Skessuhorn - 16.03.2011, Side 17

Ferm ing - stað fest ing skírn ar inn ar í at höfn
Sá sið ur hef ur lengi tíðkast hér
á landi að ferma ung menni. Eft­
ir siða skipt in, á sext ándu öld, féll
ferm ing víð ast hvar nið ur með­
al lúth ers trú ar manna þar sem þeir
við ur kenndu hana ekki sem sakra­
menti. Hún hélst hins veg ar við
á Ís landi og var lög fest í danska
rík inu 1736 sem at höfn á und­
an fyrstu alt ar is göngu, að und an­
geng inni fræðslu í kristn um fræð­
um. Alt ar is gang an var sem sé aðal
mál ið.
Fyr ir okk ur á Ís landi þýð ir
ferm ing stað fest ing. Stað fest ing
á þeirri á kvörð un for eldra að láta
skíra barn ið og yf ir lýs ing við kom­
andi að hann vilji gera Jesú Krist
að leið toga lífs síns. Mikl ar vanga­
velt ur hafa af og til bloss að upp
um hvort barn sé nógu gam alt til
að stað festa skírn sína 14 ára, eða
hvort það sé of gam alt. Ekki skal
lagð ur dóm ur á það. Sum ir prest­
ar hafa þó far ið þá leið að spyrja
ekki hinn ar mik il vægu spurn ing­
ar um hvort ein stak ling ur inn vilji
leit ast við að gera Jesú Krist að
leið toga lífs síns. Spurn ing in sem
stend ur eft ir er þá hvort um eig in­
lega ferm ingu sé að ræða.
En ferm ing in er einnig ann­
að og meira. Hún hef ur löng um
tákn að að við kom andi ein stak­
ling ur væri þar með kom inn í full­
orð inna manna tölu. Það er ekki
lít ið stökk. Á ein um degi fer ein­
stak ling ur frá því að vera barn til
þess að verða full orð inn. Áður fyrr
urðu mik il þátta skil við þessa at­
höfn, lík lega meira en við þekkj­
um nú. Um bún að ur í kring um
ferm ing una var sann ar lega mis jafn
milli heim ila, þá eins og nú. Það
fór allt eft ir efna hag. Þó virð ist
ætíð hafa ver ið reynt að gera dag­
inn eft ir minni leg an fyr ir ferm ing­
ar barn ið hér á landi, al veg sama
þótt fólk byggi við kröpp kjör eða
ekki. Þeim fjöl mörgu við mæl end­
um sem blaða menn Skessu horns
hafa rætt við, ber öll um sam an um
það. Á sum um bæj um þótti gott ef
bak að ar voru pönnu kök ur í til efni
dags ins. Það var kannski svo mik­
il ný breytni að ferm ing ar barn­
ið mundi það alla ævi. Ekki fengu
öll börn ferm ing ar gjaf ir. Efn­
in hrukku ekki til þess en dag ur­
inn og um gjörð hans urðu dýr mæt
minn ing í huga þess sem fermd­
ist.
Stúlk ur áttu að klæð ast hvít um,
síð um kjól um. All ur gang ur var á
því hversu vel gekk að út vega slíka
flík, sér stak lega á efna minni bæj­
um. Marg ar frá sagn ir eru af því að
sami ferm ing ar kjóll inn hafi ver ið
not að ur af mörg um stúlk um, enda
ein ung is flík til að vera í við sjálfa
at höfn ina, kyrt ill þess tíma. Þeg ar
heim var kom ið var skipt um föt
og far ið í svo kall að an „eft ir ferm­
ing ar kjól.“ Dreng ir voru hins veg­
ar, alla jafn an, í jakka föt um bæði
við at höfn ina og heima á eft ir.
Marg ir þeirra fengu lán uð ferm­
ing ar föt af strák sem fljótt hafði
vax ið upp úr þeim eða ein fald lega
að keypt voru not uð föt.
Það mun hafa ver ið sr. Jón M.
Guð jóns son sókn ar prest ur á Akra­
nesi sem fyrst ur hug leiddi inn leið­
ingu á ferm ing ar kyrtl um. Með
því að nota kyrtla þyrftu börn frá
efna minni heim il um ekki að hafa
á hyggj ur af klæðn aði sín um við
ferm ing ar at höfn ina. Eft ir því sem
fram kem ur á vef Ljós mynda safns
Akra ness sendi Mar grét dótt ir
hans, sem var í Nor egi, Sr. Jóni
snið af kyrtli sem not að ur var þar.
Sagði séra Jón frá þessu og ræddi
með al ann ars inn leið ingu kyrtla
við sr. Pét ur Sig ur geirs son sem þá
var sókn ar prest ur á Ak ur eyri. Þar
var hug mynd in grip in strax á lofti
svo lík lega eru það börn á Ak ur­
eyri sem fyrst fermd ust í kyrtl­
um, viku á und an ung menn um á
Akra nesi. Fyrstu börn in skrýdd ust
kyrtl um í ferm ing ar guðs þjón ustu
á Akra nesi 9. maí 1954. Eins og
all ir vita er þessi sið ur nú tíðk að ur
við flest ar kirkj ur á Ís landi.
Ferm ing ar 2011
Ferm ing ar blað Skessu horns 2011
Út gef andi: Skessu horn ehf.
Um sjón: Birna G Kon ráðs dótt ir.
Texta gerð: Ás laug Karen Jó hanns dótt ir, Birna G Kon ráðs dótt ir og
Magn ús Magn ús son.
Mynd ir: Ás laug K Jó hanns dótt ir, Birna G Kon ráðs dótt ir, Björn
Ant on Ein ars son, Kol brún Ingv ars dótt ir, Magn ús Magn ús son,
Stef án Ingv ar Guð mð unds son, mynda safn Skessu horns og úr
einka söfn um við mæl enda.
Aug lýs ing ar: Mark aðs deild Skessu horns ehf. og Mark fell/ Birna
Sig urð ar dótt ir.
For síðu mynd: Magn ús Magn ús son.