Skessuhorn - 06.10.2010, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 6. OKTÓBER
Þótt að fenni í forna frægð ar slóð
lif ir enn í minn ingu lands manna sá
ljómi sem var yfir svoköll uðu gull­
ald ar liði Skaga manna sem fimm
sinn um varð Ís lands meist ari í knatt­
spyrnu á sjötta ára tug síð ustu ald­
ar, í fyrsta sinn 1951. Eins og lífs ins
gang ur er hef ur þeim fækk að leik­
mönn um úr þessu frækna liði sem
enn eru ofan moldu. Þeir eru að eins
fimm eft ir, Guð jón Finn boga son,
Jak ob Sig urðs son, Krist ján Páls son,
Rík harð ur Jóns son og Sveinn Teits­
son. Þekkt ast ir þeirra fimm menn­
inga eru lands liðs menn irn ir Guð jón,
Rík harð ur og Sveinn sem léku fjöl­
marga lands leiki fyr ir Ís lands hönd.
Þeir tveir fyrr töldu eru bú sett ir á
Akra nesi og Sveinn í Reykja vík. Jak­
ob Sig urðs son mark vörð ur inn gam­
al kunni á heima í Garða bæn um og
Krist ján Páls son er heim il is mað­
ur á dval ar heim il inu Höfða á Akra­
nesi. All ir áttu þess ir heið urs menn
í þrótta fer il sem þeim var sómi af.
Þar hef ur frægð ar sól Rík harðs skin­
ið hæst í ís lenskri knatt spyrnu sögu
en fé lag ar hans í gull ald ar lið inu
áttu líka sinn glæsi lega fer il í knatt­
spyrnu hreyf ing unni. Ekki síst Guð­
jón Finn boga son, sem að lokn um
löng um ferli með gull ald ar lið inu og
ís lenska lands lið inu helg aði krafta
sína dóm ara störf um og varð einn
besti og virt asti knatt spyrnu dóm­
ari sem Ís land hef ur átt. Hann tók
með al ann ars að sér það erf iða verk­
efni að dæma fyrsta leik í Evr ópu­
keppni sem fram fór í Belfast á Ír­
landi að loknu borg ara stríð inu þar.
Ís lenska dóm aratríó ið með Guð jón
í broddi fylk ing ar leysti það verk efni
með sóma.
Fædd ur í Inn nes inu
Guð jón féllst á smá spjall í Skessu­
horn og blaða mað ur hitti hann á
heim ili hans við Espigrund á dög­
un um. Eins og jafn an var í byrj un
vik ið að upp runan um. Guð jón sagði
að ætt ir sín ar kæmu bæði að norð an
og aust an. Fað ir hans Finn bogi Sig­
urðs son var frá Litlu­ Seylu í Skaga­
firði en móð ir in Þur íð ur Guð jóns­
dótt ir aust an af Reyð ar firði.
„For eldr ar mín ir voru báð ir að
vinna í Reykja vík þeg ar þau kynnt­
ust. Fljót lega festu þau kaup á lít illi
jörð hérna úti á Inn nes inu, Skála­
tanga, og byrj uðu þar bú skap. Ég
fædd ist þar og var næst yngst ur
fimm systk ina. Þau voru ekki búin
vera lengi í bú skapn um þeg ar fað ir
minn missti heils una og þau fluttu
hing að á Akra nes. Ég var fimm ára
þeg ar við kom um á Skag ann en
fljót lega eft ir það greind ist pabbi
með berkla. Fað ir minn lést síð an
eft ir að hafa ver ið rúmt ár í sótt varn­
ar hús inu, eða Hvíta band inu eins og
það var kall að.“
Opin svæði nýtt
til leikja
Guð jón seg ir að á þess um árum
þeg ar hann var að al ast upp á Skag­
an um hafi bær inn skipst tals vert eft­
ir hverf um. Fjöl skylda hans bjó á
Neðri­Skag an um, fyrst í húsi sem
hét Heima skagi þar sem sam nefnt
frysti hús var síð an byggt og síð an
um tíma á Smiðju völl um þar sem
nú er lækn is bú stað ur inn. „Reynd­
ar bjugg um við á ein um þrem ur eða
fjór um stöð um í bæn um á þeim tíma
sem ég er að al ast upp. Í minn ing­
unni voru það leik irn ir sem eru fyr­
ir ferð ar mest ir og þar var fót bolt inn
alls ráð andi. Það var varla það opna
svæði í bæn um sem ekki var nýtt til
að sparka, ef ekki tún þá næsti kál­
garð ur. Við vor um í KA strák arn ir
á Neðri­Skag an um og hin ir á Upp­
Skag an um í Kára. Það var tals verð­
ur ríg ur á milli fé lag anna og ég man
að á tíma bili áttu þau meira að segja
sitt hvora fé lags að stöð una í bæn­
um. Fé lags heim ili KA var lít ið hús
við Vest ur götu þar sem stund um
var kom ið sam an. Leik fé lag ar mín­
ir voru nokkr ir af þeim sem seinna
skip uðu Gull ald ar lið ið og líka fleiri
strák ar sem ekki fóru alla leið upp í
2. flokk eða meist ara flokk.
Ann ars snérist líf ið á þess um
árum um svo miklu fleira en fót­
bolta hérna á Skag an um. Það var
lífs bar átt an og knatt spyrnu iðkun in
hjá þeim full orðnu var árs tíða bund­
in. Menn voru á vetr ar ver tíð og svo
að vor inu kom smá hlé áður en far ið
var á síld ina. Þá iðk uðu menn knatt­
spyrnu og keppt var í öll um flokk­
um milli fé lag anna á svoköll uðu
vor móti. Svo þeg ar síld ar ver tíð inni
lauk á haustin kom aft ur hlé og þá
var blás ið til haust móts. Síð an tók
sama rútín an við, vetr ar ver tíð in og
líf ið hafði sinn gang.“
Fékk fót bolta úr
sigl inga t úrn um
Guð jón seg ir að það hafi ekki þótt
sjálf sagt mál að til væri fól bolti þeg­
ar hann var gutti á Skag an um. „Það
voru fæst ir okk ar sem áttu bolta. Sú
gleði leg asta gjöf sem ég hef feng­
ið um æv ina var lík lega þeg ar eldri
bróð ir minn, sem var sjó mað ur, fór
í sigl inga túr og kom með gjöf handa
mér. Það var þessi fíni leð ur bolti
sem mað ur var held ur bet ur á nægð­
ur með að fá. Nú var leik ið sér í fót­
bolta öll um stund um og stráka­
stroll an sí fell á eft ir mér og vildu að
ég kæmi í fót bolta. Það þurfti ekki
að hvetja mig mik ið til þess, en á
þess um tíma réði ég því eig in lega
hvenær við strák arn ir í hverf inu fær­
um í fót bolta því ég var sá eini sem
átti bolta.“
All ir leik ir
á Mela vell in um
Guð jón seg ir að á þeim tíma sem
hann var að al ast upp hafi ekki ver ið
mik ið um leiki við ut an bæj ar lið, svo
sem frá höf uð borg ar svæð inu, og all­
ir leik ir í Ís lands móti voru leikn ir á
Mela vell in um í Reykja vík.
„ Fyrsta mót ið sem ung linga lið ÍA
tók þátt í var 1946, þeg ar 2. flokk ur
varð Ís lands meist ari, það er ald urs­
flokk ur inn 17­19 ára. Skaga menn
sendu svo lið í fyrsta skipti til þátt­
töku í meist ara flokki árið eft ir og
þá var uppi stað an í því liði meist­
ar ar ann ars flokks frá ár inu áður.
Þetta var þokka leg út koma hjá okk­
ur fyrstu árin, en Reykja vík ur fé lög in
voru sterk og erf ið viður eign ar, KR,
Val ur, Fram og Vík ing ar voru líka
oft drjúg ir en ekki eins mik il festa
hjá þeim og hin um fé lög un um. Rík­
harð ur spil aði ekki með okk ur sum­
ar ið 1950, var þá að læra iðn ina í
Reykja vík og lék þá með Fram. Vet­
ur inn eft ir fór hann til Þýska lands
en flutti svo aft ur á Skag ann vor ið
1951. Þá varð hann þjálf ari liðs ins
og kom með al veg nýj an leikstíl sem
hann hafði kynnt sér í Þýska landi.
Hann byggð ist á stuttu og snöggu
spili þar sem bolt an um var leik­
ið sem mest með jörð inni. Við vor­
um ó trú lega fljót ir að til einka okk­
ur þenn an nýja stíl og lögð um okk­
ur fram um að detta ekki á það plan
að kýla fram og hlaupa. Ég er al­
veg sann færð ur um að það sem Rík­
harð ur nam í Þýska lands ferð inni
var grunn ur inn af þeirri sig ur göngu
sem við Skaga menn átt um að fagna
næstu árin og ollu líka þátta skil um
í ís lensk um fót bolta. Fram að þessu
höfðu Reykja vík ur fé lög in ver ið alls
ráð andi í ís lenskri knatt spyrnu.“
Kröftug ir menn
í fram lín unni
Guð jón lék í Skaga lið inu í stöðu
vinstri fram varð ar sem kall að var, en
í dag er kall að tengilið ur. Með hon­
um í fram varð ar stöð unni í þessu
gull ald ar liði var Sveinn Teits son sí­
vinn andi bar áttu jaxl, mað ur sem
gat hlaup ið enda laust. Á könt un um
voru fyrst Jón Jóns son eldri bróð­
ir Rikka, síð an Guð mund ur Jóns­
son, sem kom reynd ar frá KR, og
seinna Þórð ur Jóns son yngri bróð­
ir Rikka. Hægri inn herji var Pét­
ur Ge orgs son og á hægri kant in um
Hall dór Sig ur björns son, Donni, en
hann var reynd ar mág ur Guð jóns.
Kona Guð jóns er Helga tví bura­
syst ir Donna. Í vörn inni voru svo
Dag bjart ur Hann es son mið vörð ur
og bak verð irn ir Ó laf ur Vil hjálms­
son vinstra meg in og Sveinn Bene­
diks son hægra meg in.
„ Þetta var al geng upp still ing hjá
okk ur. Við vor um svo með gríð ar­
lega öfl uga menn í fram lín unni, Rík­
harð Jóns son og Þórð Þórð ar son.
Við vor um ekk ert að blanda okk ur
í bar átt una á þeirra svæði, lét um þá
al veg um það enda sáu þeir um að
skora mörk in sem dugðu okk ur yf ir­
leitt til sig urs í leikj un um.“
Á bekkn um í
Svía leikn um fræga
Guð jón lék alls 16 lands leiki en
var oft ar val inn í lands liðs hóp inn.
Fyrsta skipti sem hann var val inn í
lands liðs hóp inn var gegn Sví um í
leikn um fræga á Mela vell in um í júlí
1950 þeg ar Ís lend ing ar sigr uðu 4:3,
þeg ar Rík harð ur skor aði öll fjög ur
mörk in og meira að segja eitt til við­
bót ar eins og frægt er orð ið.
„Ég var á vara manna bekkn um í
þeim leik en var síð an kom inn í byrj­
un ar lið ið þeg ar við mætt um Sví um
í leik árið eft ir í Kal mar í Sví þjóð.
Sví arn ir ætl uðu held ur bet ur að
hefna ó far anna frá ár inu áður. Þeir
mættu á kveðn ir til leiks og skor uðu
tvö mörk í fyrri hálf leikn um. Okk ur
tókst að jafna með tveim ur mörk um
í seinni hálf leik og það var ekki fyrr
en al veg und ir lok leiks ins að þeim
tókst að skora sig ur mark ið. Sig ur
þeirra hékk því á blá þræði og þessi
leik ur í Kal mar var án efa einn besti
leik ur Ís lands, enda voru Sví arn ir
þarna með hörkulið eins og jafn an.
Það var alltaf gam an að spila með
lands lið inu og alls urðu lands leik­
irn ir sext án. Mað ur var nátt úr lega
yf ir leitt ekki á nægð ur með úr slit in,
því oft ar en ekki urð um við að sætta
okk ur við tap. Við vor um mikl ir vin­
ir lands liðs menn irn ir, þótt keppn­
in væri grimm þeg ar við vor um
að keppa inn byrð is með okk ar fé­
lög um. Í gegn um fót bolt ann gafst
tæki færi til að sjá sig um, þær voru
marg ar og skemmti leg ar ferð irn ar
með lands lið inu og úr valslið um frá
KSÍ. Banda ríkja ferð in sem við fór­
um 1956 er sér stak lega eft ir minni­
leg. Mót tök urn ar voru frá bær ar og
allt gert fyr ir okk ur sem hugs ast gat.
Það var far ið með okk ur eins og
kónga, við bjugg um á flott um hót el­
um og borð uð um dýr ind is mat. Við
spil uð um nokkra leiki í þess ari ferð
gegn fé lags­ og úr valslið um m.a. úr­
valsliði land göngu liðs hers ins og
ísra elsku meist ur un um Maccabee
sem stadd ir voru í Banda ríkj un um.
Þeim leik töp uð um við en unn um
hina, það var með al ann ars spil að í
Fíla delf íu, Baltimore og New­York.
Síð asta sum ar ið mitt í fót bolt an­
um var 1959. Eft ir það sum ar fann
ég að fæturn ir myndu ekki þola öllu
leng ur harða keppni og á kvað að
þetta væri orð ið gott.“
Versl un ar mað ur
að ævi starfi
Guð jón fór snemma að vinna fyr­
ir sér. Byrj aði sem send ill í versl un­
um og korn ung ur vann hann um
tíma í frysti hús inu hjá HB. Eft­
ir það var hann sum arpart í Eyj um
þar sem hann vann við lest un fisk­
flutn inga skips og var um tíma messi
á því skipi. Á sext ánda ári hóf Guð­
jón störf í Veiða færa versl un Ax els
Svein björns son ar. Hann festi ræt ur
í þeirri vinnu. Eft ir að hafa starf að
hjá Axel í nokk ur ár bauðst hon um
að ger ast með eig andi í fyr ir tæk inu.
Þeir Axel og Guð jón störf uðu síð­
an sam an alla tíð og Guð jón gerði
versl un ar störf in að sínu ævi starfi.
Hann lauk starfsæv inni í Ax els búð
rétt upp úr miðj um síð asta ára tug
lið inn ar ald ar, enda þá ný lega kom­
inn á eft ir launa ald ur.
Líf ið á Skag an um snérist um miklu fleira en fót bolta
Spjall að við gull ald ar mann inn og dóm ar ann Guð jón Finn boga son
Guð jón á samt Rík harði Jóns syni og Sig mundi Erni Stein ars syni blaða manni og
rit höf undi í í þrótta mið stöð inni á Jað ars bökk um fyr ir síð asta deild ar leik inn nú í
haust. Á næsta ári verða 100 ár lið in frá því fyrsta Ís lands mót ið var hald ið. Sig-
mund ur Örn er að rita þá sögu og var að fræð ast af þeim Rík harði og Guð jóni.
Guð jón Finn boga son með tvo verð launa gripi úr safni sínu. Silf ur könnu sem hann
fékk að gjöf fyr ir leik Norð ur-Íra og Norð manna í Belfast 1975, en Guð jón dæmdi
þann leik. Eft ir leik með ís lenska lands lið inu gegn Sví um í Kal mar 1951 gáfu Sví-
arn ir ís lensku leik mönn un um fal lega krist alsvasa. Þeir sænsku voru á nægð ir að
ná fram hefnd um eft ir tap ið á Mela vell in um árið áður.
Fyrstu Ís lands meist ar ar Skaga manna 1951. Aft ari röð frá vinstri: Jón Jóns son, Pét ur Ge orgs son, Þórð ur Þórð ar son, Dag-
bjart ur Hann es son, Rík harð ur Jóns son, Guð mund ur Jóns son, Hall dór Sig ur björns son. Fremri röð frá vinstri: Sveinn Teits son,
Sveinn Bene dikts son, Jak ob Sig urðs son, Magn ús Krist jáns son, Ó laf ur Vil hjálms son og Guð jón Finn boga son.
Ljós mynda safn Akra ness/ mynd höf und ur Ó laf ur Árna son.