Víkurfréttir - 26.05.2011, Blaðsíða 16

16 Fimmtudagurinn 26. maí 2011VÍKURFRÉTTIR
Niðurstöður rannsóknar á innleiðingu PBS (Positive
Behavioral Support) hegð-
unarkerfisins í þremur skólum á
Suðurnesjum voru á dögunum
kynntar í Njarðvíkurskóla sem
tók þátt í rannsókninni ásamt
Holtaskóla og Myllubakkaskóla.
Tilgangur rannsóknarinnar var
að meta árangur PBS kerfisins á
skólastarfið. Niðurstöður sýna
til dæmis að eftir innleiðingu
stefnunnar í skólana hafa jákvæð
viðbrögð kennara á yngsta stigi
gagnvart nemendum aukist úr
um það bil 16% upp í um það bil
75%. Á sama tíma hefur óæskileg
hegðun nemenda á skólatíma
farið úr tæpum 60% niður í rúm
15%.
Upplýsingar um breytingar á
hegðun nemenda og kennara var
aflað með svokölluðu beinu áhorfi
sem fólst í því að háskólanemar
fylgdust með samskiptum nem-
enda og kennara í skólunum og
skráðu þau áður en innleiðing
hófst og fylgdust svo með hvernig
innleiðingin gekk.
Hvað er PBS?
PBS hegðunarkerfið er hannað til
þess að kenna og styrkja æskilega
hegðun samhliða því að fyrir-
byggja og draga úr erfiðri hegðun.
Það er útskýrt nákvæmlega til
hvers er ætlast af börnunum,
æskileg hegðun kennd og við
hana er stutt með umbunum eins
og pappírsverðlaunapeningum.
Nemendum er líka sagt frá hvaða
afleiðingar óæskileg hegðun hefur
í för með sér. Lögð er áhersla á að
slík leiðrétting sé jákvæð og að
hún hvetji barnið til að temja sér
hina jákvæðu félagslegu hegðun
og leiði því fyrir sjónir að því fylgir
vellíðan bæði fyrir það og aðra.
Aðferðum PBS er beitt í öllum
aðstæðum í skólanum: Á skóla-
lóðinni, í ferðalögum, umgengni
á göngum, íþróttum og kennslu-
stundum.
Blaðamaður Víkurfrétta var á
staðnum þegar niðurstöðurnar
voru kynntar fyrir öllu starfsfólki
skólanna á fjölmennum fundi í
Njarðvíkurskóla og ræddi í kjölfar-
ið við skólastjóra skólanna, Láru
Guðmundsdóttur úr Njarðvík-
urskóla, Jóhann Geirdal úr Holta-
skóla og Guðrúnu Snorradóttur
skólastjóra Myllubakkaskóla, Gylfa
Jón Gylfason yfirsálfræðing hjá
Fræðsluskrifstofu Reykjanesbæj-
ar, Sigurð Þorsteinsson sálfræðing
hjá Fræðsluskrifstofu Reykjanes-
bæjar, Kolbrúnu Ingibjörgu Jóns-
dóttur meistaranema í sálfræði við
Háskóla Íslands og Gabríelu Sig-
urðardóttur dósent í sálfræði við
Háskóla Íslands, en þessir aðilar
stóðu að rannsókninni og kynntu
PBS fyrir skólastjórunum á sínum
tíma.
Alvarlegum agabrotum
hefur fækkað mikið í
skólunum
„Við finnum miklar breytingar á
hegðun nemenda og kennara. Töl-
urnar eru alveg í samræmi við það
sem við höfðum á tilfinningunni.
Breytingin er mikil og ég er t.d.
alveg hætt að tala við ólátabelgi
eða taka einhvern á teppið eins
og sagt er. Auðvitað er ekki búið
að útrýma hegðunarvandamálum
en með þessum niðurstöðum er
mun auðveldara að greina þau,“
segir Lára Guðmundsdóttir. Jó-
hann Geirdal tekur undir orð Láru
þegar komi að því að takast á við
óvæntar uppákomur. „Sífellt færri
nemendur heimsækja skrifstofu
mína vegna agabrota, þar af leið-
andi gefst meiri tími til annarra
verkefna,“ segir Jóhann.
„Þar sem PBS hefur verið tekið upp
í skólum erlendis hafa rannsóknir
sýnt að þeir skólar hafa bætt náms-
árangur sinn, sem kemur í sjálfu
sér ekkert á óvart. Það að þurfa
ekki að vera að kljást við hegð-
unarvandamál allan daginn bætir
að sjálfsögðu starfsumhverfi kenn-
ara,“ segir Gabríela Sigurðardóttir.
Skólastjórarnir segja í kjölfarið að
auðvitað skili kerfið ekki sjálfkrafa
betri námsárangri en kerfið skapi
forsendur til að sinna aðalatriðinu
í skólastarfinu, kennslu og uppeldi.
Kolbrún segir það að nemendur
viti til hvers sé ætlast til af þeim og
það ætti að skila sér í betri náms-
árangri, og geri það samkvæmt
erlendum rannsóknum.
Það sem kom Kolbrúnu Ingibjörgu
Jónsdóttur hvað mest á óvart var
hve vel þessar niðurstöður komu
út hjá elstu krökkunum og allir
taka undir það. Lára telur það vera
vegna þess að kennarar í unglinga-
deildum hafi hingað til einbeitt sér
að því að kenna sitt fag og ekki
verið í því að umbuna eða hrósa
nemendum sérstaklega. Jóhann
skólastjóri Holtaskóla bætir því við
að nemendur í eldri deildum hitti
oft 6-8 kennara á dag sem eru jafn
misjafnir og þeir séu margir. Nú er
hins vegar kominn sami tónn hjá
þeim öllum sem hafi mikil áhrif.
Dregur úr kulnun meðal
kennara
Sigurður Þorsteinsson sálfræðing-
ur hjá Fræðsluskrifstofu Reykja-
nesbæjar segir að með innleiðingu
stefnunnar verði skólabragurinn
heildstæður. Allir fara eftir ákveðn-
um viðmiðum og hegðunarvænt-
ingum sem eiga að gilda innan
skólans og kennarar og starfsmenn
viti hvernig eigi að bregðast við
æskilegri og óæskilegri hegðun
nemenda sem veitir starfsmönn-
um öryggi í starfi. „Við leggjum
mikla áherslu á það að þetta er
ekki eingöngu hugsað fyrir nem-
endur, heldur líka fyrir starfsfólk
skólanna.“ Sigurður bendir einnig
á að óæskileg hegðun nemenda
sé helsti þátturinn í starfskulnun
kennara. „Kennarar vilja fyrst og
fremst einbeita sér að því að sinna
sínu starfi og við erum einfaldlega
að skapa umhverfi sem gerir öllum
auðveldara fyrir í að ná sem best-
um árangri,“ segir Sigurður. Guð-
rún segir að maður geti ályktað að
bætt hegðun skili sér líka í betri
líðan nemenda og starfsfólks.
Rannsóknin er tímamóta-
verk sem styrkir innra
starf skólanna
Gabríela segir þetta vera fyrstu
viðamiklu rannsóknina hérlend-
is með beinum áhorfsmælingum.
Gylfi Jón bætir því við að rann-
sóknin sé ótrúlega umfangsmik-
il og sennilega stærsta verkefni
sinnar tegundar í Evrópu; 21 BS
verkefni fjalli um hana og tvö
Mastersverkefni og innleiðingunni
ekki lokið enn. Gylfi Jón segir að
fjöldi fólks víðsvegar í heiminum
bíði eftir niðurstöðunum úr þessu
verkefni. Jóhann Geirdal segir
innleiðingu PBS-kerfisins vera
stærstu fjárfestingu í skólamálum
svæðisins á undanförnum árum
og ótal vinnustundir liggi að baki
framtakinu. Gylfi Jón segir að mik-
ilvægt sé að meta svona stór verk-
efni með vísindalegum hætti. Þá sé
hægt með óyggjandi hætti að skera
úr um hvort verkefnin séu að virka
eða ekki. Vegna þess að um beint
áhorf í skólunum er að ræða sem
sýnir hvernig skólastarfið er í raun
og veru fáist upplýsingar um það
sem er að ganga vel og einnig hvar
þarf að bæta um betur. Það bæti
innra starf skólanna. Jóhann segir
að það sé alls ekki inni í myndinni
að snúa til baka. „Þessar mæling-
ar voru í anda okkar væntinga og
gott að fá staðfestingu á því.“ segir
Jóhann.
Kennarar kröftugir
í kreppunni
Gylfi segir það merkilegt að á sama
tíma og efnahagshrunið hafi átt
sér stað og samfélagið gegnsýrt af
neikvæðni séu samskiptin milli
kennara og nemenda í Reykja-
nesbæ, sem kom hvað verstur út úr
hruninu, jákvæðari en fyrir hrun.
„Niðurstöðurnar eru þess vegna
frábærar og sýna hvað skólastarfið
í Reykjanesbæ er öflugt“ segir Gylfi
Jón.
Skólarnir standa
betur saman
Guðrún Snorradóttir skólastjóri
segir það vera mikinn kost fyrir
samfélagið að þessir þrír skólar
standi saman og nemendur skól-
anna þekkjast og tengjast, sömu
skilaboðin fari því út í samfélagið
frá þessum skólum sem henni
finnst mikilvægt.
Foreldrar jákvæðir
gagnvart PBS
Þegar viðmælendur eru spurðir að
því hver viðbrögð foreldra nem-
enda séu þá segir Lára að nú komi
ekki einungis neikvæð skilaboð frá
skólunum heldur líka jákvæð og
foreldrar fagna því.
Gylfi Jón bætir því svo við að
margir foreldrar þekki hugmynda-
fræði PBS vegna þess að PBS byggi
á sama kenningalega grunni og
SOS námskeiðin. Annað snúi að
heimilinu og hitt að skólastarfinu.
„Foreldrar þekkja þetta orðið vel
og uppeldisaðferðir skóla og heim-
ilis samræmast því ágætlega“ segir
Gylfi Jón.
Hálfnað verk þá hafið er
Rannsóknin sýndi einnig að ekki
er búið að innleiða alla hluta skóla-
stefnunnar og voru viðmælendur
sammála um að taka til óspilltra
málanna og halda ótrauð áfram.
Það verður því spennandi að fylgj-
ast með og sjá hvernig til tekst þegar
lokaniðurstöður rannsóknarinnar
liggja fyrir en fimm ár tekur að
innleiða PBS skólastefnuna.
Framtíðin er björt
Rannsóknin sýnir að það er greini-
legt að mikil gróska er í starfi í
þessara þriggja skóla og hugar-
far nemenda, kennara og annars
starfsfólks er okkur hinum verðug
fyrirmynd í kreppunni.
eythor@vf.is
Samskipti kennara og
nemenda í Reykjanesbæ eru
jákvæðari í dag en fyrir hrun
Njarðvíkurskóli, Myllubakkaskóli og Holtaskóli
hafa frá 2007 verið að vinna að því að innleiða PBS agastjórnunarkerfið í skólana