Fréttir - Eyjafréttir - 02.10.2008, Blaðsíða 9

Fréttir / Fimmtudagur 2. október 2008
9
Smári Harðarson tók þátt í Keikóævintýrinu:
Að horfast í augu við Keikó og leika
við hvalinn eru ógleymanlegar stundir
Viðtal
Viiheim G. Krist-
insson
vilhelmg@ simnet. is
„Við bundumst tryggðarböndum,
ég og Keikó, enda var ég mjög oft
einn niðri í sjónum hjá honum við
alls konar viðhald á kvínni. Oft
stóðst maður ekki freistinguna og
brá á smá leik með hvalnum og
mér fór smám saman að þykja
óskaplega vænt um hann. Það er
ólýsalegt ævintýri að vera í sjónum,
leika sér við sjö til átta tonna hval
og horfast í augu við hann.“ Þetta
segir Smári Harðarson kafari og
eigandi efnalaugarinnar Straums,
sem án efa er sá íslendinga sem
einna mest kom við sögu Keikó-
ævintýrsins í Vestmannaeyjum.
Smá Hollywoodfílingur
„Ég var og er atvinnukafari hér í
Eyjum og þegar Keikóævintýrið
hófst stóð ég á ákveðnum kross-
götum og sá tækifæri þama. Mér
fannst þetta vera spennandi verk-
efni og ekki laust við smávegis
Hollywoodfíling. Fyrir utan það
hentaði þetta ágætlega miðað við
það sem ég hafði verið að gera
fram að því. Ég fór á kynningar-
fund um verkefnið og kynntist
náunga sem heitir Andy. Svo komu
fyrstu flutningabílamir með gáma
og tæki og hann spurði hvort ég
gæti hjálpað þeim. Þar með var
ævintýrið hafið hjá mér.“
Nægir peningar til alls
„Síðan hófst mikið undirbúnings-
starf. Við smíðuðum kvína hér við
bryggjuna og þar var unnið frá
morgni til kvölds. Verkið hófst í
aprfl eða maí og hvalurinn átti að
koma í september. Sumarið fór því
allt í þetta verkefni. Síðan vafði
þetta upp á sig smátt og smátt. Það
vom nægir peningar til allra hluta
og allt fullt af flottum græjum og
tækjum. Ef eitthvað vantaði var það
bara pantað."
Skemmtilegir strákar
„Ég kunni ágætlega við Amerík-
anana. Ég hef verið talsvert fyrir
vestan og kann á þeim lagið. Þetta
vom skemmtilegir strákar upp til
hópa. Almennt má segja um
Ameríkana að maður er fljótur að
kynnast þeim og verða góður kunn-
ingi. Vilji maður hins vegar komast
nær þeim, þá segja þeir stopp.
Maður kemst aldrei alveg að þeim.
Eftir því sem leið á sumarið fjölg-
aði mannskapnum og spennustigið
jókst, enda styttist í Hollywood-
stjömuna."
Að nýta möguleikana til
hins ýtrasta
„Ég ákvað með sjálfum mér að
nýta til hins ýtrasta þá möguleika
sem þetta tilstand gaf, því þetta var
bæði skemmtilegt og þama vom
vissir tekjumöguleikar. Eftir að
smíði kvíarinnar lauk og hvalurinn
var kominn, fór ég að hugsa hvað
nú yrði um mig. Þá heyrði ég að
uppi voru umræður um nauðsyn
öryggisgæslu á kvínni og ég sló til
og gerði þeim fast tilboð í gæsluna.
Tveir menn á mínum vegum vom
því við gæslu á kvínni allar nætur.
Auk þess fékk ég fasta vinnu við
viðhaldsverkefni. Kvíin var heill
heimur út af fyrir sig. Þar vom tvö
hús. Annað með eldhúsi og svefn-
aðstöðu, hitt var hátæknihús með
tölvum, mælitækjum og hlustunar-
ÞEIR komu mikið við sögu, Hallur Hallsson, Jeff Foster yfirþjálfari og
Charles Vinick yfirmaður verkefnisins.
TVEIR góðir, Greg Shore og Smári sem unnu mikið saman við viðhald
á kvínni.
VÉLIN sem flutti Keikó til Eyja lenti með miklum hvelli og skemmd-
ist. Stóð hún nokkra daga á brautinni á meðan viðgerð fór fram.
DAGURINN sem Keikó kom til Eyja var stór dagur og buðu
skólakrakkar háhyrninginn velkominn.
búnaði; himnaríki fyrir sjávar-
spendýrafræðinga. Þar var líka að-
staða fyrir kafara og aðra starfs-
menn. Við leiddum rafmagn úl í
kvína úr landi og meðal annars
nutu lundaveiðimenn íYstakletti
góðs af þvf og gátu slökkt á gas-
græjunum. Einnig var lagður sími
út í kvína, svo og ferskt vatn úr
landi."
Klettsvíkurnetið
„Það var heilmikið að gera í
viðhaldinu og að auki vann ég við
að setja upp svonefnt Klettsvíkur-
net, sem var gífurlegt mannvirki úr
ofurtógi. Tilgangurinn var að loka
víkinni af til að hægt yrði að hleypa
hvalnum þangað út, meðan verið
var að venja hann við náttúrulegt
umhverfi, án þess þó að eiga það á
hættu að hann synti strax burtu.
Netið var fest í bergið báðum
megin, bæði ofansjávar og neðan-
sjávar. Keikó fór sér í engu óðslega
þegar kvíin var opnuð út í víkina.
Hann hafði vanist örygginu í kvínni
og var því mjög hikandi í fyrstu.
Þetta endaði svo með því að hann
synti um alla Klettsvíkina og stökk
meðal annars, áhorfendum til
mikillar ánægju."
Tilfinningatengsl við
Keikó
„Ég var oft einn í sjónum ásamt
hvalnum og ég neita því ekki að
við bundumst tryggðarböndum,
Keikó og ég. Stundum þegar ég var
að vinna neðansjávar fann ég að
Keikó kom aftan að mér, potaði
með neftnu í súrefniskútana á bak-
inu á mér og vildi fá mig til að
leika við sig. Ég hafði lært að svara
með því að leggja lófann mjúklega
á nef honum og ýta honum varlega
frá mér. Það merkti að ég vildi fá
að vera í friði og vildi ekki leika
mér við hann.
Oft tók hann ekkert mark á þessu
og potaði aftur og stundum stóðst
ég ekki freistinguna, greip í einn
uggann og við fórum einn hring
saman. Þetta var nú eiginlega
bannað, þar sem verkefnið snerist
um að venja hann af mannfólkinu,
en freistingin varð yfirsterkari
reglunum hjá mér.
Það er ótrúleg tilfinning að horfast
í augu við stærðarinnar hval neðan-
sjávar og mynda við hann sam-
band. Hann hefði að sjálfsögðu
getað rifið mig í tvennt á auga-
bragði, en eftir tuttugu ár í dýra-
garði var slíkt ekki inni í myndinni
og dýrið var einstaklega gott. Ef
hann til dæmis synti fram hjá mér
þá sleppti hann alltaf að hreyfa
sporðinn um leið og hann synti hjá,
til þess að meiða mig ekki með
honum.“
Fyrirtækið Köfun og
öryggi
„Eins og ég gat um áðan var mikið
að gera í viðhaldinu og þetta var
bæði mikil og erfið vinna. I
óveðrum brotnaði alltaf eitthvað og
þetta voru þungir hlutir og allir
neðansjávar. Það sem fór verst með
okkur voru þó ekki óveðrin sjálf,
heldur sogið sem myndaðist í
höfninni eftir óveður. En þetta var
samfellt ævintýri. Ég stofnaði
fyrirtækið Köfun og öryggi um
starf mitt fyrir Keikósamtökin og
það nafn er á fyrirtækinu enn í dag,
eftir að ég keypti efnalaugina og
þvottahúsið. Sumir sem fá reikn-
inga frá mér fyrir þvottaþjónustu
finnst stundum skrýtið að fá reikn-
ing frá Köfun og öryggi. Það hefur
komið fyrir að menn sem hafa sótt
jakkafötin sín í hreinsun til okkar
hafi verið að fara yfir vísanóturnar
sínar einhvem tíma seinna og
ekkert skilið í því að hafa greitt
fyrir köfunarþjónustu!"
Unnum að því að verða
atvinnulausir
„Manni varð vel til vina við marga
af þessum mönnum sem hér vom.
Þetta voru á bilinu tuttugu til
þrjátíu manns. Fólkið vann venju-
lega einn mánuð en fór síðan heim
til sín í mánaðar frí. Það voru því
miklir flutningar á fólki þessi ár
sem verkefnið stóð, því þetta fólk
bjó flest á vesturströnd Banda-
rfkjanna. Þetta var auðvitað mjög
skrýtið atvinnuumhverfi. Menn
voru í rauninni að vinna að því að
verða atvinnulausir. Alls vann ég
liðlega hálft fimmta ár við þetta
ævintýri, eða frá því í apríl 1998
fram í ársbyrjun 2003. Mér finnst
sorglegt að horfa inn í Klettsvíkina
núna og sjá þessar leyfar sem þama
grotna niður, því þetta var virkilega
flottur vinnustaður á sínum tfma.“
Allt snerist um þetta
ævintýri
„Þegar maður lítur til baka þá sér
maður að þetta var ekki bara starfið
manns, heldur snerist allt manns líf
um þetta ævintýri. Erlendu starfs-
mennimir vom í mat hjá manni og
maður tók þátt í því þegar þeir
gerðu sér dagamun á hátíðum og
tyllidögum. Maður var eiginlega
Ameríkani þessi tæpu fimm ár sem
þetta stóð yfir. Ég á bara góðar
minningar frá þessum tíma og þetta
var mjög gott fólk upp til hópa.
Eflaust hefði maður getað reynt að
fá einhverja meiri vinnu hjá þessum
körlum í Kaliforníu; þeir eru mikið
í San Diego og svæðinu þar um
kring. Hins vegar var maður og er
fjölskyldumaður og því ekki auð-
velt um vik. Ég fæ reglulega fréttir
af þessu fólki, en sjálfur er ég alltof
linur við að halda reglulegu sam-
bandi við það. Ég frétti að einn
vinur minn er nú yfirþjálfari við
Sea World í Orlandó í Flórída. Það
væri ekki amarlegt að fá VIP
skoðunarferð um svæðið ásamt
fjölskyldunni. Ég fékk líka dapur-
lega frétt fyrir skömmu því einn
fyrrum félaga minna, sjávarspen-
dýrafræðingur, lét lífið í flugslysi
þegar hann var í hvalaleit“
Hann var frjáls
„Ég man alltaf þegar punktarnir frá
staðsetningartækinu sem Keikó var
með á bakinu fóru að stefna í suð-
austur. Þá vissi maður að þetta var
búið. Maður vissi svo sem fyrir að
þetta yrði ekki endalaust ævintýri.
Ég man að ég hugsaði þegar hann
var kominn að Færeyjum, að hann
kæmi aldrei inn í Klettsvík aftur.
Ég hugsa stundum um það að
kannski hefur dauðdagi Keikós
ekki verið svo slæmur eftir allt
saman. Að vísu eignaðist hann ekki
maka og afkvæmi og synti inn í
sólarlagið. En hann var frjáls,“
sagði Smári Harðarson að lokum
um Keikóævintýrið, en endur-
minningarnar um þessa ógleyman-
legu tíma munu eflaust ylja honum
um hjartarætur um ókomin ár.
„Oft tók hann ekkert mark á þessu og potaði aftur og stundum stóðst ég
ekki freistinguna, greip í einn uggann og við fórum einn hring saman.
Þetta var nú eiginlega bannað, þar sem verkefnið snerist um að venja
hann af mannfólkinu, en freistingin varð yfirsterkari reglunum hjá mér.“