Skessuhorn - 27.02.2013, Blaðsíða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 20. FEBRÚAR 2013
Sam kvæmt reglu gerð um grá sleppu­
og hrogn kelsa veið ar á kom andi ver­
tíð, sem at vinnu vega­ og ný sköp un­
ar ráðu neyti gaf út ný lega, er gert
ráð fyr ir að ver tíð in hefj ist 20. mars,
en við á kvörð un um þá dag setn ingu
var tek ið til lit til óska Lands sam­
bands smá báta eig enda. Í reglu gerð­
inni er gert ráð fyr ir mik illi breyt­
ingu á fjölda veiði daga frá síð ustu
ver tíð sem og fjölda neta. Veiði dög­
um fækk ar í 20 úr 50 og net um í 200
úr 300. Hér er um að ræða gríð ar­
leg ar tak mark an ir frá síð ustu ver­
tíð. Í um sögn LS var far ið fram á
35 veiði daga og fyr ir hug aðri fækk­
un neta harð lega mót mælt. Þar var
bent á að allt of langt væri geng ið
og gætu svo mikl ar tak mark an ir á
veið um orð ið til að ekki tæk ist að
upp fylla þarf ir mark að ar ins. End­
an leg á kvörð un um fjölda veiði daga
og magn verð ur út gef ið við upp haf
grá sleppu ver tíð ar í vor. Mið að við
mark aðs for send ur nú eru ekki tald­
ar mikl ar lík ur á að þar verði um
stór vægi leg ar breyt ing ar að ræða.
Enn eru ó seld ar í land inu 2.500
tunn ur af þeim 12 þús und sem voru
af rakst ur síð ustu ver tíð ar. Verð fall­
ið var frá 200 þús und krón um fyr­
ir tunn una þeg ar það var hæst árið
2011 nið ur í 60 þús und krón ur í lok
síð asta árs.
Kost ur að færri stundi
veið arn ar
Ljóst er að þess ar tak mark an ir og
markaðs horf ur gera það að verk­
um að mun færri gera út á grá­
sleppu á næstu ver tíð en áður. Álf­
geir Mar in ós son í Stykk is hólmi
hef ur á samt fé laga sín um Páli Að­
al steins syni gert út tvo báta til veið­
anna, Fríðu SH 565 og Önnu Kar­
ín SH 316. Álf geir seg ir ljóst að
þeir sem hafi að ein hverju öðru að
hverfa muni gera það. Hann úti lok­
ar ekki að mark aðs verð ið kunni að
hækka með vor inu eða þeg ar líð ur á
ver tíð ina. Álf geir seg ir ljósa punkt­
inn við það að færri fari nú á grá­
sleppu en áður, að þá verði meiri
veiði hjá hin um og minna þurfi að
hafa fyr ir afla magn inu. „ Þannig
hef ur það alltaf ver ið, færri bát ar og
meiri veiði," seg ir Álf geir og held ur
á fram: „Við höf um reynd ar um það
að velja að fara á strand veið arn ar á
þess um tíma, en við eig um það sem
til þarf á grá slepp una og mun um
gera bát ana út á hana þótt rekstr ar­
grund völl ur inn sé ekki góð ur eins
og er. Það hafa svo sem alltaf ver ið
sveifl ur í þessu en það sem við sjá­
um líka já kvætt núna er það að búk­
ur inn, hvelj an, hef ur ver ið að selj ast
fyr ir fjór falt það verð sem við feng­
um fyr ir hana á síð ustu ver tíð, en þá
feng um við 70 krón ur fyr ir stykk ið.
Það yrði slæmt núna þeg ar mark að­
ur hef ur skap ast fyr ir búk inn í Kína
ef all ir myndu hætta veið um. Hins
veg ar hef ur fækk un báta á grá sleppu
þau á hrif að fleiri fara þá vænt an­
lega á strand veið arn ar og mak ríl­
inn, þannig að minna verð ur þar til
skipt anna fyr ir aðra," seg ir Álf geir
Mar in ós son. Hann seg ir ráðu neyt ið
með reglu gerð sinni núna fara nán­
ast ná kvæm lega eft ir þeirri veiði­
ráð gjöf sem Hafró gaf fyr ir ári.
Bíða á tekta
Frið rik Magn ús son sem ger ir út
Keili AK 4 seg ist bíða á tekta og sjá
hvort mark aðs horf urn ar batni ekki
á næst unni. Hann gerði á tíma bili út
tvo báta á veið arn ar, það er ver tíð­
ina 2011, þeg ar hann var líka með
Ver AK 27, en það vor var topp ver­
tíð á grá slepp unni. „Sem bet ur fer
er ég bú inn að selja Ver," seg ir Frið­
rik. Hann seg ir al veg ljóst að ekki
hefði ver ið grund völl ur fyr ir að gera
út tvo báta núna. „Raun veru lega er
ég með alltof lít inn kvóta fyr ir jafn­
öflug an bát," seg ir Frið rik, en Keil­
ir er 22 tonn að stærð og Frið rik er
með tvo menn með sér á bátn um.
Of langt geng ið
Eið ur Ó lafs son á Ísak AK 67 hef­
ur gert út á grá sleppu til fjölda ára.
Hann tel ur alltof langt geng ið í
nýju reglu gerð inni. Fyrst og fremst
tel ur hann of mörg veiði leyfi á grá­
slepp una í gangi. Eins og hann orð­
ar það; „mörg þeirra voru sofn uð en
svo vak in eft ir ver tíð ina góðu 2011.
Stjórn völd hefðu átt að tak marka
leyf is veit ing ar eft ir þá ver tíð og
sporna gegn þeim mikla fjölda báta
sem stund uðu veið arn ar í fyrra."
Eið ur seg ist muna gera út á ver tíð­
ina í vor þó svo að hann væri ekki
bjart sýnn á að hrogna verð hækki.
„Ég hef ekki í mörg hús að venda,
frek ar en marg ir eft ir skerð ing ar og
tak mark an ir síð ustu árin. Svo verð­
um við líka að gá að því að það er
ekki allt feng ið með því að við drög­
um úr veið um. Norð menn hafa lýst
því yfir að þeir muni auka veið arn­
ar og ég ótt ast að Græn lend ing ar
muni líka gera það ef við minnk um
veið arn ar. Ef það gerð ist væri stað­
an ekki að batna hjá okk ur," seg­
ir Eið ur. Hann tel ur að svona mik il
fækk un veiði daga geri það að verk­
um að staða þeirra sem gera út einn
bát til veið anna versni og þeir standi
mun verr en þeir sem gera út fleiri
báta, allt upp í 3­4 sem hann veit
dæmi um í Hafn ar firði. „Ég hefði
ver ið hlynnt ari því að veiði tíma­
bil inu væri skipt í tvennt, til dæm­
is 32 daga á hverju tíma bili, og það
hlýt ur að vera hag kvæmara að gera
út færri báta en fleiri á veið arn ar,"
seg ir Eið ur. Hann bend ir á að frá 1.
apr íl til 14. júní séu 75 dag ar, eins
og veiði tíma bil ið er við Faxa flóa, og
því 20 dag ar skamm ur tími til veiða.
Þá seg ir Eið ur að tak mark an ir á
veið um út af Mýr um komi út gerð­
um báta frá Akra nesi illa.
Sam vinnu vant ar hjá
veiði þjóð un um
Vign ir G Jóns son á Akra nesi er ein
þeirra nið ur lagn inga verk smiðja í
land inu sem tek ið hef ur við drjúg­
um hluta af grá sleppu hrogn um til
vinnslu og sölu. Ei rík ur Vign is son
mat væla fræð ing ur og fram kvæmda­
stjóri fyr ir tæk is ins seg ir að eft ir of­
fram boð á mark aðn um á síð asta ári
sé stað an bæði erf ið og við kvæm. Í
Á vef Út vegs blaðs ins er greint
frá því að grá sleppu hrognafram­
leið and inn Vign ir G. Jóns son hf.
á Akra nesi hef ur á kveð ið að setja
grá sleppu veið ar á Ís landi í vott­
un ar fer il sam kvæmt staðli Mar­
ine Stewards hip Council, MSC.
Vott un ar stof an Tún mun koma
að verk efn inu. Í frétta til kynn ingu
frá MSC seg ir að ef veið arn ar fá­
ist vott að ar muni af urð irn ar bera
merki MSC um sjálf bær ar veið ar,
sem vel er stjórn að. Veið arn ar eru
stund að ar á smá bát um og hafa nú
yfir 330 bát ar leyfi til þeirra. Lít­
ið er í raun vit að um stofn stærð
hrogn kelsa en veið um á grá sleppu
hef ur að mestu leyti ver ið stjórn­
að í sam ræmi við mark aðs að stæð­
ur hverju sinni. Á þessu ári hef­
ur veiði tími, sem er að áliðn um
vetri og fram á sum ar, ver ið stytt­
ur veru lega frá síð asta ári vegna
sölu tregðu á hrogn um.
Sam kvæmt upp lýs ing um MSC
bár ust 6.195 tonn af grá sleppu á
land á síð ustu ver tíð og 30 tonn af
rauð maga. Það er ein ung is á síð­
ustu tveim ur árum sem skylt hef­
ur ver ið að koma með grá slepp­
una í land, en fram að þeim tíma
var fisk in um að mestu leyti hent
og að eins hrogn in hirt. Nú er
fisk ur inn all ur nýtt ur og með­
al ann ars seld ur til Kína þar sem
hvelj an er tal in mik ið lost æti.
Ei rík ur Vign is son, fram­
kvæmda stjóri Vign is G. Jóns son­
ar seg ir að af urð ir úr grá sleppu­
hrogn um séu að al lega seld ar á
mark aði í Norð ur­Evr ópu, þar
sem kraf an um um hverf is merk­
ing ar á borð við MSC sé mik­
il. Kaup end ur hafi ósk að eft­
ir slíkri merk ingu og því hafi fyr­
ir tæk ið á kveð ið að setja veið arn­
ar í vott un ar ferli. Já kvæð út koma
úr því muni leiða til þess að ósk að
verði vott un ar og fá ist hún muni
það svara ósk um kaup enda. Gísli
Gísla son, full trúi MSC á Ís landi
seg ir að fyr ir tæk ið Vign ir G. Jóns­
son sé þekkt fyr ir fram sækni og
MSC sé á nægt með að grá sleppu­
veið arn ar skuli vera komn ar í vott­
un ar ferli. Vott un muni gefa fyr ir­
tæk inu tæki færi til að koma því á
fram færi við marga við skipta vini
að veið arn ar séu sjálf bær ar.
mm
Grá sleppu vinnsla hjá Vigni G Jóns syni á Akra nesi.
Stefna á vott un grá sleppu veiða
Grá sleppu sjó menn vega og meta stöð una
fyr ir kom andi ver tíð
spjalli við Ei rík kom fram það sem
er grunn tónn inn hjá ís lensk um grá­
sleppu sjó mönn um um þess ar mund­
ir, að sam vinnu skorti hjá veiði þjóð­
un um til að halda jafn vægi á mark­
aðn um, þannig að fram boð og verð
sé svip að milli ver tíða. Að spurð ur
seg ir Ei rík ur að grá sleppu hrogn­
in séu veru leg ur hluti af fram leiðslu
fyr ir tæk is ins Vign is G Jóns son ar
ehf. Hann ótt ast að sam drátt ur inn
í veið um Ís lend inga verði of mik ill
á sama tíma og hvorki Norð menn
né Græn lend ing ar séu að draga úr
veið um. „Hætt an er sú að Græn­
lend ing ar muni yf ir taka mark að­
inn ef við drög um of mik ið úr veið­
um. Þeir hafa ekk ert gef ið út enn­
þá hvað þeir ætla að gera," seg ir Ei­
rík ur, en Græn lend ing ar brugð ust
hrað ar en Ís lend ing ar við of fram­
boði á mark aðn um í fyrra, lækk uðu
verð ið fyrr og náðu með því að selja
öll sín hrogn. Norð menn hafa hins
veg ar auk ið kvót ann á veið arn ar frá
síð ustu ver tíð, en þeirra veið ar hafa
alltaf ver ið kvóta sett ar.
Veið um seink að út
af Mýr um
Auk þess sem dreg ið hef ur ver­
ið stór lega úr veiði dög um og neta­
fjölda á grá sleppu ver tíð, í nýrri
reglu gerð at vinnu vega ráð herra, er
í henni tek ið sér stakt til lit til æð ar­
bænda og eig enda stran djarða við
Mýr ar. Það er gert með því að draga
sér staka línu út af Mýr um þar sem
veið ar eru bann að ar inn an lín unn ar
fram til 7. maí. Æð ar bænd ur á Mýr­
um hafa lengi ver ið mjög ó sátt ir
við að veiði tím inn hafi ver ið færð­
ur fram í mars og telja að æð ar fugl­
inn hafi á netj ast lögn um grá sleppu­
sjó manna og drep ist. Þeir hafa lengi
beitt sér fyr ir því að svip að ar regl­
ur gildi um grá sleppu veið arn ar út af
Mýr um og í Breiða firði, en þar eru
veið ar bann að ar inn an á kveð inn­
ar línu til 20. maí. Æð ar fugl inn er
einmitt að setj ast upp í varp inu um
sum ar mál in og fram í maí.
Dún tekj an minnk að
seinni árin
Guð mund ur Helga son, grá sleppu­
sjó mað ur og æð ar bóndi í Hvals ey úti
fyr ir Mýr um, fagn ar því að tek ið er
til liti til óska æð ar bænda vegna grá­
sleppu veið anna. Hann seg ir sam spil
hrogn kelsa veið anna og æð ar rækt­
ar hafi skipt sköp um í upp bygg ingu
æð ar rækt ar í eyj un um út af Mýr um,
en fjöl skylda Guð mund ar keypti
Hvals ey fyr ir rúm um fjöru tíu árum.
Guð mund ur seg ir dún tekj una hafa
hrap að seinni árin eft ir að grá­
sleppu veiði tím inn var færð ur fram
í mars, en áður byrj uðu grá sleppu­
veið arn ar ekki fyrr en eft ir mán aða­
mót in apr íl­maí þeg ar æð ar fugl inn
var bú inn að setj ast upp. Þá var ekki
leng ur tal in hætta á að æð ar fugl­
inn á netj að ist og lenti í net un um.
„ Þetta urðu mikl ar breyt ing ar eft­
ir að bát un um fjölg aði og þeir urðu
stærri sem stund uðu veið ar á svæð­
inu. Ég veit ekki hvað verður mik ið
úr grá sleppu veið un um í vor. Sjálf­
sagt verð um við þó að halda á fram
veið um þótt stað an sé ekki góð,"
seg ir Guð mund ur í Hvals ey.
„Ég hef skiln ing á því að veið un­
um skuli seink að út af Mýr un um.
Ég hef alltaf skil ið sjón ar mið æð ar­
bænd anna," seg ir Frið rik Magn ús­
son á Keili AK. Hann seg ir þó ekki
hafa ver ið mik ið um æð ar fugl í net­
un um á grá sleppu ver tíð inni.
þá
Páll Að al steins son og Álf geir Mar in ós son sem gera út tvo báta frá Stykk is hólmi á
grá sleppu veið ar.
Eið ur Ó lafs son á Ísak AK við bryggju á Akra nesi eft ir met veiði vor ið 2011.
Bryggju spjall á grá sleppu ver tíð.