Skessuhorn - 16.12.2009, Qupperneq 42

42 MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER
Hjón in Sig ur borg Kr. Hann es­
dótt ir og Ingi Hans Jóns son voru
að koma úr jarð ar för mik ils­
met ins bæj ar búa þeg ar Skessu­
horn renndi í hlað hjá þeim og
var flagg að í hálfa stöng við ann­
að hvert hús í Grund ar firði. Eft­
ir að hafa dáðst að Jagú arn um í
bíl skúrn um, ár gerð 1955 og í
topp standi, var boð ið til stofu
þar sem talið barst með al ann­
ars að í búa þing um, dansi, Sögu­
mið stöð inni, póli tík og Howard
Huges.
Í búa lýð ræði
í fram kvæmd
Í búa lýð ræði í fram kvæmd hef­
ur ver ið starfs vett vang ur Sig ur­
borg ar und an far inn ára tug og fyr­
ir tæki þeirra hjóna, ILDI, sér hæf ir
sig með al ann ars í fag leg um vinnu­
brögð um með þátt töku al menn­
ings. Að sögn Sig ur borg ar er í búa­
þing í raun vett vang ur sem bygg ir á
þeirri grund vall ar hugs un að stjórn­
end ur hlusti meira en ella. En gef­
um henni orð ið:
„Í búa þing er byggt á sam ræðu
í bú anna og við fangs efn in geta ver­
ið mjög mis mun andi, til dæm is
skipu lags mál, á kveð in fram tíð ar sýn
eða ein stak ir mála flokk ar, svo sem
skóla mál. Stund um þarf líka ein­
ung is að ná um ræðu í sam fé lag inu
upp úr á kveðn um far vegi, sér stak­
lega ef um er að ræða ein hverj ar
þreng ing ar af mis mun andi or sök­
um. Á stæða þess að ég leidd ist inn á
þetta svið var reynsla mín af því að
virkja íbúa í um hverf is verk efni sem
ég stýrði á Eg ils stöð um und ir lok
síð ustu ald ar.“
Ingi Hans bjó í Grund ar firði fyr­
ir sjö árum þar sem þau Sig ur borg
kynnt ust: „Hún flutti hing að og var
svo hepp in að geta hald ið á fram
vinn unni sinni hér þar sem vinnu­
veit and inn bauð henni að stofna
úti bú hér á staðn um. Síð an þró­
uð ust hlut irn ir á þann veg að okk­
ur lang aði til að hafa meira frelsi í
öfl un verk efna og ann að þess hátt­
ar og fyr ir tveim ur árum bjugg­
um við til þetta litla fyr ir tæki sem
heit ir ILDI. Ég var bú inn að vinna
sjálf stætt og einn í yfir tutt ugu ár,
þannig að þetta fór á gæt lega sam­
an,“ seg ir Ingi Hans.
End ur vakn ing sagna list­
ar inn ar sem list forms
Ingi Hans seg ir að að al við fangs­
efni sitt þessa dag ana sé að afla
sagna list inni við ur kenn ing ar og
hvetja fólk til þess að nýta hana.
„Sögu mið stöð in er sjálfs eign ar­
stofn un. Ég er for stöðu mað ur
henn ar og síð an reka ýmis verk efni
á fjör urn ar, til dæm is fyr ir lestra hald
og flutn ing ur er inda. Við höf um
hald ið nám skeið í sagna mennsku
víða um land. Leið ir okk ar Sig ur­
borg ar lágu einmitt sam an í gegn­
um sagna mennsk una.
Sögu mið stöð in hef ur ver ið að
vinna að verk efni sem heit ir Sagna­
mið stöð Ís lands en það er hugs­
að sem hlið stætt fyr ir bæri og The
Scott ish Storyt ell ing Centre í Ed­
in borg og snýst um að end ur vekja
sagna list ina sem list form. Það er
að al við fangs efn ið þessa dag ana.
Svo er auð vit að feng ist við all an
fjand ann hér.
Við þjón um að al lega túrist um í
Sögu mið stöð inni en þar erum við
með eina að al sýn ingu sem við köll­
um „Hvern ig varð nú tím inn til?“
Þar fjöll um við um um hverfi og
lífs bar áttu fólks frá upp hafi síð ustu
ald ar og fram að þeim tíma þeg­
ar við för um að sjá þá sam fé lags­
mynd sem við höf um í dag. Við
erum alltaf með leið sögn í gegn um
þessa sögu svo þetta bygg ir meira
á því að segja sögu hlut anna, en á
hlut un um sjálf um. Rús ín an í pylsu­
end an um er svo eina leik fanga safn­
ið á Ís landi, sem er sett upp eins og
dóta búð frá 1960. Sögu mið stöð in
gegn ir líka mjög miklu hlut verki í
menn ing ar lífi Grund ar fjarð ar.“
Geng ur í hlut ina
og fram kvæm ir
Sig ur borg kem ur úr næsta sjáv­
ar plássi við Breiða fjörð. „Ég er frá
Stykk is hólmi og ólst upp í sam fé­
lagi sem stend ur á göml um merg,
þar er mik il saga. Á ýms um í búa­
þing um um land ið hef ég kom ist að
því að tvö sjáv ar þorp, á líka stór og
fjöl menn, geta ver ið gjör ó lík. Og
ég hef velt fyr ir mér hvað veld ur.
Ég kemst aft ur og aft ur að þeirri
nið ur stöðu að mun ur inn hljóti að
liggja mik ið til í sög unni og hugs­
an lega í lands lag inu líka, því land ið
fóstr ar ólík sam fé lög við ó lík ar að­
stæð ur. Það er ein hver kraft ur hér
í Grund ar firði, mað ur skynj ar það
á bæj ar há tíð inni „Á góðri stundu,“
en þá er hér eitt alls herj ar karni­
val.“
Ingi Hans bæt ir því við að staða
Grund ar fjarð ar sé góð því þar hafi
búið ó skap lega dug legt fólk. „ Þetta
er fólk sem horf ir ekki á klukk una
þeg ar þarf að vinna eitt hvað verk.
Það bara geng ur í hlut ina og fram­
kvæm ir. Hér hef ur til dæm is tón­
list ar líf ið ver ið á mik illi upp leið.
Í gegn um góð ær is ruglið allt sam­
an og brjál æð ið sem því fylgdi varð
fólk svo of boðs lega sjálf hvert og
fórn fýsi til þess að taka þátt í fé­
lags starfi og öðru gjör sam lega
hrundi. Við höf um séð það núna í
haust hérna í Grund ar firði að hér
er spreng ing í öllu fé lags mála starfi.
Nú erum við til dæm is að setja upp
leik rit niðri í Sögu mið stöð. Hress­
ir krakk ar bara ruku af stað í þetta,
með stuðn ingi okk ar, og nú er ver­
ið að æfa upp ein þátt ung sem á að
frum sýna 17. des em ber inni í Sögu­
mið stöð inni.“
Gef um frum kvöðl um
klapp á bak ið
Þau hjón in hafa bæði búið í litl um
sam fé lög um mest allt sitt líf. Sig­
ur borg seg ist upp lifa sterkt að við
gæt um gert mik ið bet ur í þess um
litlu sam fé lög um, með því að hvetja
hvert ann að og gefa frum kvöðl un­
um klapp á bak ið. „Það verð ur að
styðja und ir sköp un ina og kraft inn
sem býr í fólki. Sam fé lag, sem ekki
tekst það, miss ir góða fólk ið sem
flyt ur í burtu. All ir þurfa á sam fé­
lagi að halda, al veg sama hvar það
er. Ef þú hef ur það á vinnu staðn um
þín um, flott, ef ekki, hlýt ur þér að
finn ast þú svo lít ið einn í heim in um.
Svo ég hóa sam an fólki. Mér finnst
vera þannig tím ar núna að við verð­
um á ein hvern hátt að taka á byrgð á
því að við búum í sam fé lagi, tengj­
umst og sköp um góða hluti sam­
an. Það er auð vit að fullt af fólki að
gera það í gegn um fé laga sam tök og
ann að slíkt. En við í bú arn ir þurf um
að koma miklu meira sam an, ekki
bara í hefð bundnu fé lags starfi, þótt
það sé dýr mætt, held ur líka tryggja
að við séum sam eig in lega að taka
á kvarð an ir fyr ir sam fé lag ið okk ar.
Póli tík in get ur ekki ein og sér
ver ið þessi grund völl ur. Ég held að
hún þurfi að breyt ast. Marg ir eru
ekki til bún ir og hafa ekki á huga á
að taka þátt í póli tísku starfi og því
mið ur er þessi um ræða, eins og við
sjá um svo skýrt inni á Al þingi núna,
kom in fram yfir síð asta sölu dag
með skipt ingu upp í minni hluta og
meiri hluta. Og ég held að við eig­
um eft ir að sjá núna í sveita stjórn­
ar kosn ing um að það verði jafn vel
erfitt að manna á lista, að fólk hafi
ekki á huga.“
Nýtt verk lag þarf að
verða til
Sig ur borg seg ir í sam bandi við
í búa lýð ræði að þar sé kjarn inn í því
sam ræða og sam vinna. „Við för um
hroða lega með leið tog ana okk ar,
við velj um fólk til leið toga starfa og
síð an er stöðugt skít kast og enda­
laus ar kröf ur. Þetta fólk fær sjald­
an klapp á bak ið; þú hef ur víst ekki
leyfi til að klappa ein hverj um á bak­
ið sem er and stæð ing ur þinn í póli­
tík. Póli tísk ir leið tog ar sitja of lengi
við völd. Við þurf um að vera gagn­
rýn in og veita að hald en að sjálf­
sögðu ekki gleyma að styðja, hvetja
og þakka.
Eft ir að hafa stýrt í búa þing um,
eða haft um sjón með slíku í nokk­
ur ár, hef ég ver ið að sækja mér
aukna þekk ingu á þessu sviði. Til
eru al þjóð leg sam tök á þessu sviði
sem heita International Associ­
ation for Public Part icipation og
eru ein fald lega með fag lega nálg un
á í búa þátt töku. Þar hef ég kynnst
á kveðnu verk lagi sem hef ur breytt
mjög miklu um hvern ig ég vinn;
það lagði nýj an grunn. Verklagið
snýst um að auð velda bæði í bú um
og stjórn end um að komu að á kvarð­
ana töku um mál sem varða sam fé­
lag ið miklu. Það þarf að verða til
nýtt verk lag inni í stjórn sýsl unni
og ný kunn átta og þekk ing. Stund­
um þarf ut an að kom andi sér fræð­
inga til að brúa bil ið milli al menn­
ings og stjórn valda, en stjórn kerf ið
sjálft þarf um fram allt að breyt ast í
þessa átt.“
Ingi Hans bæt ir við í þessu sam­
hengi: „Öll höf um við skoð un á því
hvern ig við vilj um sjá sam fé lag ið
okk ar þró ast og það þarf að hlusta
eft ir þeim þörf um sem sam fé lag ið
kall ar eft ir. Eins og Sig ur borg sagði
áðan, þá för um við oft al veg hrylli­
lega illa með stjórn end urna okk ar
með skít kasti í stað inn fyr ir að eiga
færi á að tala við þá og hæla þeim.
Það sem all ir Ís lend ing ar hljóta að
vilja og allt fólk í ver öld inni, er að
taka þátt í því að móta sam fé lag ið
sem það býr í.“
Sós í al ismi og skríl ræði
Ingi Hans seg ir, og bros ir út í
ann að, að við skul um bara gera
okk ur grein fyr ir því að í venju­
legu þús und manna byggð ar lagi á
Ís landi sé ekki hægt að halda neina
skemmt un eða við burð á því kvöldi
sem kirkjukór inn er að æfa:
„ Vegna þess að kirkjukór inn og
mak ar hans eru u.þ.b. helm ing ur inn
af menn ing ar el ítu stað ar ins. Í kór a­
starf inu er sem bet ur fer fólk sem
er til bú ið til þess að leggja á sig fyr­
ir sam fé lag ið; en það er nátt úr lega
líka að syngja í kór vegna á nægj­
unn ar. Þetta er kall að gagn kvæm
hags muna tengsl í fé lags fræð inni.
Þú ert ekki í kirkjukór vegna þess
að það er gam an að syngja í jarð­
ar för um held ur syng urðu við jarð­
ar för vegna þess að það er part ur af
því að taka þátt í kór starf inu. Þetta
eru gagn kvæm hags muna tengsl í
sinni ein föld ustu mynd.
En mörg um hætt ir til að kalla
All ir þurfa á sam fé lagi að halda
Leið ir þeirra hjóna lágu sam an í gegn um sagna mennsk una
Ingi Hans og Sig ur borg á safn inu góða.
Hjón in Ingi Hans Jóns son og Sig ur borg Kr. Hann es dótt ir á heim ili sínu í Grund ar-
firði
Ingi Hans hef ur að und an förnu dund að sér við að gera upp gamla Ford.