Skessuhorn - 21.12.2010, Qupperneq 60

60 ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER
End ur lífguð eft ir 35 mín útna hjarta stopp
Rætt við Hrefnu Björk Gylfa dótt ur á Akra nesi um lífs reynslu henn ar
Hrefna Björk Gylfa dótt ir átti
sér einskis ills von þeg ar hún
fékk hjarta stopp án alls fyr ir vara
síð ast lið ið sum ar. Það tók lækna
meira en hálf tíma að koma
hjarta henn ar í gang að nýju og
þyk ir krafta verki lík ast að hún
skuli hafa slopp ið lif andi og án
al var legs heilaskaða. Þetta er í
ann að skipti sem Hrefna lend ir í
lífs hættu vegna hjart ans því árið
2006 fékk hún bráða hjarta á fall
að eins 35 ára göm ul. Hún seg ir
þessi á föll hafa orð ið til þess að í
dag „slái hún líf inu ekki á frest.“
„ Þetta var bara ó sköp venju leg­
ur mánu dag ur,“ seg ir Hrefna um
þann 14. júní í sum ar. Hún mætti
til vinnu sinn ar sem launa full trúi
hjá HB Granda á Akra nesi og var
að vinna við upp gjör á skipi. Með
Hrefnu á skrif stof unni var yngri
syst ir henn ar, Erna Björg. „Það síð­
asta sem ég man þenn an dag er að
ég ætl aði að prenta út launa seðla og
stinga upp á að við fær um í kaffi. Í
minn ing unni renndi ég stóln um frá
skrif borð inu með fæt in um en Erna
seg ir að ég hafi bara hnig ið nið­
ur við borð ið, al gjör lega fyr ir vara­
laust.“
Erna sýndi hár rétt við brögð þeg­
ar hún hringdi sam stund is í 112.
Það vildi Hrefnu einnig til happs að
starfs mað ur HB Granda úr Reykja­
vík, sem stadd ur var á skrif stof unni
þenn an ör laga ríka dag, hafði áður
starf að sem sjúkra liði og kunni því
hjarta hnoð. „Hún ætl aði meira að
segja að vera far in, en á kvað að snúa
við í dyr un um til að fara á kló sett­
ið áður en hún héldi suð ur,“ seg­
ir Hrefna. „Auk þess höfðu all­
ir starfs menn skrif stof unn ar ver ið
á skyndi hjálp ar nám skeiði nokkru
áður. Við hlóg um bara og gerð um
grín á nám skeið inu en eitt hvað hef­
ur greini lega set ið eft ir.“
Hrika leg að koma
Hrefna fékk því hjarta hnoð „allt
frá fyrstu sek úndu“ eins og hún
seg ir sjálf. Sjúkra bíll inn var inn­
an við fimm mín út ur á vett vang
á samt lög regl unni en það var mág­
ur Hrefnu, Þórð ur Guðna son, sem
keyrði sjúkra bíl inn þenn an dag.
Að kom an var hrika leg þar sem tals­
vert magn af blóði hafði lek ið upp
úr Hrefnu. Sjúkra flutn inga menn­
irn ir höfðu hjarta stuð tæki með­
ferð is en tókst ekki að koma hjart­
anu í gang. „Ég var flutt á sjúkra­
hús ið hér á Akra nesi þar sem ég var
í dái sam tals í um 35 mín út ur. Mér
skilst að flestall ir hafi ver ið bún­
ir að gefa upp von ina og systr um
mín um var sagt að muna mig eins
og ég var. Ein hver sagði mér að lík­
lega hafi það haft sín á hrif að mág ur
minn neit aði að gef ast upp og þrá­
að ist við því yf ir leitt er fólk af skrif­
að eft ir 30 mín út ur,“ seg ir Hrefna.
En krafta verk in ger ast enn og eft­
ir þess ar 35 mín út ur fannst ör lít­
ill nárapúls. Lækn ar tóku á kvörð un
um að senda Hrefnu sam stund is til
Reykja vík ur. Hval fjarð ar göng un­
um var lok að í skyndi og sjúkra bíll­
inn keyrði suð ur á að eins 17 mín­
út um.
Mundi ekki eft ir hús inu
Þeg ar til Reykja vík ur var kom­
ið fór Hrefna sam stund is í hjarta­
þræð ingu. Þá var lík ami henn ar
kæld ur nið ur fyr ir 34°C til að lækka
efna skipta hraða í lík am an um og
vernda hann gegn súr efn is skorti.
„Ég var svo hepp in að hjarta lækn ir­
inn sem þræddi mig í fyrra skipt ið,
Axel Finn ur Sig urðs son, var á vakt,“
seg ir Hrefna en hún man næst eft­
ir sér á mið viku dags kvöldi, tveim ur
og hálf um sól ar hring eft ir hjarta­
stopp ið. „Ég man að mað ur inn
minn, Stef án Bjarki Ó lafs son, kom
inn og spurði: „Þekk irðu mig? Get­
urðu hreyft hægri hand legg inn? En
þann vinstri?“ Ég gerði mér enga
grein fyr ir því að ég lægi á sjúkra­
húsi og hélt að nú væri Stebbi al veg
bú inn að tapa sér,“ seg ir Hrefna og
hlær.
Ætt ingj um og fleir um til mik ill ar
furðu þekkti hún eig in mann sinn,
gat hreyft alla út limi og þulið upp
kenni töl ur nán ustu fjöl skyldu með­
lima. „Lækn arn ir voru him in lif andi
yfir því hvern ig ég kom til baka úr
stopp inu. Mér leið stund um eins og
ég væri sýn ing ar grip ur á sjúkra hús­
inu. Þeir vilja meina að ég eigi þeim
allt að þakka sem hnoð uðu mig og
tryggðu þar með súr efn is flæði til
heil ans all an tím ann.“
Börn in misstu
ekki trúna
Eig in mað ur Hrefnu seg ir að það
hafi helst vant að upp á skamm tíma­
minn ið. „Þeg ar þetta gerð ist voru til
dæm is þrír mán uð ir síð an við flutt­
um í nýtt hús. Hrefna spurði mig
ít rek að hvern ig það liti út og það
end aði með því að ég tók mynd ir
til að sýna henni. Auk þess marg­
spurði hún hvað hefði kom ið fyr ir
hana. Ég vil reynd ar meina að með
þessu hafi hún bara orð ið mann leg.
Hún var ó eðli lega minnug fyr ir,“
seg ir Stef án og bros ir. Þeg ar hann
er innt ur eft ir því hvort hann hafi
á ein hverj um tíma punkti hald ið
að Hrefna hefði þetta ekki af seg ir
hann svo ekki vera. „En ég veit allt
um hvað skort ur á súr efni til heil­
ans get ur þýtt og mað ur hugs aði:
„Ef hún lif ir, hvern ig verð ur hún?“
Ó sjálfrátt var ég far inn að hugsa
um hvern ig ég gæti út bú ið hjóla­
stólara mp nið ur á neðri hæð ina hér
heima.“ Þau hjón in eiga sam an þrjú
börn, Al exöndru Ýr 15 ára, Gylfa
Brynj ar 12 ára og Ólaf Bjarka 5 ára.
Hrefna seg ir að sá yngsti hafi ekki
gert sér fulla grein fyr ir því hvað
var í gangi en þau eldri hafi haft
trú á mömmu gömlu. „ Gylfi sagði
við mig: „ Mamma, ég vissi alltaf að
þú gæt ir þetta“ og Al ex andra sagð­
ist hafa far ið með bæn irn ar á hverju
kvöldi.“
Fékk bjarg ráð
Fimmt án dög um eft ir hjarta­
stopp ið fór Hrefna í enn eina að­
gerð ina þar sem svoköll uð um
bjarg ráði var kom ið fyr ir, tæki sem
gef ur hjart anu stuð þeg ar ó regla
kem ur á hjart slátt inn. Á því hálfa
ári sem lið ið er frá því Hrefna fékk
bjarg ráð inn hef ur hann grip ið inn
í þrisvar vegna of hraðs og ó reglu­
legs hjart slátt ar, án þess að hún yrði
vör við það. Eft ir mán að ar dvöl á
Land spít al an um var hún svo út­
skrif uð. „Ég við ur kenni að ég þurfti
að eins að gíra mig upp í að fara út
úr húsi eft ir að ég kom heim. Akra­
nes er lít ill bær og frétt ir af þessu
bár ust víða. Fólk gekk stund um að
mér og faðm aði mig þeg ar það sá
mig á götu. Aðr ir horfðu á mig og
vissu ekki hvern ig ætti að bregð ast
við.“
Ráð lagt að taka
verkja töflu
Sem fyrr seg ir er þetta í ann að
skipti sem Hrefna lend ir í lífs hættu
því hún fékk svo kall að bráða hjarta­
á fall árið 2006, þá að eins 35 ára
göm ul og við hesta heilsu að því er
talið var. „Þá var yngsti son ur minn
að eins átta vikna. Ég hafði fund ið
fyr ir versn andi ein kenn um í hálf an
dag og hringdi á lækni eft ir að hafa
feng ið sár an sting í brjóst ið sem
leiddi út í vinstri hand legg. Hann
hélt ég væri mögu lega með flensu
og ráð lagði mér að leggja mig og
taka verkja töflu.“
Fað ir Hrefnu hafði lát ist úr
hjarta á falli þrem ur árum áður og
föð ur syst ir henn ar hafði lát ist af
sömu völd um að eins 35 ára. Hrefna
seg ist þó ekki hafa átt að sig á að
hún væri að fá hjarta á fall, ekki síst
þar sem verk ur inn varð smám sam­
an verri í hægri hand leggn um en
þeim vinstri. „Í dag veit ég að það er
ekki síð ur al gengt að fá verk í hægri
hand legg inn þótt yf ir leitt sé tal að
um þann vinstri.“ Hrefna var mjög
kval in um nótt ina og hringdi aft ur
í lækni dag inn eft ir. Að skoð un lok­
inni var henni sagt að koma aft ur
næsta dag í hjarta línu rit, blóðprufu
og lungna mynda töku. „Um nótt­
ina var ég gjör sam lega úr vinda. Ég
fór upp á sjúkra hús klukk an átta
um morg un inn og sagð ist ekki fara
heim fyrr en búið væri að finna út
úr því hvað væri að mér.“
Var að fjara út
á bið stof unni
Hrefna var send í ýms ar rann­
sókn ir og beið á bið stofu með an
nið ur stöð urn ar biðu af lestr ar. „Ég
sat þarna og fann að ég var smám
sam an að fjara út. Um klukk an ell­
efu kom í ljós að þetta var bráða­
hjarta á fall, rúm um tveim ur sól ar­
hring um eft ir fyrstu ein kenni þess.“
Hrefna var sam stund is keyrð til
Reykja vík ur í sjúkra bíl og þrem ur
klukku stund um síð ar var hún búin
að fara í hjarta þræð ingu. Taf ir á
réttri sjúk dóms grein ingu leiddu til
þess að mikl ar, var an leg ar skemmd­
ir urðu á hjart anu. „Þriðj ung ur þess
er orð inn ó starf hæf ur og ég var frá
vinnu í um 15 mán uði með fæð­
ing ar or lofi. En ég var kom in á það
ról sem ég vildi vera á, var far in að
vinna úti, sjá um heim ili og þrjú
börn. Ég var dug leg í rækt inni en
var alltaf með púls mæli og þurfti
að passa að fara ekki yfir á kveð in
mörk.“
Er hætt að fresta líf inu
Það sem Hrefna vissi ekki er að
20% þeirra sem hljóta svo mikl­
ar skemmd ir á hjarta geta átt á
hættu að fá hjarta stopp án sýni legr­
ar á stæðu. „Það kem ur fyr ir að ég
fæ hræðslu kast og hugsa: „Ég var
næst um dáin... ég gæti dáið...“ En
það þýð ir ekk ert. Auð vit að er öm­
ur legt að missa heils una. Ég hef lít­
ið út hald og það er ým is legt sem ég
get ekki leng ur, en ég er þó far in
að geta sinnt dag leg um at höfn um
og stefni á að mæta aft ur til vinnu
hálf an dag inn um miðj an jan ú ar.
Kannski gef ur það manni auk ið út­
hald og orku að kom ast aft ur út á
vinnu mark að inn. En kannski verð­
ur það of mik ið, mað ur hef ur líka
á hyggj ur af því.“
„Það er tvisvar gjör sam lega búið
að kippa und an manni fót un um,“
seg ir Hrefna þeg ar hún er spurð
hvaða á hrif þessi á föll hafi haft á
líf henn ar. „Ég hef í bæði skipt­
in þurft að byrja nán ast al veg upp
á nýtt. En ég hef lært að mað ur á
ekki að fresta líf inu. Þú veist aldrei
hvort og hvenær þú færð tæki færi
til að gera hlut ina seinna. Það hef ur
til dæm is ver ið lang þráð ur draum­
ur hjá okk ur í fjöl skyld unni að fara
til Eng lands á leik með Manchest­
er United og við erum á leið þang­
að núna í des em ber. Til hvers að
bíða?“
sók
„Ég hef lært að mað ur á ekki að fresta
líf inu. Þú veist aldrei hvort og hvenær
þú færð tæki færi til að gera hlut ina
seinna,“ seg ir Hrefna Björk Gylfa dótt ir.
Hrefna á samt Stef áni Bjarka Ó lafs syni, eig in manni sín um.
Börn Hrefnu höfðu fulla trú á að móð ir þeirra kæm ist heil frá hjarta stopp inu. Frá vinstri: Ó laf ur Bjarki, Hrefna, Al ex andra Ýr,
Gylfi Brynj ar og Stef án.