq 8

8 31. maí 2014REYKJAVÍK VIKUBLA
Ð
Við kjósum ekki burt mann-
réttindi. Það gera fasistar
Tilgangslausasti angi íslenskra stjórnmála er umræðan um umræðuna. Fátt
er meiri tímasóun en yfirborðskennt nöldur yfir umræðunni í stað þess að
ræða eitthvern kjarna. Þessi tímasóun er þó eins og önnur samfélagsmein
og að lokum gegnsýrir hún allt, maður verður hluti af henni og opnar
pistil á umræðu um umræðuna. Nátengd er svo umræðan um fjölmiðla,
þar sem allir eru heimskir og latir kommúnistar samofnir fjárhagslegum
hagsmunum kapítalistana í frussandi samgangi við krataelítuna upp í
háskóla sem vill ofurselja heimilin erlendum hrægömmum.
Algorithminn í Kaliforníu
Blaðamenn, eins og frambjóðendur
eflaust líka, verða fyrir því að skrif
þeirra veki athygli á öðrum forsendum
en þeir hefðu sjálfir viljað. Það á enn
frekar við á dögum samfélagsmiðla
en á tímum þar sem blaðamenn voru
raunverulegir hliðverðir frétta. Ég
græt ekki þann tíma en á oft erfitt með
mig þegar flakkað er milli þess að tala
um tilbrigðalausa kosningabaráttu til
þess að hneykslast sé á ómálefnalegum
umræðuefnum sem varði heimilin víst
ekki neitt en færi jaðarskoðunum
lögmæti. Fréttaveitan á Facebook er
nefnilega ekki umræðan, né merki um
gæði fjölmiðlunar. Hún hefur ásynd
þess að vera sameiginlegt rými, enda
snerta vinir þínir á henni, en hún er
sérstaklega forrituð rörsýn hönnuð til
að halda þér límdum við skjáinn til
þes að selja auglýsingar. Markmiðið er
ekki að upplýsa þig heldur ánetja þig.
Hneykslan er ánetjandi og þess vegna
er hún hættuleg í óhófi. Upplýsingar
og rök eru áskorandi og hver nennir
því? Slíkt krefst þess að maður sæki
upplýsingar en láti sér ekki nægja að
taka við því sem Facebook-veggurinn
réttir.
Málefni og virðing
Það sem einkenndi kosningarnar
framan af voru einmitt málefnalegheit
og ákveðin virðing. Ró hafði færst yfir
stjórnmálin í borginni og allt stefndi
í að húsnæðismál yrðu mál málanna.
Með í þeim pakka fylgir svo umræða
um fjárhag borgarbúa og hvernig ná
mætti fram sem mestum lífsgæðum
fyrir alla. Þá myndast þörf á að ræða
rekstur borgarinnar og þar á eftir
fylgir umræða um fjölskyldur, sem
leiðir yfir í umræður um skólamál og
samgöngumál svo eitthvað sé nefnt.
Þetta var semsagt allt á góður róli en
þá kom gagnbyltingin. Það var nefni-
lega ekkert fútt í þessu en algorithmi
Facebook á svar við þessari ró eins og
annari. Á hegðun okkar og Facebook-
vina sá hann að yfirborðskenndar
stöðufærslur um slappa kosninga-
baráttu, fjarveru málefna og latan
almenning sem ekki kann að meta
frelsið sem honum er veitt í gegnum
kosningar, vöktu athygli. Þeim var
deilt, athugasemdir hengdar á og
margir létu sér líka við. Hal var ekki
lengi að kveikja og tók að ýta undir
sýnileika samskonar efnis. Það jók svo
enn á umræðuna um umræðuna og
skort á stuði í þessari kosningabar-
áttu. Og það var þá sem sprengjunni
var varpað.
Mannréttindahlaðborð
Framsóknarflokkurinn er á hött-
unum eftir atkvæði þínu með tilboði
um mannréttindahlaðborð. Borð þar
sem þú getur valið með kosningum
hvort lög skuli ganga jafnt yfir alla.
Framsóknarflokkurinn er að opna
fyrir þann möguleika að meirihlutinn
virði mannlega reisn minnihlutans
að vettugi. Að jafnræðissjónarmiðum
og trúfrelsi sé kastað fyrir róða – og
það á grundvelli andúðar gagnvart til-
teknum menningarheimi. Þetta heitir
fasismi og ekkert er eins mikilvægt
og baráttan gegn fasisma. Það skiptir
engu hvaða nöfnum hann kallar sig
eða í hvaða búninga hann klæðir sig.
Stjórnmál, heimspeki, félagsfræði,
sagnfræði, fjölmiðlun og lögfræði
áranna eftir heimstyrjöld hafa í raun
snúist um fátt annað en nákvæmlega
þetta: Hvernig komum við í veg fyrir
að martröðin endurtaki sig?
„Ég ætla samt ekkert að kjósa
Framsókn af því ég hati múslima, ég
vil bara flugvöll í Reykjavík og leið-
réttingu fyrir heimilin,“ hugsar þú ef
til vill og pirrar þig á því hvað þessi
blaðamaður er stóryrtur og yfirlýs-
ingaglaður. Svarið við þessu er einfalt,
og raunar borðleggjandi; ef þú ert til-
búinn að fórna mannréttindum fólks
vegna eigin fjárhagslegra hagsmuna þá
ertu fasisti. Og ef fyrstu viðbrögð þín
við fasískum málflutningi eru að gera
lítið úr hættunni, þá ertu meðvirkur
með fasisma. Þá ertu líklega blindur
fyrir þeirri staðreynd að fasistar velja
gaumgæfilega hverra heimili þeir
ráðast fyrst á. Fyrst koma hin veiku,
jaðarsettu og fámennu en að lokum
kemur að þínu heimili.
Við búum ekki við þann munað
að geta afskrifað Framsóknarflokk-
inn sem jaðarflokk. Flokkurinn fer
með forsætisráðuneytið í ríkisstjórn
Íslands. Sjálfur forsætisráðherra veitti
hatursorðræðu oddvitans blessun
sína, fyrst með ærandi þögn en svo
með formælingum á hendur þeim sem
dirfðust að koma minnihlutahópnum
til varnar. Með útspili sínu þann 23.
maí breytti Framsóknarflokkurinn
borgarstjórnarkosningunum í stríð
um grundvallaratriði. Þau gildi sem
skilja á milli lýðræðis og harðræðis.
Flokkarnir vildu annað
Átta flokkar bjóða fram og allir vildu
þeir sín mál á oddinn. Framsókn ætl-
aði keyra á flugvellinum sem tókst
um tíma en flaut svo yfir í andúð
á jaðarhópum. Samfylkingin lofar
eigin áætlun í húsnæðismálum en
enginn þarf að efast um að þeirra mál
er Dagur B. Eggertsson. VG leggur
áherslu á gjaldfrjálsa grunnþjónustu.
Þegar árangurinn stóð á sér brást
Sóley Tómasdóttir við. Hún vill draga
meirihlutavagninn en Dagur má stýra.
Sjálfstæðismenn keyra, að vanda, á
rekstri og einkavæðingu í umbúðum
valfrelsis. Björt framtíð boðar minna
vesen. Ekki geri ég lítið úr því enda
snúast kosningar að mestu um vesen-
isminnkun, þótt það viðurkenni ekki
allir. Skiljanlega er þó erfitt að skynja
mikla framtíð með þessa áherslu. Björt
framtíð mun að lokum verða vesen.
Pólitík er nefnilega vesen. Píratar tala
fyrir lýðræðisumbótum og leggja sérs-
taka áherslu á netið. Stundum gleyma
að kerfisvillan er ekki alltaf kerfið
heldur eigin þekkingaleysi. Þeir skilja
þó hættuna af málflutningi Fram-
sóknar og gera ekki lítið úr. Dögun
leggur áherslu á lýðræðisumbætur og
þá sérstaklega málefni láglaunafólks
og jaðarhópa, enda þörf umræða. Al-
þýðufylkingin boðar róttækar sam-
félagsbreytingar en er frekar hófsöm
hvað varðar kröfur um olnbogarými
í þessari kosningabaráttu.
Ekki útvista ábyrgðinni
Stjórnmálaáhugi minn felst í að skrifa,
greina og miðla en ekki flokkstarfi.
Það tók mig reyndar nokkurn tíma að
átta mig á því sjálfur. Ég er nefnilega
ekki ósnertur af stjórnmálum og á mér
marga flokkspólitíska stimpla. Allir
eru þeir opinberir og öllum frjálst að
nota þá til að draga úr því sem hér
er skrifað sem eða ýta undir. Það á
við það sem ég hef skrifað áður og
það sem ég mun skrifa hér eftir. Ég
ætla að lofa því hér og nú að blaða-
mennska er og verður mitt ævistarf
og fyrir það hef ég, og mun áfram
færa persónulegar fórnir og reyna
eftir fremsta megni að gera vel. Ég á
nefnilega ekki tilkall til þess sjálfkrafa
að lesendur treysti mér. Það eru ekki
mannréttindi að vera blaðamaður, það
eru forréttindi og þeim fylgja ábyrgð
og kröfur. Að kjósa er réttur sem fólki
er búið í lýðræðisríki, atkvæðaréttur
er ekki forréttindi en fylgir þó ábyrgð
vegna þess að þessi réttindi voru sótt
en ekki gefinn. Komandi kynslóðir
eiga heimtingu á því að við stöndum
vörð um þau. Atkvæði hvers og eins
fylgir skuldbinding um að aðhald fylgi
og jafnvel að horfst sé í augu við að því
hafi verið rangt beitt. Atkvæði getur
bæði átt þátt í því að koma í veg fyrir
hrun og að keyra samfélag fram af
bjargbrúninni. Atkvæði er liður í að
móta samfélagið sem við viljum búa
í og tækifæri til að standa upp fyrir
sjálfum sér og öðrum. Að taka ekki
þátt eða skila auðu eru ekki raunveru-
leg mótmæli. Jafnvel þótt þú skilir
auðu, þá ertu samt sem áður ábyrgur
fyrir niðurstöðum kosninganna.
Atkvæðið er aðild að sameiginlegri
ákvörðun og lýðræðið er réttur til þátt-
töku en ekki rétturinn til að ráða. Við
kjósum ekki burt mannréttindi. Það
gera hins vegar fasistar.
sKoðun
Atli Þór Fanndal
atli@thorfanndal.com