Skessuhorn - 04.11.2009, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 4. NÓVEMBER
Heilsan
Svína­in­flú­ens­an
Um þess­
ar mund ir hafa
tæp lega sjö
þús und manns
greinst með
in flú ensu ein­
kenni hér lend is. Út breiðsla far ald urs­
ins hef ur ekki auk ist á höf uð borg ar­
svæð inu upp á síðkast ið en veik in hef­
ur hins veg ar breiðst út á lands byggð­
inni. Síð ast lið inn mán uð hafa yfir
hund rað ein stak ling ar ver ið lagð ir inn
á sjúkra hús með grun um eða stað­
festa in flú ensu A(H1N1)v 2009, þar
af tæp lega 90 manns á Land spít ala. Af
þeim eru þrír af hverj um fjór um með
und ir liggj andi sjúk dóma.
Upp úr miðj um mars á þessu ári fór
að bera á aukn um fjölda fólks með in­
flú ensu ein kenni í Banda ríkj un um og
Mexíkó. Við nán ari at hug un kom í
ljós að sýk ing in var af völd um nýrr­
ar in flú ensu A(H1N1)v, í dag köll­
uð svína in flú ens an, veiru sem hef­
ur breiðst hratt út og greinst um all­
an heim. Veir an er með erfða efni frá
svína­, fugla­ og manna in flú ensu A
veir um, en þessi sam setn ing hef ur
aldrei sést áður.
Svína in flú ens an er bráð sýk ing í
önd un ar veg um svína af völd um in­
flú ensu A veiru. Dán ar tíðn in er lág í
svín um og þau ná sér venju lega á 7­10
dög um frá upp hafi veik inda. Þess­
ar veir ur er einnig að finna í villt um
fugl um, fið ur fé, hest um og mönn um.
Svína in flú ensa berst aft ur á móti afar
sjald an milli dýra teg unda.
Bólu setn ing gegn in flú ensu, sem
nú er aug lýst í ýms um fyr ir tækj um
og lyfja búð um, er gegn ár legri in flú­
ensu, en bólu setn ing gegn svína in flú­
ensu fer ein ung is fram á heilsu gæslu­
stöðv um, Land spít ala og Sjúkra hús­
inu á Ak ur eyri. Lyf in Tamiflu og Rel­
enza hafa reynst hefta veiruna og eru
næg ar birgð ir af þess um lyfj um til í
land inu. Lyf in geta því dreg ið úr ein­
kenn um og mild að sjúk dóms gang inn.
Mik il vægt er að lyfja gjöf sé haf in inn­
an tveggja daga frá upp hafi ein kenna.
Þann 2. nóv em ber hófst al menn bólu­
setn ing gegn svína in flú ensu hjá þung­
uð um kon um og ein stak ling um með
und ir liggj andi sjúk dóma og er á ætl að
að bólu setn ing þess ara ein stak linga
taki þrjár til fjór ar vik ur. Að þeim
tíma liðn um verð ur al menn ingi boð­
in bólu setn ing gegn svína in flú ens­
unni. Ein kenni svína in flú ensu hafa
ver ið svip uð og ein kenn in af völd um
árs tíð ar bund inn ar in flú ensu, sem eru
skyndi leg ur hiti, vöðva verk ir og ein­
kenni frá önd un ar fær um.
Með und ir liggj andi sjúk dóm um
er átt við fólk sem er í meiri á hættu
að veikj ast illa af flens unni held ur en
aðr ir vegna sjúk dóma sem það geng­
ur með. Flens an get ur því lagst mjög
þungt á þessa sjúk linga og þeir eru
veik ari fyr ir en aðr ir. Þetta geta ver­
ið hjarta sjúk dóm ar, svo sem hjarta­
bil un og með fædd ir hjarta sjúk dóm­
ar, tauga­ og vöðva sjúk dóm ar sem
trufl að geta önd un, önd un ar færa sjúk­
dóm ar sem þarfn ast stöðugr ar og fyr­
ir byggj andi lyfja með ferð ar, horm­
óna sjúk dóm ar, til að mynda insúl ín­
háð syk ur sýki og barkstera skort ur, al­
var leg nýrna bil un og al var leg ir lifr ar­
sjúk dóm ar eins og skorpulif ur. Gild ir
þetta einnig um offitu sjúk linga og ein­
stak linga með ó næm is bælandi sjúk­
dóma og slíkt á til dæm is við um þá
sem eru í krabba meins með ferð sem
og líf færa þega. Of an greind ur hóp ur
nýt ur for gangs þeg ar kem ur að bólu­
setn ingu vegna svínaflensunn ar.
Har ald ur Á Sig urðs son, lyfja fræð ing-
ur hjá Lyf og Heilsu á Akra nesi
Mér hef ur ver ið
bent á að lík lega hafi
orð ið mis rit un í vísu
Lúð víks Kemp um
kaup fé lags stjór ann í síð asta þætti og
þar muni að lík ind um eiga að standa
,,dap ur leit ur“ í stað „dap ur leg ur“
og alla vega er vís an betri kveð skap­
ur með þeim á orðnu breyt ing um.
En hvað um það, stund um heyr ist
rætt um sam komu lag sem kennt er
við þorp nokk urt í Hollandi og um
það kvað Hlym rek ur hand an:
Sr. Jóni fannst lé legt og las byggt
og með leið inda með alaglas lykt ­
og kannske ekki hægt
það kompaní frægt
sem varð kunn ugt af þorp inu
Maastricht.
Eft ir far andi vísa Magn ús ar á
Vögl um er ort löngu fyr ir tíma út­
rás ar inn ar en hún gæti svo sem eins
ver ið gerð um ein hvern út rás ar vík­
ing inn í dag:
Trausti glat ar grönn um hjá
gætni ei mat að von um.
Sí fellt rata ó höpp á
aldrei fat ast hon um.
Ein hvern tím ann í byrj un hruns­
ins kvað Sig ur jón frá Skolla gróf um
út rás ina:
Út rás in var al gjört djók
að eins heila þvott ur.
Dav íð gaf og Dav íð tók
­ djöf ull er hann flott ur.
Ekki skal ég nú full yrða að all­
ir séu eða hafi ver ið sam mála þess­
ari full yrð ingu. Ein hvern tím ann á
fyrri vel mekt ar ár um Dav íð Oddss­
son ar í ráð herra stóli kvað Jak ob
Jóns son:
Ís lend ing ar Dav íð dá
og dyggð ir manns ins prísa.
Þetta er eins og all ir sjá
öf ug mæla vísa.
Reynd ar hef ég víst birt báð ar
þess ar vís ur áður en von andi ekki
svo oft að les end ur beri var an leg­
an skaða af. Ann ars skipt ir okk ur
kannske meira máli að þing menn
okk ar haldi and legu at gervi sínu
ó skertu held ur en þó einn og einn
les andi klikk ist af því að lesa vit­
leys una úr mér. Ein hvern tím ann
var ort og ég ætla að taka það skýrt
fram að þetta var fyr ir daga Sam­
fylk ing ar inn ar ef ein hverj um skyldi
detta ann að í hug:
Veð ur elg inn vel í hnéð
vinstri krat inn sneypti
sem bæði húð og hári með
hægri krat inn gleypti.
Menn hafa gjarn an reynt að leita
svara við því hverj um krepp an sé
að kenna en það fer stund um eins
og Dav íð Odds son sagði ein hvern
tím ann í ræðu að það er mik il eft­
ir spurn eft ir söku dólg um en fram­
boð ið tak mark að. Á kveðn ar hag­
fræði kenn ing ar liggja þó und­
ir grun en for tíð inni verð ur tæp­
lega breytt héð an af hvort sem er.
Stein grím ur Thor steins son kvað
ein hverju sinni:
„ Hefði ég bara var kár ver ið!
Af vara leysi slys ið hlaust“.
,,Já, hefð irðu ekki hleypt á sker ið
heilt væri skip ið efa laust“.
Skyn sem in sagði að sker ið tefði
og skip ið þyldi ei slíka raun
en skeð er skeð og „ hefði, hefði,“
héð an af stoð ar ekki baun.
Margt er það og marg vís legt sem
framá menn þjóð ar inn ar þurfa að
brjóta heil ann um og ekki und ar legt
þó þeir þurfi stöku sinn um að slappa
af enda orti Ing hild ur aust an:
Ég held að í hug ar ins skoti
sé Hall grím ur all ur á floti.
Ég sé það í anda
að lítri af landa
sé lækn ing við heila broti.
Limr an hef ur öðl ast tölu verð ar
vin sæld ir hér lend is á und an förn um
árum enda til margra hluta brúk leg.
Val garð ur á Velli mun hafa ort þessa
til um hugs un ar um staf setn ingu og
sagn beyg ing ar:
Er í ó plægð an akur ég sæ
ég upp skeru ves ala fæ,
sama hvern ig ég gæ,
öllu grýtt var á glæ.
Það var hreint ekki morg unn í mæ.
Sig ur karl Stef áns son orti nokk uð
af staf setn inga ræf ing um en ég þori
ekki að full yrða að eft ir far andi sé
eft ir hann:
Tíu kríur tína víur
á túni nýja ráð herr ans
eta slý og anga lýj ur,
al veg rýja land ið hans.
Eft ir far andi held ég að sé frek­
ar ort sem rím þraut held ur en staf­
setn inga ræf ing en alla vega er hún
nokk uð göm ul:
Eitt sinn þeytt ust út um nótt
átta kett ir hratt og létt
tutt ugu rott ur títt og ótt
tættu og reyttu á sléttri stétt.
Sitt hvað ortu þeir Lúð vík Kemp
og Stef án Stef áns son frá Mó skóg­
um á sinni tíð en þeg ar Lúð vík lést
kvað Stef án:
Höggvið var á hörpu streng,
hrak ar ljóða gengi.
Minn ing ar um mæt an dreng
munu geym ast lengi.
Ekki man ég leng ur hvaða bráða­
birgða lög rík is stjórn in setti í kring­
um 1990 en eitt hvað var Hjör leif ur
Gutt orms son í vafa um hvort hann
ætti að styðja þau eða ekki. Þeg ar
hann hafði loks á kveð ið sig og til­
kynnt um stuðn ing sinn við lög in
varð ein um nær stödd um að orði:
Spá dóms orð ið veit ég virt ast
og völv an gamla sagði að
mann kyn inu myndi birt ast
Mess í as í Nes kaup stað.
Það mun hverj um manni ljóst að
verð fall hef ur orð ið á hluta bréf um
en það mun langt síð an Stef án frá
Mó skóg um orti um það kaup hall ar­
hrun sem snerti hann mest á þeim
tíma:
Margt ég próf að mis jafnt hef
en mest an halla gerði
er ham ingj unn ar hluta bréf
hröp uðu úr öllu verði.
Mað ur nokk ur var all mjög ást­
fang inn af stúlku sem Erla hét en
kjark ur hans til að láta til skar ar
skríða ekki í sam ræmi við innri þarf­
ir. Þá orti einn vina hans í orða stað
við kom andi:
Ást in er eins og perla
inni í lok aðri skel.
Erla mín hjart ans Erla;
­ þú at hug ar mál ið vel.
Vil hjálm ur Bene dikts son frá
Branda skarði orti hins veg ar þetta
um ást ina:
Ást ir hafa ýtar sagt
öll að græddu mein in hörð
en ást ir hafa eyði lagt
allt mitt líf á himni og jörð.
Björn Frið riks son hef ur lík lega
eitt hvað kom ist í kynni við þenn­
an sjúk dóm og sam kvæmt lýs ingu
hefði hon um varla lið ið verr þó
hann hefði ver ið með svínaflensu:
Ást in herj ar huga og mál
hér þó verj ast reyni.
Þrá in erj ar anda og mál
ískr ar í hverju beini.
Ætli það sé svo ekki rétt að fara
að slá botn inn í þenn an þátt og hafa
fyr ir loka orð þessa vísu Val garðs
Jóns son ar frá Mið felli:
Menn þó ævi skrölti skeið
skrítn ir furðu lengi.
Eng inn veit um leynda leið
að loknu jarð ar gengi.
Með þökk fyr ir lest ur inn,
Dag bjart ur Dag bjarts son
Hrís um, 320 Reyk holt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Vísnahorn
Eta slý og anga lýj ur - al veg rýja land ið hans
Tvær ung ar Skaga kon ur, sem
báð ar eru á huga sam ar um hönn­
un og fata saum, hafa tek ið sig sam­
an og stofn að fyr ir tæki sem býr til
nýj ar flík ur úr göml um. Í lið inni
viku opn uðu þær sýn ingu á föt um
á kaffi hús inu Skrúð garð in um sem
op inn verð ur út nóv em ber mán uð.
Þetta eru þær Tinna Rós Þor­
steins dótt ir og Guð munda Sjöfn
Magn ús dótt ir. Sauma þær flík ur,
að al lega boli og muss ur, úr gömlu
not uðu hrá efni. Þeg ar þær stöll­
ur litu í heim sókn á Skessu horn
voru þær einmitt í bol um sem þær
saum uðu sjálf ar og litu þeir út eins
og nýj ar tískuflík ur. Bol ur inn sem
Tinna klædd ist var t.d. saum að ur úr
sjö göml um bol um. Í stroff eða lín­
ing ar eru þær svo gjarn an með nýtt
efni til að gera flík ina enn hressi­
og ný legri.
Guð munda Sjöfn hef ur lok ið
námi í kjóla saum frá Iðn skól an um
í Reykja vík. „Ég hef alltaf haft mik­
inn á huga fyr ir hönn un og við setj­
um stefn una á að skapa okk ur vinnu
við svona fata saum þó ég sé líka í
því að hanna og sauma kjóla.“
Tinna Rós sem er að ljúka námi
frá Fjöl brauta skóla Vest ur lands
seg ist alltaf hafa ver ið mik ið fyr­
ir fönd ur og allskyns list iðn að, svo
sem list mál un. „Ég þarf alltaf að
hafa eitt hvað til að föndra við, líð ur
ekki vel öðru vísi,“ seg ir Tinna sem
tók sér dá lít ið frí frá námi til að eiga
börn, en er nú kom in á beinu náms­
braut ina aft ur. Hún seg ir að hug­
ur sinn stefni í list nám með tíð og
tíma.
Þær Tinna Rós og Guð munda
hafa stofn að sam an fyr ir tæki með
ítölsku nafni um fram leiðsl una sem
Sauma flott ar flík ur
úr not uð um föt um
Guð munda Sjöfn Magn ús dótt ir og Tinna Rós Þor steins dótt ir.
heit ir Topi di Pelo. Nafn ið segja
þær vera eft ir leik fangi sem kött­
ur Tinnu eign að ist. „Það er meira
að segja mynd af mús á mið an um
sem fylg ir flík un um frá okk ur. Við
eig um þeg ar orð ið tal verð um vin­
sæld um að fagna inn á Fece book,
erum með um 1300 skráða vini,“
seg ir Guð munda. Þeir sem vilja
vita meira um þetta nýja og litla ný­
sköp un ar fyr ir tæki er bent á slóð ina
facebook.com/topi dipelo
þá
Blús- og djass há tíð Akra ness
um næstu helgi
Um næstu helgi stend ur Blús­ og
djass fé lag Akra ness fyr ir sinni annarri
há tíð, dag ana 6.­8. nóv em ber. Að sögn
að stand enda verð ur um sann kall aða tón­
list ar veislu að ræða þessa þrjá daga. Há­
tíð in fer fram í Gamla Kaup fé lag inu og í
Skrúð garð in um kaffi húsi á Skag an um.
Mik il og fjöl breytt dag skrá er í boði
alla helg ina. Lands lið tón list ar manna
mun koma fram, með al ann arra: Andr­
ea Gylfa dótt ir, Þor steinn Magn ús son,
Björg vin Gísla son, Sig ríð ur Thor laci­
us, Hall dór Braga son, Krist jana Stef áns­
dótt ir, Pálmi Gunn ars son, Eð varð Lár­
us son, Sig urð ur Sig urðs son og fleiri.
Blús­ og djass fé lag Akra ness var stofn­
að haust ið 2008 og hef ur ver ið starf rækt
í eitt ár. Meg in mark mið fé lags ins er að
efla tón list ar líf á Akra nesi og víð ar. Mik­
ið af lista mönn um sem koma fram á há­
tíð inni koma frá Akra nesi, svo að heima­
menn munu setja mik inn svip á há tíð­
inna. Tón leik ar hefj ast klukk an 21 öll
kvöld in og er að gangs eyr ir krón ur 2.000.
Miða sala hefst kl. 18 alla dag ana. Í boði
verða helg arpass ar fyr ir alla há tíð ina og
munu þeir kosta 4000 krón ur, seg ir í til­
kynn ingu vegna há tíð ar inn ar.
þá