Skessuhorn - 04.11.2009, Blaðsíða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 4. NÓVEMBER
Hún sit ur við tölv una á heim ili
sínu í gamla lækn is hús inu í Borg­
ar nesi sjö tíu og sex ára göm ul og
önn um kaf in við að þýða norsk­
an reyfara yfir á ís lensku. Þýð ing ar
hef ur Krist ín Thor laci us stund að í
hart nær hálfa öld og er enn að. Hún
seg ir að sér finn ist á gætt að þýða
svona tíu síð ur á dag en bæk urn ar
sem hún hef ur þýtt í gegn um tíð­
ina eru af ýms um toga og hún seg ir
þær milli þrjá tíu og fjöru tíu tals ins.
„Ég byrja á morgn ana þeg ar ég er
búin að drekka kaffi og lesa Mogg­
ann. Ég er síð an við þetta svona 5­6
tíma á dag.“ Krist ín hef ur nóg að
gera og seg ir á gætt að sitja við þýð­
ing ar þeg ar aðr ir í hús inu fari til
sinna starfa að morgni og hún sé
ein heima. Hún var prests frú í ára­
tugi og hafði í nógu að snú ast með
stóra fjöl skyldu. Mað ur henn ar var
séra Rögn vald ur Finn boga son, sem
lengst af var sókn ar prest ur á Stað ar­
stað á Snæ fells nesi, en hann lést árið
1995. Þau hjón bjuggu víða um land
áður en leið in lá að Stað ar stað og
alltaf hafði Krist ín þýð ing arn ar sem
auka starf.
Búin að fara til Íran og
Jemen á ár inu
„Ann ars er ég ný kom inn úr mik­
illi reisu,“ seg ir Krist ín þeg ar við
setj umst nið ur að spjalla sam an. „Ég
fór í tólf daga ferð til Írans und­
ir far ar stjórn Jó hönnu Krist jóns­
dótt ur. Þetta var mjög skemmti leg
ferð og við voru 26 í hópn um, bæði
karl ar og konu. Jó hanna er haf sjór
fróð leiks um þetta svæði og þetta
er reynd ar önn ur ferð in sem ég fer
með henni þarna suð ur eft ir á þessu
ári því ég fór í ferð til Jemen í apr íl
og fyr ir tveim ur árum fór ég með Jó­
hönnu til Eg ypta lands.“ Krist ín seg­
ir að leið in hafi fyrst leg ið til Teher­
an en síð an til Siras, sem er sunn­
ar í land inu. Hún seg ir hóp inn ekk­
ert hafa orð ið var an við tog streitu
hjá Írön um gagn vart vest ur landa bú­
um þrátt fyr ir þá tog streitu sem hafi
ver ið að und an förnu vegna kjarn­
orku mála. „Það var að eins á ein um
stað sem við fund um eitt hvað fyr ir
þessu og þá var það nú bara þannig
að við vor um að keyra í eyði mörk­
inni og kom um ná lægt þeim stað
þar sem þeir eru að auðga úran. Þá
blasti við okk ur skilti um að bann­
að væri að taka ljós mynd ir og stuttu
seinna kom ann að sem aflétti bann­
inu, meira var það nú ekki. Fólk ið
þarna var af skap lega elsku legt og
opið. Við urð um ekki vör við neina
andúð á vest ur landa bú um, ekki Ís­
lend ing um alla vega, þótt þeir séu
ekki vin sæl ir alls stað ar út af Ices a ve,
enda vita þeir ör ugg lega ekki af því
þarna. Þeir voru alltaf að taka fram
við okk ur að þeir væru ekki arabar,
ég veit ekki hvort þeir líta eitt hvað
nið ur á þá en það var alltaf ver ið að
ít reka þetta við okk ur.“
Hún seg ir ýmsa siði hafa ver­
ið á ber andi í Íran. „Við kon urn ar í
hópn um þurft um að vera með slæð­
ur og meira að segja þurft um við að
hafa mynd í pass an um með slæðu.
Þarna er mik ill að skiln að ur milli
karla og kvenna. Til dæm is fór ein
í hópn um, sem er bóka vörð ur, að
skoða bóka safn og þar var söl un um
skipt í karla­ og kvenna sali. Svona er
þetta allt. Grunn skól arn ir eru kyn­
skipt ir, sér stak ir skól ar fyr ir stúlk ur
og aðr ir fyr ir drengi en bæði kyn in
ganga í sömu há skóla en er þó ekki
kennt sam an. Mér finnst tals verð ur
mun ur á Íran og Jemen. Íran ar eru
held ur lík ari okk ar vest ur landa bú­
un um.“
Tók við þeg ar Magn ús
Torfi varð ráð herra
Krist ín er búin að stunda þýð ing­
ar á bók um í fjöru tíu til fimm tíu ár.
Hún seg ist ekki hafa talið bæk urn­
ar sam an sem hún hef ur þýtt en seg­
ist í mynda sér að þær séu um þrjá­
tíu til fjöru tíu tals ins. „ Lengi vel var
ég að þýða svona eina bók á ári með
ýms um öðr um störf um. Þetta er allt
mögu legt sem ég þýði. Oft reyfar­
ar en líka ferða bæk ur. Þetta kom nú
yf ir leitt til mín fyr ir til vilj an ir. Til
dæm is þýddi ég mik ið af ferða bók­
um fyr ir Örn og Ör lyg og það kom
þannig til að Örn ólf ur bróð ir minn
var bú inn að lofa ein hverj um þýð­
ing um þar en hann mátti svo ekki
vera að því og henti þessu í mig. Það
varð til þess að ég tók til við þýð­
ing ar á ser í um ferða bóka. Ég þýddi
svo tals vert fyr ir Valdi mar í Ið unni.
Einu sinni kom hann til mín í mestu
vand ræð um og sagð ist vera bú inn
að missa góð an þýð anda sem væri
nú orð inn mennta mála ráð herra.
Það var Magn ús Torfi Ó lafs son
sem hafði um ára bil þýtt á kveð inn
reyfara höf und fyr ir Valdi mar. Ég
tók við því og þýddi nokkr ar bæk ur
eft ir þenn an höf und.“
Kann ekk ert í norsku
Flest ar þýð ing ar Krist ín ar í gegn­
um tíð ina hafa ver ið úr ensku. „Nú
upp á síðkast ið er ég svo far in að
þýða úr norsku,“ seg ir hún og bæt­
ir við að hún hafi nú ekk ert kunn að
í norsku. Ég þýddi þrjár bæk ur fyr ir
For lag ið eft ir Tom Egeland. Hann
kom hing að til lands og ég hitti
hann meira að segja. Hann hef ur ör­
ugg lega heyrt um leið og ég opn aði
munn inn að ég kunni ekki norsku
en hann hafði nú ekki orð á því við
mig,“ seg ir Krist ín og hlær. „Nú
er ég að þýða úr norsku fyr ir hann
Krist ján hjá Upp heim um á Akra nesi
og þær eru orðn ar nokkr ar bæk urn­
ar fyrir hann til dæm is úr ensku eft ir
Celiu Rees. Fyr ir tveim ur til þrem ur
árum þýddi ég mik inn doðr ant sem
heit ir Rún a tákn og er að nokkru
leyti byggð á goða fræð inni, svona
æv in týra heim ur. Ég þýddi svo lít­
ið úr dönsku áður, til dæm is bæk ur
sem Rögn vald ur las upp úr í út varp­
ið. Svo þýddi ég úr ensku þekkt ar
barna bæk ur eft ir C.S. Lew is; Ljón­
ið, norn in og skáp ur inn.“
Krist ín seg ir það koma fyr ir að
hún þurfi að viða að sér upp lýs ing­
um varð andi þýð ing arn ar frá þeim
sem þekkja til, sér stak lega ef bæk­
urn ar eru fræði legs eðl is. „Ég á nú
góð an frænda sem ég leita oft til
og kalla mál fars ráðu naut minn en
það er Jónas Krist jáns son fyrr ver­
andi for stöðu mað ur Árna stofn un­
ar. Ég leit aði til hans þeg ar ég var að
þýða Rún a tákn og kom ekki að tóm­
um kof an um þar um nor ræna goða­
fræði.“ Hún seg ist aldrei hafa þurft
að leita til jafn margra til að afla
upp lýs inga eins og þeg ar hún þýddi
bók um ein hverf an dreng. Einu
sinni seg ist hún hafa hringt í Örn­
ólf son sinn, sem er stjarneðl is fræð­
ing ur, vegna orðs sem hana vant aði.
„Hann er nú bú sett ur í Dan mörku
og vissi al veg hvað ég átti við þeg ar
ég spurði hann. Örn ólf ur hafði hins
veg ar ekki ís lenska orð ið yfir þetta
og sagði mér að lok um að hringja í
Þor stein Sæ munds son stjarneðl is­
fræð ing. Hann er nú frændi minn
og hjá hon um fékk ég orð ið sem
mig vant aði. Það get ur kom ið sér
vel að eiga góða að. Ann ars get ur
mað ur oft fund ið þetta bara á net­
inu í dag.“
Var hrædd um að týna
text an um
Á þeirri hálfu öld sem Krist ín hef­
ur unn ið við þýð ing ar hafa orð ið
mikl ar breyt ing ar. Hún seg ist hafa
hand skrif að eitt hvað fyrst en svo
kom rit vél in og mik ill mun ur varð
þeg ar hún eign að ist raf magns rit­
vél. Bylt ing in varð svo með til komu
tölv unn ar. „Ég eign að ist tölvu til­
tölu lega snemma. Hún var að vísu
ekki full kom in en dugði fyr ir rit­
vinnslu. Ég man að þeg ar ég var að
vista í tölv una fyrst þá var ég alltaf
hrædd um að týna þessu þeg ar það
hvarf af tölvu skján um og oft ar en
ekki hugs aði ég sem svo að þarna
væri nú dags verk ið far ið. Þetta var
rosa leg ur mun ur að geta far ið inn í
text ann hvar sem var og breytt í stað
þess að krota ofan í text ann á vél rit­
uð um hand rit um. Ef mað ur er eitt­
hvað ó á nægð ur með text ann þá sóp­
ar mað ur því bara burtu og svo þeg­
ar allt er til bú ið er bara að ýta á einn
takka og þetta er far ið til út gef and­
ans. Ég hringi nú samt til ör ygg is og
spyr hvort þetta hafi skil að sér.“
Bjuggu víða um land
Þau hjón bjuggu víða. Rögn­
vald ur byrj aði sem prest ur norð­
ur í Mý vatns sveit að Skútu stöð um.
Eft ir fram halds nám í London var
hann í sex ár prest ur á Bjarn ar nesi
í Horna firði. „ Þetta var áður en við
kynnt umst en það var árið 1959. Ári
seinna gift um við okk ur. Þá fór um
við aust ur að Val þjófs stað í Fljóts­
dal en vor um þar bara í eitt ár. Þar
var bóndi fyr ir á jörð inni og pró fast­
ur inn gleymdi að segja hon um upp
þannig að það var lít ið pláss fyr ir
okk ur þarna. Síð an fór um við í Staf­
holt og svo það an aust ur á Vopna­
fjörð að Hofi. Af öll um stöð um sem
við vor um á, þang að til við kom um
á Stað ar stað, kunni ég best við mig á
Hofi. Bæði fólk og lands lag. Þar vor­
um við frá 1965 til 1968. Það an fór­
um svið svo til Seyð is fjarð ar en ég
var aldrei hrif in af þeim stað. Mað­
ur varð að sperra sig til að sjá upp í
him in inn þetta var svo inni lok að af
háum fjöll um. Ég kunni aldrei við
mig þar. Frá Seyð is firði fór um við
svo til Siglu fjarð ar,“ seg ir Krist ín og
seg ir flutn ing ana hafa ver ið komna
upp í vana. „Rögn vald ur pakk aði
nið ur og ég tók svo upp úr köss un­
um á á fanga stað.“
Árið 1973 fluttu þau svo að Stað­
ar stað þar sem þau kunnu vel við sig
enda voru þau þar í 20 ár. Það hef­
ur ver ið í nægu að snú ast hjá prests­
frúnni því þau Rögn vald ur eign­
uð ust sjö börn, sem eru víða nið­
ur kom in núna en son sinn, Sig urð
jarð skjálfta fræð ing, missti Krist ín
í bílslysi fyr ir tíu árum. Þrjár dæt­
ur eru elst ar, son ur inn Finn bogi býr
í Borg ar nesi í sama húsi og Krist ín
en kenn ir við Fjöl brauta skóla Vest­
ur lands á Akra nesi. Örn ólf ur býr í
Kaup manna höfn og yngst ur er Ó laf­
ur. „ Elsta dótt ir mín, Ás laug, hef ur
ver ið bú sett í Dan mörku í ára tugi
og hún fæst við þýð ing ar en bara í
öf uga átt við mig. Hún er að þýða
úr ís lensku á dönsku. Þetta er lík lega
eitt hvað í gen un um því pabbi minn,
Sig urð ur Thor laci us, þýddi tals vert
og skrif aði reynd ar líka barna bæk ur
eins og ég hef gert því þær eru orðn­
ar þrjár sem ég hef skrif að. Sú síð­
asta kom út í fyrra en hún var bara
ör stutt og mik ið mynd skreytt, ekki
mik ill texti.“
Gott út sýni úr
lækn is hús inu
Gamla lækn is hús ið í Borg ar nesi
keyptu þau Krist ín og Rögn vald ur
árið 1986. „Það var Guð mund ur
Björns son sýslu mað ur sem byggði
þetta hús rétt upp úr 1920. Hér
er dá sam legt út sýni um allt. Þeg­
ar Guð mund ur bjó hér voru sval ir
hérna út af stof unni þar sem boga­
glugg inn er núna. Sýslu mað ur inn
var hag mælt ur og orti ein hverju
sinni þeg ar hann var hérna:
Fag urt er í fjörð un um
firna gott í döl um
hvergi er betra í heim in um
en hér á þess um svöl um.
Hann hafði þetta út sýni auð vit­
að sem ég hef hér líka. Þeg ar Guð­
mund ur hætti hér sem sýslu mað ur
var fljót lega byggt ann að hús hér
rétt hjá fyr ir sýslu mann og þá varð
þetta hús að lækn is bú stað. Lækna­
stof urn ar voru hér niðri og þeg­
ar við feng um hús ið var ým is legt
dót frá lækna stof un um enn hér
niðri. Til dæm is var þarna tann­
lækn inga stóll, sem ég sé eft ir að
hafa hent. Hann hefði átt að fara á
safn ið, enda eiga ör ugg lega marg­
ir Borg nes ing ar sár ar minn ing­
ar úr þeim stól. Hús ið var nokk­
uð illa far ið þeg ar við keypt um það
en Rögn vald ur sagði að hann hefði
kom ið í svo mörg ónýt prests set­
Til vilj un að ég fór að þýða bæk ur
-seg ir Krist ín Thor laci us þýð andi og fyrr um prests frú
Þýð and inn við tölv una að þýða norsk an reyfara.
Krist ín fram an við hús ið sitt í Borg ar nesi.