Skessuhorn - 08.02.2012, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 8. FEBRÚAR
Gjalda skal keis ar an­
um það sem keis ar ans er
stend ur skrif að í gam alli
bók og er ekki einmitt
sá tím inn núna að keis­
ar inn þurfi að fara að
fá sitt? Mörg um þyk­
ir það ó spenn andi verk­
efni að ganga frá skatt­
skýrslu sinni og reyna helst að fá aðra í það
starf fyr ir sig ef mögu legt er. Í árs byrj un 1979
veitti Björn Lár us son, Val geiri heitn um Run­
ólfs syni að stoð við gerð skatt skýrslu og skyldi
greiðsl an vera ein síða kveð skap ur og víx ill
út gef inn af Birni en sam þykkt ur af Val geiri.
Víx ill inn út gef inn 30. jan. en gjald dagi 15.
feb. Allt sam kvæmt ströng ustu regli ment um.
Nú leið að gjald daga og fékk þá Björn eft ir­
far andi blað í hend ur:
Greiðsla fyr ir skatta skýrslu í febr ú ar 1979:
( skv. víxli pr. 15.2. samþ. af Va.Run. útg. af
Birni Lárus syni):
Enn þá má ég efna í brag,
eykst við skipta hall inn.
Vöxt ur hljóp í vexti í dag,
víx ill inn er fall inn.
Bless un in hann Bjössi Lár
bestu hvöt um gædd ur.
Hann var orð inn æði sár
og aga lega hrædd ur.
Sál hans bæði ör og ung
ei má sinna kon um,
alltof stór og alltof þung
á byrgð hvíldi á hon um.
Plaga flesta menn það má
mjög í svefni og vöku
að telj ast bera á byrgð á
að aðr ir rími stöku.
Með an út svars­ og skatta skrár voru gefn ar
út voru þær mörg um vin sæl og kær kom in lesn­
ing og ýms ar á lykt an ir dregn ar af þeim upp­
lýs ing um sem þar komu fram. Ýms ir framá­
menn sem reynd ust síð an ekki hafa meira út­
svar en fá tæk ar ein stæð ar mæð ur gátu bú ist
við að finna ýsu spyrðu á hurð ar hún in um hjá
sér á morgn ana enda ríkt í mörg um og ekki
hvað síst sjó mönn um að styðja við lít il magn­
ann. Eitt hvert sinn orti Guð laug ur Jó hann es­
son þeg ar hann var bú inn að lesa út svars skrá
Hálsa hrepps:
Ljótt er að sjá þá ljótu skrá,
ljótt þeim háu kem ur frá.
Hlífð við þá sem auð inn á
efna smáa rýja og flá.
Ein hvern tím ann var sagt að ef manni þætti
æski legt að losna við ein hvern úr ná vist sinni
væri besta ráð ið að lána við kom andi pen inga.
Þetta virð ist Heið rek ur frá Sandi hafa gert sér
ljóst þeg ar hann orti kvæði sem hann kall aði
Skuld. En kannske þó ekki fyrr en of seint:
Góð ur vin ur minn var hann.
Ég vissi að hann skorti fé.
Og lít il ræði að láni
lét ég hon um í té.
Hann læst ekki sjá mig síð an
en sí fellt á verði er
og vík ur sér hljóð ur til hlið ar
hafi´ann veð ur af mér.
Að glata þeim aur um var ekk ert
en und an hinu mig sveið
að trúnni á þeim sem ég treysti
tap aði ég um leið.
Ein hvern veg inn virð ist það loða við suma
menn að pen ing ar una sér illa í ná vist þeirra.
Sé þessi eig in leiki ekki verri en svo að menn
hafi jafn an til hnífs og skeið ar er hann svo sem
ekk ert stór hættu leg ur en get ur orð ið mönn­
um til veru legra ó þæg inda ef hann á ger ist
meir en því nem ur. Um þetta fyr ir brigði kvað
Karl H. Bjarna son:
Mér er oft ast aura fátt
oft þó stök um f líki.
Mér hef ur aldrei opn ast gátt
inn í Mamm ons ríki.
Þeg ar safn að var til upp bygg ing ar Skál­
holts stað ar á sín um tíma gaf Hall dór Sig­
urðs son hús vörð ur í Eddu hús inu 10 þús und
krón ur sem var all mik ið fé á þeim tíma. Þá
var kveð ið:
Hall dór nálg ast hátta mál,
halla tek ur degi.
Gef ur hann fyr ir sinni sál
svo hún glat ist eigi.
Ekki er mér full ljóst hvort næsta vísa er
sam stæð þeirri fyrri eða hvort hún er svar vísa
sem mér þyk ir þó lík legra af sam heng inu en
gam an væri að fá upp lýs ing ar þar um ef ein­
hver veit:
Þó að grein ist menn og mál
munu fáir efa
að þeir sem eiga enga sál
ekk ert munu gefa.
,,Guð laun ar fyr ir hrafn inn,“ var stund um
sagt hvað sem er nú hæft í þeim upp lýs ing­
um. Alla vega sagði séra Hall grím ur Thor laci­
us ,,Ekk ert hús á Guð fyr ir hrafn inn,“ þeg ar
menn fundu að því við hann að hann væri ekki
vor kunn lát ur við stóð sitt í harð ind um. Ein­
hverj um datt í hug á tíma bili að gera hrafn inn
að þjóð ar fugli Ís lands og Hjálm ar Frey steins­
son sá auð vit að að það var hið þarfasta mál og
mjög við hæfi:
Þjóð legt eðli hrafn inn hlaut
sem hann kann ekki að fela,
gef inn fyr ir glys og skraut
og glúr inn við að stela.
,,Flest ir menn lifa eins og þeir hafi nú þeg­
ar þær tekj ur sem þeir von ast til að fá seinna,“
var ein hvern tím ann sagt og svos em mik ið
til í því. Hins veg ar er ó ljóst hvaða á hrif það
hefði á hag vöxt og af komu bank anna og fleira
og fleira ef eng inn tæki lán. Það er bara voða
gott að geta borg að þau aft ur og sum ir láta
sig dreyma um það og jafn vel eitt hvað fleira.
Þor vald ur Þór ar ins son orti:
Í draumi bý ég henni hjá,
hug ann flýja dapr ar sorg ir.
Ég vakna á ný og ekk ert á
ann að en skýja hrund ar borg ir.
Ást in hef ur orð ið mörg um yrk is efni og ekki
síst ef hún virk ar bara í aðra átt ina. Lára Árna­
dótt ir frá Húsa vík kvað ein hvern tím ann og
vafa laust af gefnu til efni:
Lang ar næt ur ljós ið brást,
lít ið bæt ir trú in,
festi ræt ur eitr uð ást
öll er kæti flú in.
Sem bet ur fer er það nú ekki al gild regla
að ást in sé með ein stefnu loka. Í göml um hús­
um var oft hljóð bært og jafn vel meira en gott
þótti stund um. Brynjólf ur á Litla nesi heyrði
milli her bergja og hugs aði sitt:
Inn er kom in hún til hans,
ég heyri það á rómn um.
Hún ætti að koma í ,, assúrans“
á sér jóm frú dómn um.

Gutt orm ur Gutt orms son orti und ir nafni
ann ars manns en ekki veit ég hvað mik il al­
vara lá á bak við:
Til þín enn þá elsk an mín
aug um renni ég glað ur
upp ég brenn af ást til þín
eg er kvenna mað ur.
Ætli við vend um svo ekki okk ar kvæði í
kross einn gang inn enn og end um á þess ari
haust legu vísu eft ir Frí mann Ein ars son:
Langra kvelda leið er tíð,
ljós og eld ar dvína.
Myrkra veldi og vetr ar hríð
vefa í feldi sína.
Með þökk fyr ir lest ur inn,
Dag bjart ur Dag bjarts son
Hrís um, 320 Reyk holt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Vísnahorn
Ég vakna á ný og ekk ert á - ann að en skýja hrund ar borg ir
Búð ar dal ur er á gæt lega í sveit
sett ur sem þjón ustu stað ur fyr ir ná­
granna byggð ir, Dali og vest ur um
á Strand ir og Barða strönd. Iðn að­
ar menn sem val ið hafa sér bú setu
í Búð ar dal hafa yf ir leitt ekki þurft
að kvarta und an verk efna skorti.
Einn þeirra er Hilm ar Ósk ars son
raf virkja meist ari. Hilm ar er fædd­
ur og upp al inn í Búð ar dal og fór
hann að for dæmi margra á átt unda
ára tug lið inn ar ald ar að byggja sér
þar hús til fram tíð ar bú setu, en úti
um allt land var mik ið byggt á þess­
um tíma. Hilm ar hef ur lengst af
búið á samt sinni fjöl skyldu í Búð­
ar dal, unn ið þar við raf virkj un, og
nú síð ustu miss er in hef ur hann
á samt nokkrum öðr um ver ið að
fást við að starta kræk linga rækt un.
Hilm ar er stjórn ar for mað ur fé lags­
ins Hvamms skelj ar sem í árs byrj un
2010 var stofn að til að leggja út fyr­
ir blá skel skammt frá Búð ar dal.
Sam drátt ur síð asta árið
Hilm ar nam raf iðn hjá Ein ari
Stef áns syni sem lengi starf aði sem
raf virkja meist ari í Búð ar dal og ná­
grenni. Hann seg ist alla tíð hafa
unn ið við fag ið og lengst af búið
í Búð ar dal. Í tvö ár bjó hann þó á
Reyk hól um með an hann var starfs­
mað ur Þör unga verk smiðj unn ar
og í þrjú ár starf aði hann við eft­
ir lit á byggða lín unni með stjórn­
stöð á Ak ur eyri. „Ég vann um skeið
hjá Rarik en upp úr 1990 byrj aði ég
með eig in rekst ur. Það var yf ir leitt
brjál að að gera á þessu þjón ustu­
svæði hérna í Döl un um og í Vest­
ur­Barða strands sýslu og við vor um
að vinna úti um allt svæð ið. Lengi
vel vor um við þrír í raf magn inu en
frá hrun inu hef ur gætt sam drátt­
ar. Sér stak lega hef ur dreg ist sam an
síð asta árið og það hef ur ver ið hart
á því að næg verk efni væru fyr ir tvo.
Ég er að vona að þetta fari að lag­
ast. Það þýð ir ekk ert ann að en vera
bjart sýnn.“
Upp bygg ing in
tek ur tíma
Hilm ar seg ist líta meira á „skeld­
ell una,“ sem hann kall ar, sem
á huga mál en vænt ing ar um á góða,
þó von andi muni það ger ast þeg ar
fram í sæk ir.
„Það hef ur kom ið í ljós að vaxt­
ar hraði og skil yrði til rækt un ar
kræk lings í Hvamms firði eru góð.
Það mun þó taka lang an tíma að
ná þessu á það skrið að það fari að
skila á góða og arði til okk ar í fé lag­
inu,“ seg ir Hilm ar en hlut haf ar í
Hvamms skel eru tólf, flest ir bú sett­
ir í Búð ar dal og ná grenni en nokkr­
ir utan hér aðs, þar af tveir er lend is
en þeir hafa tengsl inn á svæð ið.
Það var vor ið 2010 sem lagð ar
voru þrjár burð ar lín ur um tvær míl­
ur frá Búð ar dal. Hver lína er rúm­
ir 200 metr ar að lengd og á henni
er fjöldi safn ara, kað al stubb ar sem
tengd ir eru við burð ar lín una.
„Söfn un in var mik il og stór­
ir klas ar af skel komu á lín urn­
ar. Það var tals verð vinna hjá okk­
ur síð asta sum ar við að flokka skel­
ina og koma fyr ir á burð ar lín un um
svoköll uð um sokk um í stað safnar­
anna. Þess ir sokk ar eru not að ir til
fram halds rækt un ar á skel inni. Við
sett um alls 1400 sokka á lín urn­
ar, en hver þeirra er tveir og hálf­
ur metri á lengd. Sokk arn ir eru úr
neti og þannig byggð ir upp að ann­
ar hver möskvi er úr næloni og hinn
úr bóm ull. Þeg ar skel in stækk ar
eyð ist bómull ar möskvinn, við það
rúm ast skel in bet ur í sokkn um og
sit ur þar föst.“
Mark aðstæk ur kræk-
ling ur í sum ar
Hilm ar seg ir að það muni taka
að minnsta kosti tvö og hálft ár að
kræk ling ur inn í skel inni kom ist í
mark aðs hæfa stærð. „ Þannig að við
erum að von ast til að koma fyrstu
af urð inni á mark að í vor eða sum ar.
Eitt af því sem við þurf um að vanda
til er að vakta það að á á kveðn um
tíma yfir sum ar ið er kræk ling ur­
inn ó hæf ur til neyslu sök um eitr­
un ar. Þetta get ur ver ið breyti leg ur
tími þó að gamla regl an segi að þeir
mán uð ir sem eru með R­i í nafn­
inu séu ör ygg ir. Þetta eitr un ar tíma­
bil er styttra hjá okk ur en er lend­
is og þess vegn ar horf um við sem
erum að fram leiða þessa mat vöru
á Ís landi til þess að á þeim tíma sé
meira inn grip á mark að inn en á
öðr um tím um árs ins. Það er greini­
legt að Ís lend ing ar eru farn ir að
neyta meira kræk lings en áður, en
hann þyk ir lúx us mat ur og er í dýr­
ari kant in um,“ seg ir Hilm ar. Hann
seg ir að kræk linga rækt end ur muni
þó vænt an lega stíla meira upp á út­
flutn ing en treysta á tak mark að an
inn an lands mark að.
þá
Skeld ell an er meira á huga mál en gróða skyn
Spjall að við Hilm ar Ósk ars son raf virkja meist ara í Búð ar dal
Hilm ar Ósk ars son. Ljósm. þá.