Skessuhorn - 13.11.2007, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 13. NÓVEMBER
„Mað ur verð ur
að flýta sér að borða
mat inn með an hann
er enn þá holl ur,“
var ein hvern tím­
an sagt og sann ar­
lega er ekki van þörf
á að fylgj ast vel með
hvað er hollt í dag því það er ekk­
ert víst að það sé sami mat ur inn og
í gær. Lengi vel var það talið hollt
að vera á eða að eins und ir svo kall­
aðri kjör þyngd en nú er það talið til
bóta að vera nokkrum senti metr­
um of stutt ur mið að við þyngd.
Súkkulaði er nú orð ið mein hollt og
bænd ur virð ast lifa leng ur en flest­
ar aðr ar þjóð fé lags stétt ir og vera í
minni hættu að fá krabba mein . Það
eru reynd ar eng in ný sann indi og
Vig fús vin ur minn Pét urs son löngu
bú inn að gera sér grein fyr ir því:
Alls stað ar sér mað ur undr andi fólk
á þess um dreif býl isköll um.
Þeir djöfla í sig kjöti og drekka svo
mjólk
en drep ast þó síð ast af öll um.
Marg ir hafa fund ið ís lensk um
land bún að ar af urð um flest til for­
áttu og talið þær bæði dýr ar og
ó holl ar. Ein hvern veg in hafa þær þó
hald ið líf inu í þjóð inni gegn um ald­
irn ar, það er að segja þeim sem yf­
ir leitt lifðu. Á und an förn um árum
hafa öðru hvoru kom ið upp hug­
mynd ir um inn flutn ing á öðr um
kúa kynj um og ber hæst um ræð una
um norsku kýrn ar fyr ir fáum árum.
Á þeim tíma kvað Helgi Björns son
og til hlökk un in leyn ir sér ekki:
Batn ar senn í búi hjá
bænda liði horsku.
Bráð um mun það belj ur fá
baulandi á norsku.
Um líkt leyti orti Guð mund ur
Hall dórs son eft ir far andi Búkollu­
ljóð sem sýn ir glögg lega þörf ina á
nýj um kúa stofni:
Býsna mörg er bú manns raun in
batna lít ið kjör in rýr.
Vond er tíð in, verri laun in
en verst er þessi land nám skýr.
Sjaldn ast rétta geng ur götu
gleði sýn ir aldrei vott.
Spark ar nið ur fullri fötu,
fer úr hafti, étur þvott.
Djúpt í flór inn dýf ir hala
og deng ir beint í and lit manns.
Krem ur tær á kúasmala
og kúk ar svo á skóna hans.
Stút ar sát um, stelst í garða,
stang ar bænd ur, angr ar fé.
Land nám skýr með lundu harða
læt ur öngva blíðu í té.
Lausn er fund in, létt ar and ar
land bún að ar hrjáða drótt.
Af bragð skýr sem engu grand ar
út til Nor egs verð ur sótt.
Hin norska kýr mun kjör um lyfta
kosta grip ég hana tel.
Af urð irn ar engu skipta
ef hún bara kyss ir vel.
Ljóst er þó að ýmsu þyrfti að breyta
fyr ir stór vaxn ari kúa stofn en nú er í
land inu og duld ist það ekki at hu g ul um
aug um Jó hönnu Stein gríms dótt ur:
Flest yrðu bænd ur að bæta og
stækka,
bylta við mörgu sem dug ir þó enn.
Auð vit að þyrfti einnig að hækka
arf taka naut anna - frjó tækni menn.
Það er nú lið in tíð að menn þekki
alla bíla sem um veg inn fara, hvað
þá að fólk al mennt þekki ríð andi
menn og reið skjóta þeirra á lang­
leið eins og forð um var. Frið björn í
Stað ar tungu sá eitt sinn til manna­
ferða og þekkti af hest um og á setu
að þar færi Hall dór Hall dórs son
skó smið ur á Ak ur eyri sem var trú­
mað ur mik ill og reið heim á næsta
bæ við Stað ar tungu. Giskaði Frið­
björn á er ind ið og kvað:
Held ég muni Hall dóri
harð sótt verða glíma.
Að gera Þórð að guðs manni
gæti kost að tíma.
Nokk uð hef ur að und an förnu
ver ið rætt um nýja bibl íu þýð ingu
og sýnst sitt hverj um eins og jafn­
an er þeg ar ein hverj ar breyt ing ar
verða. Karl af Lauga veg in um hug­
leiddi hin æðri mál með eft ir far andi
hætti:
Horfi ég upp í him in inn
í heið ríku veðri og stillu.
Hann sem eitt sinn var ein get inn
er orð inn að þýð ing ar villu.
Ekki er mönn um allt gef ið með
sama hætti og hæfi leiki manna til að
læra ut an að langa texta er vissu lega
eitt af því sem skap ar inn hef ur skipt
svo lít ið mis jafn lega á milli okk ar. Í
raupararímu stend ur með al ann ars:
Biblí an er sem bögglað roð fyr ir
brjósti mínu,
lærði ég hana alla í einu
þó aldrei kæmi að gagni neinu.
Það hef ur lengi ver ið sið ur að
kenna öðr um um það sem mið ur
fer og þá helst þeim sem eru hærra
sett ir að tign og völd um en við­
kom andi. Jón Þor steins son frá Arn­
ar vatni orti í orða stað Drott ins:
Ó fyr ir synju oft er mér
eign uð mæða og senna;
en margt af því sem mið ur fer
mönn un um er að kenna.
Menn hafa lengi velt fyr ir sér
þró un ljóð forms ins og með al þess
sem oft hef ur ver ið deilt um er hið
frjálsa form sem sum ir kalla Atóm­
ljóð og að sjálf sögðu verða ekki all ir
á eitt sátt ir um það frek ar en ann að.
Haf steinn Stef áns son hafði þessa
skoð un á atóm kveð skap:
Atóm b ull er and leg fró un,
með ým is kon ar brí ari.
Ver ið gæti þynnk an þró un
af þriggja daga fylliríi.

Eng inn stöðv ar þró un ina, hún
hlýt ur alltaf að verða ó hjá kvæmi leg.
Það eina sem við get um gert er að
reyna að fylgj ast með henni og nýta
hana okk ur í hag eft ir því sem hægt
er. Bragi Jóns son eða Ref ur bóndi
kvað um þró un æv inn ar:
Eft ir göngu um ævi hjarn
- ei til starfa hrað ur
aft ur verð ég eins og barn
ald ur hnig inn mað ur.
Bæði er það nú að nokk uð breyti­
lega er okk ur út hlut að hæfi leik un­
um í vöggu gjöf og svo vinnst mönn­
um mis jafn lega úr þeim sjóði. Teit­
ur Hart mann lýsti svo sín um á vöxt­
un ar leið um:
Hin ir sáu á vöxt af
öllu sem þeir gjörðu.
Hálf pund það sem Guð mér gaf
gróf ég djúpt í jörðu.
Önn ur vísa kem ur hér eft ir Teit
og virð ist mér hún benda til þess
að ort sé við ó þarf lega dóm harð an
með bróð ur:
Ef þú hugs ar eitt hvað líkt
áttu síst að vega
hart að þeim sem hafa drýgt
hór dóm eðli lega.
Að lok um kem ur hér vísa eft ir
Hjör leif Krist ins son sem væri gott
að hafa í huga ef tíð in skyldi fara að
versna eitt hvað:
Þeg ar bylj ir bresta á
bið ég all ir megi
leika sér að ljós mynd frá
liðn um sum ar degi.
Með þökk fyr ir lest ur inn
Dag bjart ur Dag bjarts son
Hrís um, 320 Reyk holt
S 435 1489 og 849 2715
dd@simnet.is
Hann sem eitt sinn var ein get inn - er orð inn að þýð ing ar villu
Fyr ir hug að er að reisa nýtt frí­
stunda hverfi á Svarta gili í Norð ur­
ár dal. Gert er ráð fyr ir 79 frí stunda­
lóð um, einni í búða lóð og einu at­
hafna svæði á tæp lega 100 hekt ara
svæði. Hönn un hús anna á svæð inu
hef ur vak ið nokkra at hygli, en það
eru Land lín ur ehf. í Borg ar byggð
sem sjá um hönn un ina. Frí stunda­
hús in eru hönn uð sér stak lega með
það að mark miði að brjóta nið ur
vind, en með rétt um þak halla og
snún ingi á hús um er hægt að beina
vindi frá dval ar svæð um. Þá eru
hús in hönn uð með það að mark­
miði að þau falli vel að um hverfi og
taki til lit til stað bund ins veð ur fars.
Þak halli verð ur í sam ræmi við halla
á fjöll um og klett um í ná grenni
svæð is ins og klæðn ing mun end ur­
spegla liti og á ferð úr um hverf inu.
Hús in skulu vera lit uð í jarð ar­ og
um hverf islit um og þök vera dökk
að lit eða með torfi.
Sig ur björg Ósk Ás kels dótt ir hjá
Land lín um hef ur haft veg og vanda
af skipu lag inu. Að spurð seg ir hún
að við hönn un svæð is ins hafi ver ið
beitt hug mynda fræði sem er í senn
ný og göm ul. „Nú tíma bygg inga list
legg ur mik ið upp úr sléttri á ferð og
flöt um þök um og lít ið er um fylgi­
hluti, eng ar þak renn ur, karm ar eða
vatns bretti. Þetta eyk ur allt sam an
á vind inn. Við þurf um grófa á ferð
á hús in til að brjóta nið ur vind,
lágreist hús, þak halla og alla fylgi­
hluti sem við eig um. Þetta er í sjálfu
sér ó skap lega gam al dags, en við
get um kannski gert eitt hvað með
nú tíma hús um, haft grind ur utan á
eða eitt hvað í þá veru. Við eig um
efni í nátt úr unni sem hjálpa okk ur,
t.d. torf þök. Það þarf ekki ann að en
að leggj ast nið ur í gras ið á vindrík­
um degi til að finna hve það dreg­
ur úr vind in um. Í ís lenskri veðr áttu
þurf um við að beita öll um að ferð­
um gegn vindi,“ seg ir Sig ur björg.
Hvað lög un húsa varð ar seg ir
Sig ur björg mik il vægt að þau taki
mið af um hverf inu. Fjöll in okk ar
séu ekki flöt og því vilji hún ekki
sjá flöt þök. Hún nefn ir dæmi um
hönn un sem lag ar sig að um hverfi
sínu. „Hyrn an í Borg ar nesi er með
mjög sér kenni lega þak vinkla. Þar
sem Kaup þing stend ur nú var eitt
sinn klett ur með sömu vinkl um og
ef horft var á svæð ið frá þjóð veg­
in um sáust lík ind in vel. Nú er búið
að sprengja klett inn en þetta er gott
dæmi um hvern ig hönn un er lög uð
að um hverfi. Það er enn mik il væg­
ara á ó snortn ari svæð um.“ Helst vill
Sig ur björg að timb ur klæðn ing ar fái
að veðr ast og grána, í stað þess að
bera sínkt og heil agt á þær. „Ég set
nú ekki skil yrði um það í skipu lag­
inu en það er þó gerð krafa um að
hús in skulu vera lit uð í jarð ar­ og
um hverf islit um.“
Sam þykki bæj ar ráð skipu lag ið í
Svarta gili fer það í aug lýs ingu og
fólki gefst kost ur á að skila inn at­
huga semd um.
kóp
Síð ast lið ið fimmtu dag fékk leik­
skól inn Sól vell ir í Grund ar firði af­
hent an græn fána sem er um hverf­
is merki sem nýt ur virð ing ar víða
í Evr ópu sem tákn um góða um­
hverf is mennt og um hverf is stefnu
í skól um. Fán ann fá skól ar í kjöl­
far verk efna sem er ætl að að efla
vit und nem enda, kenn ara og ann­
arra starfs manna skól ans um um­
hverf is mál. Rann veig Thorodd sen
frá Land vernd kom og af henti fán­
ann og voru for eldr ar og aðr ir gest­
ir við stadd ir. Nem end ur úr 1. bekk
grunn skól ans komu einnig en þeir
höfðu unn ið að þessu verk efni þeg­
ar þeir voru í leik skól an um. Rann veig
af henti elstu nem end um leik skól ans
fán ann og fóru þau með hann út þar
sem hon um var flagg að.
Árið 2005 gekk leik skól inn Sól­
vell ir til liðs við verk efn ið ,,Skól ar
á grænni grein“ og hef ur stefnt að
því að flagga græn fán an um í kjöl­
far þess. Sam in var um hverf is sátt­
máli sem send ur var til allra for­
eldra í sept em ber. Um hverf is nefnd
er starf andi í leik skól an um og eru
fund ir henn ar að jafn aði einu sinni
í mán uði. Haldn ir eru um hverf is­
fund ir með elstu nem end um leik­
skól ans þar sem um hverf is mál eru
rædd og þau koma með til lög ur um
hvern ig eigi að vernda um hverf ið.
afNýr sjó varn ar garð ur
í Ó lafs vík
Unn ið er þessa dag ana að sjó­
varn ar garðs gerð á bak við Hróa­
hús in í Ó lafs vík. Björn Arn alds­
son, hafn ar stjóri sagði í sam tali
við Skessu horn að þessi garð ur sé
fram hald af sjó vörn við ver búð irn ar
og teng ist garð in um sem er aust an
við Hróa hús in. Hann seg ir að sjó­
varn ar garð ur inn sé 130 metra lang­
ur og komi til með að verja hús in
fyr ir á gangi sjáv ar sem er tals verð ur
á þess um stað. Kostn að ur við verk­
ið er 15 millj ón ir króna og magn­
ið um 115 þús und rúm etr ar sem
þarf af grjóti og kjarna. Verk inu á
að vera lok ið í des em ber.
„Stafna fell ehf sér um þess ar
fram kvæmd ir og hef ur þeg ar ver ið
samið við fyr ir tæk ið um að taka að
sér gerð sjó varn ar garða á næsta ári.
Verða þá sett ir upp tveir sjó varn ar­
garð ar, ann ars veg ar við Enn is braut
þar sem sett ir verða 175 metr ar af
grjót vörn og hins veg ar 125 metra
sjó varn ar garð ur við ytra Klif,“ seg­
ir Björn.
Mikl ar hafn ar fram kvæmd ir hafa
ver ið í höfn um í Snæ fells bæ á þessu
ári. Nú er ver ið að dýpka Rifs höfn
og síð ar verð ur höfn in í Ó lafs vík
sömu leið is dýpk uð. Í báð um höfn­
un um verða sett nið ur stál þil fyr­
ir ára mót auk þess sem flot bryggja
verð ur sett upp í Rifi fyr ir björg­
un ar bát inn Björgu. Björn seg ir að
í sum ar hafi ver ið unn ið að um­
hverf is þátt um við hafn irn ar í Snæ­
fells bæ, eins og að leggja gang­
stétt ar og kant steina. „Við leggj um
á herslu á að vinna að ein hverj um
um hverf is mál um á hverju sumri,“
sagði Björn sem bæt ir við að lok um
að árið 2006 hafi ver ið besta árið í
sögu hafn ar sjóðs tekju lega séð, en
þá voru heild ar tekj ur hafn anna um
93 millj ón ir króna.
af
Unn ið að gerð sjó varn ar garðs ins á bak við Hróa hús in í Ó lafs vík.
Björn Arn alds son hafn ar stjóri.
Sól vell ir fá Græn fán ann
Rann veig Thorodd sen út skýr ir græn fán-
ann fyr ir börn un um í leik skól an um og
henni til að stoð ar er Guð mund ur Ingi
Gunn laugs son bæj ar stjóri.
Vind stýr andi hús í Svarta gili