Fréttatíminn - 25.07.2014, Blaðsíða 8

A llt bendir til þess að rúss-neskir aðskilnaðarsinnar í austurhluta Úkraínu hafi fyrir mistök skotið
niður malasíska farþegaþotu, með
298 manns innanborðs, fyrir rúmri
viku. Engar vísbendingar benda til
aðildar annarra aðila, en bandaríska
leyniþjónustan, Angela Merkel og
utanríkisráðherra Bretlands hafa
öll bent á óbeina aðild Rússa að
slysinu sem hafa útvegað aðskilnað-
arsinnum vopn. Í umræðu síðustu
daga hefur Pútín forðast að ræða
sjálfa aðskilnaðarsinnana en þess
í stað beint orðum sínum að rann-
sókn slyssins. „Við þurfum að gera
allt sem í okkar valdi stendur til að
tryggja öryggi þeirra alþjóðlegu
sérfræðinga sem vinna við slys-
staðinn. Og enginn skyldi notfæra
sér þennan harmleik í sjálfselskum
pólitískum tilgangi,“ sagði hann
við Russian Today. Nú hafa líkams-
leifar farþeganna verið fluttar frá
slysstaðnum og flugritar vélarinnar
verið afhentir malasískum embætt-
ismönnum.
Rússneskur fréttaflutningur
Fréttaflutningur af slysinu í rúss-
neskum fjölmiðlum hefur verið
Haust 5 21. - 28. september
Köln & Königswinter
Bókaðu núna á baendaferdir.is
Sími 570 2790
bokun@baendaferdir.is
Síðumúla 2, 108 Reykjavík
Við kynnumst töfrandi Rínardalnum í ferð til Kölnar og
Königswinter, þar sem náttúrufegurð umlykur borgina við
rætur Siebengebirge fjallanna. Við heimsækjum Koblenz
þar sem árnar Mósel og Rín mætast, barrokkborgina
Fulda og miðaldabæinn Schlitz. Gist á 4 stjörnu hótelum.
Verð: 184.500 kr. á mann í tvíbýli. Mjög mikið innifalið!
Sp
ör
e
hf
.
Fararstjóri: Lovísa Birgisdóttir
nokkuð afvegaleiðandi
en þar hefur meðal
annars verið ýjað að því
að úkraínski herinn hafi
í raun ætlað að skjóta
niður vél Pútíns, sem sé
mjög lík þeirri malas-
ísku. Samkvæmt helstu
fjölmiðlum Rússlands er
atburðurinn alls ekkert
slys heldur eitt stórt
samsæri sem Úkraína og Banda-
ríkjamenn standa á bak við.
Jón Ólafsson, prófessor við Há-
skólann á Bifröst og sérfróður um
rússnesk málefni, segir Pútín vera
í mjög erfiðri stöðu. „Pútín hefur
lengi verið í óþægilegri stöðu, því
allt frá því í upphafi mótmælanna
í Rússlandi fyrir tveimur árum,
hefur hann markvisst reynt að ná
til öfgahópanna frekar en miðju-
hópanna. Stjórnvöld hafa verið
með málflutning sem minnir bæði
á þjóðernisöfgarnar og líka á komm-
únistaflokkana sem eru enn við lýði
í Rússlandi. Þetta gerir það að verk-
um að í dag eru miklu öfgakenndari
og brjálæðislegri skoðanir sem eiga
aðgang að öllum þorra almennings
en væri annars. Þessi aðferð, að ná
til öfgahópanna, byggir auðvitað á
skammtímamarkmiðum en virkar
ekki til lengri tíma. Þetta
er að hluta til skýringin
á því hvers vegna þessi
samfélagsorðræða í dag
er svona öfgakennd.
En það er auðvitað
helst í sjónvarpinu sem
áróðursmaskínan er
hvað sterkust en á
öðrum stöðum, eins og
net-og prentmiðlum, er
hægt að lesa annað en
áróður.“
Flókin staða Pútíns
Á blaðamannafundi í
Berlín þann 18. júlí síð-
astliðinn, sagði Angela
Merkel Þýskalands-
kanslari Rússland bera
hluta ábyrgðarinnar á
skotinu og bað Pútín að
gangast við ábyrgðinni,
í ljósi þess að flutningur
aðskilnaðarsinna á
vopnum og skriðdrek-
um hefur verið leyfður
óhindraður frá Rúss-
landi og yfir til Úkraínu.
Jón segir það í raun vera
útilokað fyrir Pútín að
koma fram og segjast
bera einhverja ábyrgð á
stöðu mála í dag.
„Það er í raun úti-
lokað, því það væri svo
erfitt fyrir hann að réttlæta það inn-
an Rússlands. Kjarni málsins er sá
að Pútín og rússnesk stjórnvöld eru
búin að koma sér í aðstæður sem
þau ráða illa við. Pútín getur í raun
engin áhrif haft á Vesturlönd, nema
með því að bakka, og heima fyrir
er búið að búa til þannig ástand að
það er eiginlega ómögulegt fyrir
hann að bakka, vegna þessara for-
senda sem stuðningurinn við hann
hvílir á. Hann er í raun í hálfgerðri
spennitreyju. Ef hann myndi bakka,
og taka einhverja ábyrgð, þá þyrfti
að „kóreografa“ það ansi vel og
passa að það liti ekki út eins og til
að mynda eftirgjöf, heldur skyn-
semi.“
Viðskiptaþvinganir
Barak Obama sagði í vikunni að
skotið á flugvélina ætti að vera
„wake up call“ fyrir Evr-
ópu til að taka á málum
Rússlands og Pútíns
en Bandaríkin byrjuðu
löngu fyrir slysið að
beita Rússa viðskipta-
þvingunum. Obama
hefur nú þegar lokað á
nokkur stærstu fyrir-
tæki Rússlands, sem öll
eru rekin af stuðnings-
mönnum Pútíns. Pútin
hefur kallað þetta frum-
stæðar hefndaraðferðir
og segir þvinganir eiga
eftir að koma bandarísk-
um orkufyrirætkjum illa
þegar fram í sækir og
frysta allt samband.
Síðastliðinn mánudag
hittust svo sendifull-
trúar allra 28 Evrópu-
sambandsríkjanna í
Brussel til að ræða
stöðuna í fyrsta sinn
eftir slysið. Þar var ákveðið að
nauðsynlegt væri að pressa frekar á
Pútín með viðskiptaþvingunum. En
pressan á Pútín er jafn mikil heima
fyrir, eins og Jón bendir á. „Þó svo
að pressan komi frá Evrópusam-
bandinu og Bandaríkjunum þá er
pressan stöðugt meiri að innan, frá
almenningi í Rússlandi. Efnahags-
þvinganirnar utan frá eru teknar
fyrir á frekar léttvægan hátt í um-
ræðunni í Rússlandi. Þar er sagt
að þær skipti svo sem engu máli,
að Evrópa sé á fallandi fæti og allt
sé á leið til andskotans í Bandaríkj-
unum. Svo fólk gerir sér enga grein
fyrir langtímaáhrifum efnahags-
þvingana og heldur að eitthvað
annað komi í staðinn.“
Þó svo að ekki sé hægt að spá
langt fram í tímann um áhrif efna-
hagsþvingana þá er nokkuð ljóst að
þær munu koma í veg fyrir frekari
efnahagslegan samruna Vestur-
landa og Rússlands og að sam-
bandið milli landanna mun kólna.
Það mun verða erfitt fyrir vestræn
ríki og fyrirtæki að fjárfesta í Rúss-
landi svo fjárfestingar eiga eftir að
koma frá Kína og öðrum Asíulönd-
um. „Það er ekki óskastaða fyrir
Rússland,“ segir Jón. „Rússland
hefur engan áhuga á að vera undir
hælnum á Kína. En það er alltaf
erfitt í hita leiksins að setjast niður
og ræða málin með langtímahags-
muni í huga.“
Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
Pútín Rússlandsforseti er í
erfiðri stöðu þessa dagana.
Jón Ólafsson prófessor segir
hann í hálfgerðri spenni-
treyju. Mynd Getty
Kjarni máls-
ins er sá að
Pútín og
rússnesk
stjórnvöld
eru búin að
koma sér í
aðstæður
sem þau ráða
illa við.
Pressa
á Pútín
Eftir að malasíska
farþegaþotan MH17 var
skotin niður hafa leiðtogar
heims brugðist við með
ýmsum hætti. Víst er að
atburðurinn hefur, og mun
hafa, áhrif á samskipti
stórveldanna. Jón Ólafsson,
prófessor við Háskólann á
Bifröst, segir Pútín vera í
hálfgerðri spennitreyju.
Jón Ólafsson, prófessor
við Háskólann á Bifröst.
30%
af Gasi í EVRÓPu kEMuR fRá
Rússland
BandaRíkin Hafa lokað á ViðskiPti
Við RosnEft, stæRsta olíufRaM-
lEiðanda Rússlands, noVatEk,
næststæRsta GasfyRiRtæki Rúss-
lands oG GazPRoMBank, þRiðJa
stæRsta Banka Rússlands.
8 fréttaskýring Helgin 25.-27. júlí 2014