Fréttir - Eyjafréttir - 11.09.2008, Blaðsíða 12

12
FfCttÍr / Fimmtudagur 11. september 2008
Ný ferja: Alfreð Tuliníus, skipaverkfræðingur óttast nýtt Grímseyjarferjuævintýri:
Draumaverkefni fyrir skipasmíða-
stöðina sem fær samninginn
-Djúpir vasar hjá verkkaupa, illa undirbúin samningsgögn og allir aðilar verk-
kaupa enda í feluleik vegna eigin vinnubragða. Höfum við ekki séð svipað áður,
og það ekki fyrir löngu síðan með Grímseyjarferjuna? spyr Alfreð
Viðtal
Ómar Garðarsson
omar@ eyjafrettir..is
Þrátt fyrir að nær fjórar vikur séu frá
því tilboð voru opnuð í smíði ferju
sem sigla á í nýja Landeyjahöfn sem
tilbúin verður sumarið 2010 hefur
enn ekki verið ákveðið hvaða tilboði
verður tekið. Tvær skipasmíða-
stöðvar buðu í verkið, Simek í
Noregi og Fassmer í Þýskaiandi sem
var með tvö tilboð. Viðræður eru
hafnar við Fassmar en ekki hefur
verið rætt við Simek. Ástæðan kann
að vera sú að Norðmennirnir bjóða
ekki upp á brennslu á svartolíu sem
var eitt af skilyrðum í útboði Ríkis-
kaupa sem sér um útboðið fyrir
hönd Siglingastofnunar.
Fréttir hafa rætt við sérfræðinga og
menn kunnuga skipasmíðum og
finnst þeim margt óljóst við útboðið
og vinnslu þess. Gera þeir m.a.
athugasemdir við að teikningamar
frá Navis ehf séu óljósar, ekki sé víst
að svartolía sé betri kostur og líka
við það fyrirkomulag hjá hinu opin-
bera, að láta Siglingastofnun sjá um
útboð og smíði á skipinu. Segja þeir
Siglingastofnun eftirlitsaðila með
skipum og smíði þeirra og þama sé
stofnunin báðum megin við borðið.
Nýtt Grímseyjarferjumál?
Alfreð Tuliníus, skipaverkfræðingur
hjá Nautic, skrifaði athyglisverða
grein í Morgunblaðið sl. vetur um
smíði á nýrri Vestmannaeyjaferju.
Þar varaði hann við að nýtt Gríms-
eyjarferjuævintýri gæti verið í upp-
siglingu og þegar rætt var við hann á
mánudaginn kom í ljós að hann er
enn sömu skoðunar. „Eftir því sem
maður heyrir virðist manni illa að
þessu staðið. Teikningarnar sem
lagðar vom fram með útboðinu eru
bara forhönnun. Þá á eftir að gera
samninga um allt fyrirkomulag í
skipinu og öll frávik kosta peninga,"
segir Alfreð.
Hann segir að mikil vinna hljóti að
vera eftir við hönnun skipsins svo
það standist kröfur um djúpristu og
stöðugleika og flutningsgetu. „Til
að það gangi upp þarf að fara fram
yfirgripsmikið hönnunarferli til að
komast að endanlegri niðurstöðu.
Mjög strangar alþjóðlegar öryggis-
kröfur em gerðar til svona skipa.
Við skoðun á aðalfyrirkomulaginu,
sem fylgdi útboðsgögnunum er
augljóst, að ekkert af þessu hönn-
unarferli hefur átt sér stað. Ég get
nefnt örfá atriði eins og allt stiga-
fyrirkomulagið á teikningunum er
óunnið, farþegarýmið einn salur,
hvað með bmna niðurhólfun? Og á
allt að vera opið þegar mjög fáir
farþegar em með, ekki tekið tillit til
þrifa, salernin öll á einum stað
fremst á svæðinu, langt frá veitinga-
sölu, íbúðir undir bílaþilfar eiga
ekki að sjást í dag, farþegalyftan
nær ekki út á opið þilfar, bílaþilfarið
verður allt of þröngt til að umferðin
þar gangi hratt og örugglega fyrir
sig.“
Vélbúnaður á að vera ein-
faldur
Varðandi vélbúnaðinn, sagði Alfreð
að hann eigi að vera eins einfaldur
og hægt er í svona skipi. „Það á
ekki að vera svartolíubrennsla,
raforkuframleiðslan á ljósavélum,
mmmmm
□o o o i i y m
1 n?\ !
í j..— : /— ! | n /; I i i Lil!
FERJURNAR sem í boði eru Á
efri myndinni er teikning sem
Simek leggur fram á og þeirri
neðri er teikning sem Fassmar er
með. Þýska skipið ber fleiri bfla
Fassmar býður upp á tvö skip,
15 sinnum 65 metra og 16 sinn-
um 68 m. Burðargetan er svipuð
en flutningsgetan er meiri í
minna skipinu. Stærra skipið
tekur líka færri bfla og það er
þrengra um þá í stærri ferjunni.
Aðalbreytingin á milli aðal-
tilboðs Fassmer og fráviks-
tilboðsins er að í frávikstilboðinu
var gert ráð fyrir díselvél og
minniháttar breytingum í
rafkerfi.
Alfreð segist stórefast um
að skipasmíðastöðin sem
samið verður við komi til
með að taka ábyrgð á að
þeim takmörkunum í
djúpristu sem farið er
framá, en útboðsgögnin
gerðu ráð fyrir ströngum
sektarákvæðum ef þeim
verður ekki náð.
nema fyrir hliðarskrúfur, allt eins
einfalt og hægt er, en þó í samræmi
við reglur viðkomandi flokkunar-
félags.
Einhver ruglingur virðist vera
hvemig skiptingin á milli áls og stál
eigi að vera, þá nefni ég sérstaklega,
þegar kemur að bílaþilfarinu og
óvörðum skips síðunum þar.“
Alfreð segir að þetta geti
orðið til þess að verkkaupi standi
uppi berskjaldaður komi upp álita-
mál og kröfur um breytingar.
„Þegar gögnin eru ónákvæm og illa
unnin, sem samið er um, þá er
auðvelt fyrir skipasmíðastöðina að
benda á misræmi í gögnum og nýta
sér það til hins ítrasta í aukakost-
naði, sem ríkið kemur til með að
sitja uppi með.“
Alfreð, sem m.a. kom að smíði
togaranna, sem Eyjamenn létu
smíða í Póllandi á síðasta ári, segir
að varla hafi liðið sá dagur að ekki
kom upp álitamál sem taka þurfti á,
þrátt fyrir mjög mikla undirbún-
ingsvinnu, sem þar fór fram áður en
samið var. „Þetta eru bara beinhörð
viðskipti og smíðaaðilinn vill oft
sleppa eins billega og hann kemst
upp með. Það eru alltof margir
lausir endar í útboðinu eins og það
snýr við mér og þama gætum við
staðið frammi fyrir nýju ævintýri
sem verður þá mun umfangsmeira
en Grímseyjarferjuævintýri. Enda
nánast sama áhöfn í þessu máli og í
Grímseyjarferjunni. Eigum við bara
ekki að kalla hana „Áhöfnina á
Rosanum" með allri virðingu fyrir
Bubba og hans volki í Bakkafjöm
um daginn. Ég leit á þessa teikn-
ingu um daginn og ég segi bara: Ef
það er ekki einu sinni í lagi með
stigaleiðir um borð í skipinu, hvað
þá með allt hitt?“ spurði Alfreð.
„Satt að segja finnst mér þeir ekki
bera mikla virðingu fyrir eigin fag-
mennsku,“ bætti hann við.
Þarf að vera 18 til 20 m
breið
I þessu sambandi nefnir Alfreð sér-
staklega breidd ferjunnar sem hann
álítur að sé of lítil í útboðinu þar
sem miðað er við 15 til 17 m en Al-
freð telur að hún þurfi að vera 18 til
20 m á breidd. „Með því er mögu-
legt að lækka skipið til að takmarka
vindfang og jafnframt auka stöðug-
leikann sem reynir mikið á þegar
farið er inn á öldunni upp við
ströndina. Með meiri breidd færðu
líka meira flot og ræður betur við
djúpristuna sem er lykilatriði í smíði
ferjunnar."
Alfreð segist stórefast um að
skipasmíðastöðin sem samið verður
við komi til með að taka ábyrgð á að
þeim takmörkunum í djúpristu sem
farið er framá, en útboðsgögnin
gerðu ráð fyrir ströngum sektar-
ákvæðum ef þeim verður ekki náð.
„Væntanlega kemur hönnuður ferj-
unnar, sem þá líka skrifaði útboðs-
gögnin til með að standa við sín
eigin refsiákvæði gagnvart sjálfum
sér ef til þess kemur.“
Efasemdir um skrúfurnar
Alfreð segir líka að þetta mál með
skrúfumar komi til með að verða
vandamál. Að þær verði svo nálægt
sjávarbotni í innsiglingunni að það
komi til með að verða til vandræða.
„Ég tala nú ekki um þegar skipið
ríður á öldunni innum innsiglinguna
og minna en meter frá skrúfum í
botninn og þær sullandi í yfirboðinu
í hinn endan. Það kemur örugglega
til með að valda vandræðum fyrir
skipstjómarmenn og verður að sama
skapi stór áhættuþáttur með tilliti til
öryggis farþega.
Það að ekki em skoðaðar aðrar
lausnir en hefðbundinar skrúfur við
svona aðstæður. Þetta sýnir hrein-
lega hvað hönnuðir em fastir í sínu
hefðbundna fari hvað þessa hlutir
varðar."
Þama segir Alfreð að sér virðist
vera notuð stöðluð togarahugsun en
ekki útfærslur við hönnun ferju sem
á að takast á við mjög erfiða inn-
siglingu.
„Þetta verður draumaverkefni fyrir
skipasmíðastöðina sem fær þennan
samning; djúpir vasar hjá verk-
kaupa, illa undirbúin samningsgögn
og allir aðilar verkkaupa enda í felu-
leik vegna eigin vinnubragða.
Höfum við ekki séð svipað áður, og
það ekki fyrir löngu síðan með
Grímseyjarferjuna?"
Báðum megin við borðið
Um aðkomu Siglingastofnunar að
verkinu sagðist Alfreð efast um það
stæðist stjómsýslulög. „Þetta er með
ólíkindum því hennar hlutverk er að
hafa eftirlit með smíði skipa og
öllum íslenskum skipum. Mér var
bent á um daginn að skrýtið þætti ef
Flugmálastjóm færi að láta smíða
flugvélar. Þetta er sama vitleysan,
nema að nú erum við að tala um skip
en ekki flugvél. Þetta er dæmigert
fyrir skrifræðið hjá okkur þar sem
hægri höndin hefur iðulega ekki
hugmynd um hvað sú vinstri er að
gera.“
Um þá ákvörðun Siglingastofn-
unar, að brenna svartolíu í stað
marin diesel olíu, sagði Alfreð að
vissulega væri svartolían ódýrari en
hvort hún væri hagkvæmari þegar
upp er staðið sé alls ekki vfst. Þar
ráði mestu hvað siglingaleiðin er
stutt. „Hún nær aldrei að hitna nóg
á svona stuttri leið og hagræðið
hverfur þegar halda þarf hita á henni
í landi. Afgasketillinn, sem á að
nota, nær heldur aldrei að hitna áður
en komið er í höfn. Þar fyrir utan er
Evrópusambandið að banna notkun
svartolfu í skipum sem sigla nærri
landi. Og svartolía kostar meira
viðhald,“ sagði Alfreð sem að
lokum hvetur Eyjamenn til að
standa vörð um hagsmuni sína því
ekki eigi að tjalda til einnar nætur
með nýrri ferju, hún á að duga í 15
ár.
„Þess vegna er mikilvægt fyrir
ykkur að eiga fulltrúa sem fylgist
með smíðinni í smæstu atriðum því
ferjan verður ykkar þjóðvegur."
Norðmenn bjóða stærra skip
Simek býður tæplega 69 metra langt
og 16 metra breitt. Skipið tekur 300
farþega, 52 bílaeiningar á bíladekk
og átta á lyftanlegt dekk eða samtals
60 fólksbíla. Skipið er gert fyrir
díselolíu en í útboði Ríkiskaupa var
gert ráð fyrir að skipið noti svar-
tolíu. Eftir að hafa ráðfært sig við
vélasérfræðinga metur Simek siglin-
gatímann hins vegar of stuttan til að
vélamar nái því hitastigi sem þarf til
að keyra á svartolíu. Þá hefur Simek
einnig í huga náttúruvemdarsjón-
armið en svartolía mengar mun
meira en hefðbundin skipaolía. Knut
segir Simek hins vegar vel geta
smíðað ferju með svartolíu en þá
aukist kostnaður við smíðina.
Ekki náðist í Thomas Sass hjá
Fassmer sem hefur yfimmsjón með
tilboði þýska fyrirtækisins.
Þýska skipið ber fleiri
Fassmar býður upp á tvö skip, 15
sinnum 65 metrar og 16 sinnum 68
m. Burðargetan er svipuð en flutn-
ingsgetan er meiri í minna skipinu.
Stærra skipið tekur líka færri bfla og
það er þrengra um þá í stærri feijun-
ni.
Aðalbreytingin á milli aðaltilboðs
Fassmer og frávikstilboðsins er að í
frávikstilboðinu var gert ráð fyrir
díselvél og minniháttar breytingum í
rafkerfi.